Πως θα μπορούσε να λειτουργεί το ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑ: 1ο

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Το επαναλαμβανόμενο (κάποτε και από επίσημα χείλη) “σχόλιο” ότι η ομογένεια δεν διαθέτει αξιόλογη επιρροή,  “ακουμπά” περισσότερο, αν όχι αποκλειστικά, την ομογένεια των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Διότι αυτή βρίσκεται στην κατ΄εξοχήν χώρα που παράγει (ακόμη τουλάχιστον)  διεθνή πολιτική και λαμβάνονται αποφάσεις που επηρρεάζουν το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Είναι, όμως, έτσι;  Το ερώτημα θα ήταν ρητορικό εάν δεν ήταν αποφασιστικής σημασίας για την γενέτειρα. Διότι μία χώρα, όπως η Ελλάδα, με πολλά ανοικτά θέματα εξωτερικής πολιτικής (Κυπριακό, Σκοπιανό, ελληνοτουρκικά κ.α.) και με εκατομμύρια ανθρώπους δικούς της  στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και σε πολλές άλλες χώρες,, θα έπρεπε να διαθέτει “δύναμη πυρός” εκτός τειχών,  ικανή όχι μόνον να αντισταθμίσει αλλά και να υπερκεράσει την αριθμητική και στρατιωτική υπεροχή των “πολιορκητών”.Πολύ περισσότερο που ο ελληνικός (ή ελληνικής καταγωγής) πληθυσμός στις ΗΠΑ τουλάχιστον, έρχεται πρώτος μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων σε εκπαίδευση και δεύτερος σε πλουτισμό…

Τις πρώτες μέρες του Ιουνίου 2013, το Υπουργείο Εξωτερικών, προχωρεί στην πρώτη συνεδρίαση της Οργανωτικής-Αναθεωρητικής Επιτροπής του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ).  Προφανώς αποβλέπει στην οργάνωση του Απόδημου Ελληνισμού, προσπάθεια η οποία στο παρελθόν απέτυχε παταγωδώς και εξαιτίας προσώπων και μεθόδων, αλλά κυρίως, γιατί είχε εξαρχής δύο πράγματα εναντίον της: Την Εκκλησία και την πραγματικότητα της Αμερικής.  Τα της Εκκλησίας φαίνεται ότι γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπισθούν με την “στρατολόγηση” εκπροσώπου της στην νέα  σύνθεση του προεδρείου ΣΑΕ. Μένει να δει κανείς αν αυτό θα λειτουργήσει θετικά ή αποδιοργανωτικά.  Τα αφορώντα, όμως, στην αμερικανική πολιτική πραγματικότητα αντιμετωπίζονται μόνον όταν γνωρίσεις, ζήσεις και κατανοήσεις τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η δημοκρατία στην μεγάλη αυτή χώρα.

Στην κατεύθυνση αυτή η panhellenic Post θα προσπαθήσει να συμβάλει, με διηγήσεις, δημοσιεύματα και συνεντεύξεις από ομογενείς που έχουν διοικήσει, που έχουν διεκδικήσει και που έχουν επιτύχει αποτελέσματα που κάποτε άφησαν άναυδη ακόμη και αυτή τη διεθνή κοινή γνώμη.  Μία τέτοια περίπτωση ήταν η επιβολή “εμπάργκο” που πέτυχε η ομογένεια των ΗΠΑ,  στην προώθηση δωρεάν αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Τουρκία, το 1974, μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Η τότε ελληνική κυβέρνηση “έλαμψε δια της απουσίας” της από την κινητοποίηση της Ομογένειας. Ήταν απούσα σε όλες τις φάσεις επιβολής του εμπάργκο. “Παρουσιάστηκε” μόνον όταν ο Κων, Καραμανλής συμφώνησε με τον Ετσεβίτ για την άρση του (1978).  Και ήλθε “αντιμέτωπη” με την Ομογένεια, που έδινε επί τέσσερα χρόνια μάχη για να μην αρθεί!

