Η ευθύνη του κράτους δεν περιορίζεται «εντός σχεδίου πόλεως»

Η κυβέρνηση επιμένει να χρησιμοποιεί το ζήτημα της αυθαίρετης δόμησης στην Αττική όχι ως ένα πρόβλημα για το οποίο φέρει ευθύνη και αυτή και το οποίο επείγει να αντιμετωπιστεί αλλά ως έναν τρόπο να δείξει ότι δεν φέρει ευθύνη για την τραγωδία.

Επιμένει η κυβέρνηση στο θέμα των αυθαιρέτων δίνοντας μάλιστα και συγκεκριμένα στοιχεία για το μοιραίο οικόπεδο όπου βρήκαν τραγικό θάνατο 27 άνθρωποι. Ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος δήλωσε ότι πρόκειται για διακατεχόμενη δημόσια δασική έκταση, που έχει κριθεί υπέρ του Δημοσίου, είναι το οικόπεδο, στο οποίο κατέφυγαν για σωτηρία και εν τέλει βρήκαν τον θάνατο 27 από τους συμπολίτες μας, στη φονική πυρκαγιά, στο Μάτι.

Προσέθεσε ότι το συγκεκριμένο κομμάτι γης είναι χαρακτηρισμένο ως ζώνη εξυπηρέτησης λουομένων και απαγορεύεται επ’ αυτού η ανέγερση πρώτης ή δεύτερης κατοικίας. Επιπλέον, όπως επισήμανε ο αναπληρωτής υπουργός, η έκταση αυτή έχει αυθαίρετα κτίσματα που δεν έχουν τακτοποιηθεί με κανένα νόμο από τους ισχύοντες από το 1977. Επίσης, έχει παραβεί τη νομοθεσία του 1337/83 νόμου Τρίτση περί περιφράξεων σε απόσταση 500 μέτρων από τον Αιγιαλό , και μάλιστα έχει περιτοιχίσει και τη δημόσια ζώνη μεταξύ του αιγιαλού και παραλίας. Το ΥΠΕΝ έχει ζητήσει έλεγχο για τις ενέργειες της υπηρεσίας δόμησης ως προς την παράβαση του άρθρου 23 του 1337/83.

Δεν έχουμε καμία διάθεση να αμφισβητήσουμε τα στοιχεία που παρέθεσε ο αναπληρωτής υπουργός. Μόνο που δεν απαλλάσσουν την κυβέρνηση από την ευθύνη της.

Η ευθύνη των φορέων πολιτικής προστασίας να έχουν αποτελεσματικά σχέδια που να αποτρέπουν την απώλεια ζωών δεν σταματάει στα όρια της εντός σχεδίου δόμησης.

Να το πούμε διαφορετικά: προφανώς και η αυθαίρετη δόμηση και απουσία τήρησης κανόνων πολεοδόμησης είναι ένα από τα αίτια της τραγωδίας καθώς μετέτρεψε το Μάτι σε παγίδα θανάτου. Κανείς δεν διαφωνεί σε αυτό.

Όμως, εξήγηση μιας τραγωδίας και αναζήτηση των αιτιών που οδήγησαν σε αυτή δεν σημαίνει αυτόματα και δικαιολόγηση της στάσης της πολιτείας ή απαλλαγή των πολιτικών και υπηρεσιακών υπευθύνων από τις ευθύνες τους.

Το πρόβλημα με το Μάτι ήταν γνωστό. Δεν προέκυψε το καλοκαίρι του 2018. Δεν υπήρχαν δηλαδή διέξοδοι στη θάλασσα που εν συνεχεία αυθαίρετα φέτος έκλεισαν. Δεν υπήρξαν εδώ και δεκαετίες αυτές οι διέξοδοι. Η οργανωμένη πολιτεία τι έκανε ώστε να ανοίξουν αυτές; Ποιες κατεδαφίσεις; Ποιες επαναχαράξεις; Ποιο συνυπολογισμό της παραμέτρου αυτής στα σχέδια πολιτικής προστασίας;

Αφορά αυτή η ευθύνη μόνο αυτή την κυβέρνηση; Προφανώς και όχι. Είναι ένα διαχρονικό πολιτικό πρόβλημα, που αφορά σχεδόν το σύνολο του πολιτικού συστήματος και την ιδιότυπη τοπική μικροδιαπλοκή την οποία ανέχτηκε γύρω από την αυθαίρετη δόμηση.

Ωστόσο, και η αυτή η κυβέρνηση έχει ευθύνη. Κυβερνά πάνω από 3 χρόνια. Έχει ανθρώπους που γνωρίζουν τα προβλήματα. Δεν έκανε έγκαιρα αυτά που εξαγγέλλει τώρα.  Αυτή την ευθύνη τη φέρει στο ακέραιο και πρέπει να την αναλάβει.

Για να μπορεί η απόδοση ευθύνης όπου πρέπει να λειτουργήσει απαιτείται και ανάληψη ευθύνης εκεί που χρειάζεται.

Αυτό δεν έχει σχέση με κοντόθωρους πολιτικούς υπολογισμούς ή τη μέτρηση του «πολιτικού κόστους», αλλά με τη λειτουργία της δημοκρατίας ως ενός συστήματος όπου αν μη τι άλλο βγάζουμε συμπεράσματα και αλλάζουμε τα πράγματα όταν υπάρχουν συσσωρευμένες αμέλειες, διαχρονικά ελλείμματα αλλά και τωρινά σφάλματα και ανεπάρκειες.

Γιατί το διακύβευμα δεν είναι το εάν θα τσαλακωθεί η εικόνα του ενός ή του άλλου πολιτικού, αλλά εάν θα συνεχίσει να έχει ο πολίτης εμπιστοσύνη στην ικανότητα του κράτους να λειτουργεί και να παρεμβαίνει αποτελεσματικά.