Είναι αλήθεια ότι πολλά χρόνια αργότερα, σημείωσε ένα παρόμοια εντυπωσιακό αποτέλεσμα το ελληνικό “λόμπι” και στο Σκοπιανό. Και αυτό όμως, όπως και το εμπάργκο, υπονομεύθηκε και τελικά ανατράπηκε, τη φορά αυτή από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. (1993).

Ας τα πάρουμε με τη σειρά:

Το “εμπάργκο” είναι αξιοσημείωτο και για δύο παράπλευρους λόγους:

α. Διότι δείχνει τις δυνατότητες που μπορεί ιδανικά να έχει η ομογενειακή επιρροή στην Ουάσιγκτον. Και,

β. Φωτίζει την αδυναμία του ελληνικού κράτους (εκείνα τα χρόνια, τουλάχιστον) να αντιληφθεί πως λειτουργεί το σύστημα στις ΗΠΑ.

Ας δούμε πως περιγράφει στην Panhellenic Post το συγκεκριμένο ζήτημα ο Άρης Καρατζάς, εκδότης και εκ των πρωταγωνιστών του “εμπάργκο” ως μεταπτυχιακός φοιτητής τότε (1974) στην Νέα Υόρκη: <…Οι ελληνικές κυβερνήσεις γενικά δεν είχανε τότε (1974)  παρουσία στην Ουάσιγνκτον παρά μόνο αντιδρούσαν σε συγκεκριμένα πράγματα.  Δεν υπήρχε οργανωμένη παρουσία. Δεν εννοώ πρεσβεία. Μιλώ για το είδος της παρουσίας που ξέρουμε. Αυτό που λέγεται «λόμπι». Μιλάμε, δηλαδή για παρουσία η οποία θα είχε άτυπες πολλές φορές ή και επίσημες, αλλά συχνότερα άτυπες- επαφές και δίκτυα επωνύμων ανθρώπων με τους οποίους περνάς ιδέες, απόψεις κλπ. Ακόμη και η Αλβανία έχει τέτοιο δίκτυο στην Ουάσινγκτον σήμερα. Η Ελλάς, δεν είχε και δεν έχει!

>Τότε, λοιπόν, με αφορμή το εμπάργκο, φτιάξαμε ένα τέτοιο δίκτυο, όπως και πιο πάνω περιέγαψα. Ε, οι ελληνικές κυβερνήσεις, όπως θα θυμάστε και εσείς –δημοσιογραφούσατε τότε στις ΗΠΑ-, στην ουσία το κατέστρεψαν το δίκτυο που είχαμε φτιάξει!  Πρώτα ο Καραμανλής και μετά ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η μόνη φορά που επανήλθε κάτι τέτοιο, δειλά-δειλά και μάλιστα υπήρξε αρκετά επιτυχές στη μικρή του κλίμακα, ήτανε επί Αντώνη Σαμαρά στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος. Τότε υπήρξε πάλι μία παρουσία στην Ουάσιγκτον και θα έλεγα και αρκετά σημαντική. Το λέω γιατί και ‘γω ήμουν σ΄αυτή την προσπάθεια. Μπορώ να πω περάσαμε πολλά  υπέρ ημών μηνύματα τότε. Μετά πάλι, όταν επέστρεψε ο Ανδρέας, δεν ενδιαφέρθηκαν οι κύριοι να συνεχίσουν αυτή την παρουσία”.

Όταν, μιλάμε για “λόμπι” στην Αμερική,  καλό είναι να γνωρίζουμε ότι αυτό προβλέπεται από το αμερικανικό Σύνταγμα. Και ότι δεν έχει να κάνει αποκλειστικά  με χρήματα. ’Εχει να κάνει με ανθρώπους και με επιχειρήματα, με ανθρώπινες σχέσεις μεταξύ ομάδων και συμμαχιών τις οποίες δημιουργούν… “Λόμπι” κάνεις στην Γερουσία, “λόμπι” κάνεις και στο εστιατόριο. “Λόμπι” κάνεις παντού όπου μπορείς να περάσεις μηνύματα στην κοινή γνώμη και να διαμορφώσεις “κλίμα”.  Πασιφανής, είναι, λοιπόν, η αδυναμία της Ελλάδος, από παλιά, να οργανώσει και να συντήρηση “λόμπι” όχι κατ΄ανάγκη ακριβοπληρωμένων δικηγόρων,  όχι απαραίτητα οργανώσεων -ομπρέλα, αλλά απλών ομογενών.  Διότι τι είναι «λόμπι»;  Πάλι ο κ. Καρατζάς μας δίνει τον ορισμό: <Λόμπι είναι ένα δυναμικό σύστημα σχέσεων το οποίο σου επιτρέπει να ανταλλάσσεις ιδέες να συμφωνείς ή να μην συμφωνείς, αλλά, πάντως, να προβληματίζεις αυτούς  που παράγουν πολιτική στην Αμερική και να τους υποχρεώνεις να σε παίρνουν υπόψη”.

Έτσι, λοιπόν,  ό,τι συνετελέσθη τις πρώτες ώρες μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, οφείλετο καθαρά στον αυθόρμητο πατριωτισμό των ακομμάτιστων ομογενών.  Λέει στην ΡΗΡ ο κ. Καρατζάς: <Θυμάμαι σαν και σήμερα την 20η Ιουλίου, ημέρα Σάββατο, του 1974 όταν κάποιος φίλος με πήρε τηλέφωνο στη Νέα Υόρκη τότε και μου είπε πως στο ελληνικό Προξενείο, στην 79η οδό είχαν συγκεντρωθεί εκατοντάδες άνθρωποι και ότι είχε γίνει τουρκική εισβολή στην Κύπρο.  Αυτό το τηλεφώνημα το έλαβα κατά τις 10:00 με 10:30 το πρωϊ. Εγώ αρχικά δεν το πίστεψα. Ξεκουραζόμουνα, Σάββατο πρωϊ. Εκείνος επέμενε να κατεβώ μέχρι το Προξενείο. Πραγματικά πήγα και ήταν συγκεντρωμένοι εκατοντάδες Ομογενείς ίσως και χίλιοι άνθρωποι. Είχαμε κλείσει την 79η Οδό. Και θέλαμε να καταταγούμε για να μεταφερθούμε στην Κύπρο να πολεμήσουμε. Περιμέναμε μέχρι τις 3:00-3:30  το απόγευμα, έξω από το προξενείο όπου συνέχιζαν να καταφθάνουν ελληνικής και κυπριακής καταγωγής Αμερικανοί πολίτες. Εκείνη την ώρα, βγήκε κάποιος τύπος, κλητήρας του προξενείου, από ό,τι μάθαμε, και μας είπε ότι “δεν θα σας χρειασθούμε”>…

Οι πολλοί, απογοητευμένοι, διαλύθηκαν ησύχως. Οι λίγοι, ανήσυχοι, άρχισαν να σκέφτονται άλλους τρόπους να φανούν χρήσιμοι στην πατρίδα.  Το Σάββατο, 3 Αυγούστου, συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον ορισμένοι φίλοι.  Στο μεταξύ είχε γίνει η μεταπολίτευση στην Αθήνα. Είχε σχηματισθεί κυβέρνηση Κων. Καραμανλή. Συνεχίζει τη διήγησή του ο κ. Καρατζάς: “Εμείς, αποκομμένοι από το μητροπολιτικό κέντρο, χωρίς καμμία επαφή με την πρεσβεία, προσπαθούσαμε να δούμε τι μπορούσαμε να κάνουμε. Θυμάμαι, είχα τελειώσει το μεταπτυχιακό μου τότε, είχα συζήτηση με το Γιάννη Νικολόπουλο -καθηγητή  Ρωσικής Ιστορίας στο State University of New York. Μαζί μας και μερικοί ακόμα φίλοι, ο Σίμος Δήμας και άλλοι. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι όλοι εμείς, οι φίλοι, δεν είχαμε κανέναν θεσμικό ρόλο. Ήταν εντελώς άτυπα τα πράγματα. Και όχι μόνον εμείς, όλοι. Θυμάμαι, το δεύτερο πράγμα δηλαδή, υπήρχαν και πάρα πολλοί επώνυμοι άνθρωποι που τρέχανε μεταξύ Νέας Υόρκης και Ουάσιγκτον να βρουν κάποια κατεύθυνση, να δουν τι μπορούσαν να κάνουν για την πατρίδα.  Ανοργάνωτα, από εσωτερική τους μόνον παρόρμηση”.

Την εποχή εκείνη, είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο “Γουότεργκαίητ” στην Αμερική και είχε παραιτηθεί ο Πρόεδρος Νίξον, την 9η Αυγούστου 1974. Δηλαδή είκοσι μέρες ακριβώς μετά την εισβολή, και πρiν από τον δεύτερο Αττίλα (15 Αυγούστου 1974).  Σε μία φιλική συνάντηση, τότε, ο Νικολόπουλος  ανέπτυξε το εξής σκεπτικό: Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής  παραιτήθην διότι εκρίθη ότι είχε  παραβεί το νόμο. Εδώ, γίνεται παράβαση του νόμου καθημερινώς στο Πεντάγωνο (Υπουργείο Άμυνας) με την μη τήρηση των όρων της  ” Εξωτερικής Πώλησης Αμυντικού Υλικού” (FMS)  όπου ήτανε η παροχή πολεμικής βοήθειας των ΗΠΑ στην Τουρκία, υπό τον όρο ότι αυτή η βοήθεια θα χρησιμοποιηθεί μόνο για αμυντικούς σκοπούς.  Εδώ υπήρξε μία συνεχής ροή βοήθειας προς την Τουρκία, η οποία Τουρκία είχε εισβάλει και ήτανε κάθε άλλο παρά αμυντική όλη αυτή η τουρκική εκστρατεία στην Κύπρο.

<Ένας από μας, έτσι όπως καθόμαστε όλοι μαζί, -και δεν θυμάμαι ποιός ήτανε -ίσως και εγώ ο ίδιος- τηλεφώνησε στον Ευγένιο Ρωσσίδη. Ο Ευγένιος Ρωσσίδης ήταν από τους ανθρώπους οι οποίοι από την πρώτη στιγμή είχαν κινητοποιηθεί. Ήτανε μέχρι προ μηνών Υφυπουργός Οικονομικών  στην Κυβέρνηση του Νίξον και μετά είχε επιστρέψει ως μεγαλοδικηγόρος στην Rogers and Wells στην Ουάσιγκτον.  Του είπαμε το σχέδιό μας.  Κλείσαμε το τηλέφωνο και σκεφτήκαμε ότι θα μας απαντήσει  εν ευθέτω χρόνω.  Η πραγματικότης είναι πως μας απάντησε μέσα σε τριάντα λεπτά! Είπε ότι  αυτός θα είναι ο στόχος, αυτό θα είναι το μοτίβο “That’s what it is,  go  with it”, μας είπε>.  Έτσι, τόσο απλά, άρχισε η εκστρατεία για επιβολή Εμπάργκο στην Τουρκία!

Λόγω του Ρωσσίδη και των γνωριμιών του στην Ουάσιγκτον, την “κίνηση” βοήθησαν 3-4ρεις  επιφανείς προσωπικότητες της Ουάσιγκτον, μεταξύ αυτών ο Ίγκλετον, ο Γερουσιαστής από το Μιζούρι, ο Ρόζενθαλ, ο βουλευτής από τη Νέα Υόρκη.  Ακολούθως συνέπλευσε ο Μπραδήμας (απουσίαζε από την Ουάσιγκτον όταν είχε γίνει η Εισβολή) και άλλοι ομογενείς βουλευτές.  Ο Μπραδήμας,  ήταν τότε ο ηγέτης της Δημοκρατικής πλειοψηφίας στο Κογκρέσο και μία από τις προσωπικότητες που πήραν έπειτα στα χέρια τους την υπόθεση όπως αυτή κατέληξε.

Στην όλη κίνηση μπήκαν ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβος, ο τότε εκδότης του “Εθνικού Κήρυκα” Μπάμπης Μαρκέτος,  άλλοι επώνυμοι και κυρίως ανώνυμοι ομογενείς που συμμετείχαν στα συλλαλητήρια και τις κινητοποιήσεις, που έστελανν τηλεγραφήματα στις αμερικανικές αρχές κλπ.  Ακόμη και ομογενείς τρίτης γενιάς, που δεν ξέρανε καν ελληνικά, συντάχθηκαν με πάθος στον αγώνα.

Εχει ενδιαφέρον στο σημείο αυτό η αφήγηση του κ. Καρατζά: <Καταλήξαμε στην ψήφο της 5ης  Φεβρουαρίου του 1975, όπου εκεί περίπου πήραμε 325 από τις 453 ψήφους  του Κογκρέσου και έτσι μπλοκάραμε τη ροή βοηθείας προς την Τουρκία,  το λέω αυτό διότι υπήρχαν άνθρωποι τους οποίους συναντούσαμε έτσι όπως εξελίσσονταν τα πράγματα,  τους οποίους δεν υποπτευόσουν καν ότι μπορεί να είναι Έλληνες. Ένας εκ των οποίων ήτανε στο τέλος αυτού του κύκλου που το 1978 τώρα -το αναφέρω παρενθετικά ως παράδειγμα-  την ημέρα που χάσαμε την ψήφο. Εμείς όλα τα τέσσερα χρόνια που κράτησε το θέμα του εμπάργκο, είχαμε συνεχή συναναστροφή με έναν διευθυντή του γραφείου του Φόουλϋ ο οποίος εκλέγετο από την Ουάσιγκτον, Δημοκρατικός βουλετής, και τον οποίο εμείς απλώς τον ξέραμε ως Τζόρτζ. Ήταν ξανθός, με μπλέ μάτια και μας βοηθούσε πάρα πολύ. Όταν έγινε η ψηφοφορία και χάσαμε, 208-205  (Αύγουστος του 1978) καθόμαστε όλοι εκεί στο θεωρείο στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Όταν τελείωσε η ψηφοφορία και κατεβαίναμε, είδαμε αυτόν τον Τζορτζ να κλαίει με αναφυλλητά! Του είπαμε, Τζορτζ, εμείς είμαστε Έλληνες, εσύ γιατί κλαίς; Και μας απάντησε: I’ m Greek to…”

>Αυτό που θέλω να επισημάνω, είναι ότι οι δυνάμεις οι οποίες είχαν τότε κινητοποιηθεί ήταν οι απλοί ομογενείς. Η δικιά μας ομάδα οργανώθηκε πολύ γρήγορα στη Νέα Υόρκη  μέσα στους επόμενους μήνες, φτιάξαμε το Hellenic Council of America (HCA) και μάλιστα δημιουργήθηκαν πολλά τέτοια σε διάφορα μέρη της Αμερικής. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μας φιλοξενούσε το Σπίτι της Κύπρου, στην Αστόρια, μας είχε παραχωρήσει γραφεία, όποτε υπήρχε και γραφείο. Υπήρχε κινητοποίηση στην ίδια την Ουάσιγκτον  από πάρα πολλά διαφορετικά γραφεία εκλεγμένων αντιπροσώπων. Εμεις οργανωθήκαμε από την Νέα Υόρκη και είχαμε συντονίσει, αν θυμάμαι καλά, 21 βουλευτές της περιοχής όλοι των οποίων ψήφισαν για μας. Πολύ αργότερα πάλι, δηλαδή δύο χρόνια αργότερα, τους τιμήσαμε με το να τους κάνουμε όλους τιμώμενα πρόσωπα στην εθνική μας παρέλαση της 25ης Μαρτίου στη Νέα Υόρκη>…

Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι μπόρεσε ποτέ η τότε κυβέρνηση Καραμανλή να καταλάβει τι γινότανε στην Αμερική;  Η απάντηση είναι, όχι!  Στην Πρεσβεία και τα Προεξενεία της Ουάσιγκτον και αλλού, το πρώτο τους ένστικτο ήτανε να φοβηθούν! Ως εκ τούτου, αυτοί πολλές φορές ήτανε εναντίον των κινητοποιήσεων των ομογενών! Αφηγείται ο Αρης Καρατζάς: <Θυμάμαι κάτι πολύ συγκεκριμένο, το οποίο θα ήτανε αστείο εάν δεν  ήτανε τόσο τραγικό: Κάποια στιγμή πλησιάσαμε εμείς  τον Χιούμπερτ Χάμφρεϊ, που ήτανε αντιπρόεδρος στην Κυβέρνηση του Τζόνσον (1968) επανεξελέγη του 1976 Γερουσιαστής από την Μινεσότα. Τον πείσαμε να υπογράψει μία εκτίμηση την οποία εμείς είχαμε συντάξει και η οποία είχε να κάνει με την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο, όπου καταλήγαμε ότι δεν ήταν προς το συμφέρον των ΗΠΑ, αλλά ούτε και της Ελλάδος, να ανατραπεί η ισορροπία στο Αιγαίο η οποία είχε εγκαθιδρυθεί με το εμπάργκο. Γιατί είχαμε κόψει τη ροή βοηθείας προς την Τουρκία και έτσι τα πράγματα ήταν πολύ υπέρ ημών.  Τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ήταν ο Χένρι Κίσσιγκερ (1976) στην Κυβέρνηση Φόρντ.  Ο Κίσσινγκερ, πήρε αυτή την εκτίμηση, και την έστειλε στον Έλληνα Πρέσβη, με το ερώτημα εάν η ελληνική Κυβέρνηση συμμερίζεται την εκτίμηση ή το ποιός τέλος πάντων ομιλεί προς το συμφέρον της ελληνικής κυβέρνησης;

>Η απάντηση του πρέσβεως τότε, (δεν θα αναφέρω το όνομά του γιατί και μόνο που τον σκέπτομαι εξοργίζομαι) στον Κίσσισγκερ  ήτανε ότι κανείς δεν μπορεί να μιλήσει προς το συμφέρον της Ελλάδος και της ελληνικής κυβερνήσεως,  παρά μόνον η ελληνική Κυβέρνηση. Οπότε του λέει ο Κίσσιγκερ: Μπορείτε να μου το στείλετε αυτό γραπτώς; Και αυτός το έγραψε αυτό ακριβώς και το έστειλε στον Κίσσινγκερ, Υπουργό των Εξωτερικών της Αμερικής! Ο δε  Κίσσινγκερ, το πήρε αυτό, το αναπαρήγαγε 453 φορές -τόσοι είναι οι βουλευτές- και το έστειλε σε κάθε έναν βουλευτή των Ηνωμένων Πολιτειών με τη δική του σημείωση από πάνω που έλεγε: Φαίνεται ότι ο Γερουσιαστής Χάμφρεϊ είναι περισσότερο Έλληνας από τους Έλληνες>…

ΑΥΡΙΟ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