Μία τριλογία για τον Απόδημο Ελληνισμό (Μέρος Β’): Πα.Δ.Ε.Ε. και ΣΑΕ συγκοινωνούντα δοχεία ή αποκλίνοντες οργανισμοί;

 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Ένας άλλος Οργανισμός για την Ομογένεια, που δεν μπόρεσε ή δεν αφέθηκε να επιτελέσει το έργο για το οποίο δημιουργήθηκε (1995), είναι το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.).  Το 2010  αναίτια δόθηκε ετήσια παράταση της αναβολής σύγκλησης της Τακτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ) και της θητείας του νυν προεδρείου, με τροποποίηση του Νόμου 3480/2006 περί λειτουργίας του ΣΑΕ, ύστερα από πρόταση του τότε υφυπουργού Εξωτερικών, αρμοδίου για θέματα Απόδημου Ελληνισμού, Δημήτρη Δόλλη, (ομογενή πολιτικού από την Αυστραλία!). Το ίδιο έγινε και τον επόμενο χρόνο 2011, Έτσι 9η Συνεδρίαση του προεδρείου συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ), δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ!

Η πρώτη και η δεύτερη παράταση, σκοπό –υποτίθεται- είχε να δώσει τη δυνατότητα στα Μέλη του Προεδρείου ΣΑΕ, στα Μέλη του Συμβουλίου παγκοσμίως, και με την βοήθεια της Γ.Γ.Α.Ε. και του αρμοδίου τότε ΥΦΥΠΕΞ, «να εξετάσουν όλους τους τρόπους για αυτοχρηματοδότηση του Συμβουλίου»!

Για την αλλαγή του Νόμου, που θα στηριζόταν στην οικονομική αυτοδυναμία του οργάνου, ο κ. Δόλλης είχε δεσμευθεί ότι δεν θα γινότανε ερήμην του ΣΑΕ και της Ομογένειας, αλλά μετά από διάλογο. Τελικά, διάλογος δεν έγινε ποτέ! Φυσικά ούτε καν προσεκλήθη σ΄αυτόν -αν ποτέ ξεκίνησε-  η ομογένεια!

Ορισμένες ενέργειες από πλευράς προεδρείου ΣΑΕ που έγιναν προκειμένου να αναπτυχθούν κάποια εμβρυακά προγράμματα αυτοχρηματοδότησης συγκέντρωσαν τα πυρά όσων έσπευσαν -δικαίως ή αδίκως- να υποπτευθούν «συναλλαγή» και «σκάνδαλο».  Έτσι, ο Πρόεδρος Στέφανος Ταμβάκης, εξ Αιγύπτου, που είχε εκλεγεί το 2006 και  παρέμεινε τυπικά στο τιμόνι του ΣΑΕ μέχρι και το 2012, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει προϋποθέσεις αυτοχρηματοδότησης. Και το ΣΑΕ πέρασε σε κατάσταση «ακινησίας»  το 2012.

Κι όμως, τα πρώτα από της συστάσεώς του χρόνια το ΣΑΕ είχε δώσει ικανά δείγματα ότι μπορούσε να επιτελέσει αξιόλογο έργο,  και αυτό παρά το γεγονός ότι δεν διέθετε νομική υπόσταση.  Πόσο σημαντικό; Όσο ήταν σημαντικό το να αποκτήσουν Ιατρικά Κέντρα οι ομογενείς της Μαύρης Θάλασσας. Δημιούργησε δίκτυα. Οργάνωσε δράσεις. Έδινε δε σημάδια ότι θα μπορούσε στο μέλλον να κάνει και περισσότερα. Δυστυχώς, η αδιαφάνεια στην χρηματοδότηση, με ευθύνη των κυβερνήσεων,  η σύγχυση περί των αρμοδιοτήτων του ΣΑΕ και, εν τέλει, η αμετροεπής πολιτικοποίησή του, επέφεραν τον μαρασμό και το πρόωρο τέλος.   

Το 2012, ένας άλλος Υφυπουργός Εξωτερικών ο Κώστας Τσιάρας της Νέας Δημοκρατίας πέτυχε να φτιάξει ένα νέο Νομοσχέδιο, να σχηματίσει οργανωτική Επιτροπή που θα επέβλεπε τα της ανασύστασης του ΣΑΕ, αλλά παρεμβλήθηκε κυβερνητικός ανασχηματισμός, έχασε ο ίδιος το θώκο του και η επαναλειτουργία του ΣΑΕ πέρασε στις ελληνικές καλένδες.  Σήμερα έχουμε επανάληψη του σεναρίου ανασύστασης του ΣΑΕ  και λειτουργίας του με αυτοχρηματοδότηση. Η άπραγη δεκαετία που πέρασε προφανώς και δεν μας έκανε σοφότερους!

Μία πρώτη ερώτηση είναι τούτη: Η Πα.Δ.Ε.Ε. χρηματοδοτείται από την Βουλή των Ελλήνων και  αυτό είναι απολύτως σωστό. Το ΣΑΕ, όμως, γιατί πρέπει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενο;  Και εάν πρόκειται να είναι αυτοχρηματοδοτούμενο, τότε γιατί και να μην αυτό-οργανωθεί; Αλλά εάν αυτό-οργανωθεί  αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της ομογένειας, με Διοικητικό Συμβούλιο που θα εκλέγεται απευθείας από την ομογένεια,  πώς θα ενταχθεί σε μία «εθνική στρατηγική» η οποία προϋποθέτει ηγετική παρουσία του αθηνοκεντρικού κράτους; Ένα αυτοχρηματοδοτούμενο ΣΑΕ πως θα ελέγχεται οικονομικά, πως θα προσδιορίζονται οι προϋπολογισμοί του, πως θα τίθενται οι προτεραιότητες; Ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.

Οι προβλέψεις που εισήχθησαν στο Νόμο 3480/2006 μετά από προτάσεις των οργανώσεων-μελών του ΣΑΕ, προέβλεπαν  ότι το ΣΑΕ εκτός των άλλων αποτελεί και «διεκδικητικό» αλλά,  ταυτόχρονα, και  «υποστηρικτικό» προς την Ελληνική Πολιτεία όργανο. Η ανασυγκρότηση του ΣΑΕ που επιχειρείται με το σχέδιο νόμου προσπαθεί να περιορίσει σήμερα το μελλοντικό του ρόλο σε απλό συμβουλευτικό όργανο, επιμένοντας πάντα στην αυτοχρηματοδότησή του. Συμβουλευτικό όργανο, όμως, χωρίς δυνατότητα επιβολής των «συμβουλών» του, είναι τυρόπιτα χωρίς τυρί! Το ζητούμενο, επομένως,  είναι τι ΣΑΕ θέλουμε. Θέλουμε  το ΣΑΕ ως ένα απλό συμβουλευτικό όργανο προς την Ελληνική πολιτεία για τα θέματα των Αποδήμων Ελλήνων ή ένα διεκδικητικό όργανο που θα παράγει προγράμματα, θα προωθεί δίκτυα, θα έχει άποψη για τα εθνικά θέματα και -ουσιαστικά- θα παίζει καθοριστικό υποστηρικτικό ρόλο στην ελληνική εξωτερική πολιτική; Θέλουμε ένα τριτοβάθμιο όργανο που να συνδέει και να εκφράζει τις διαφορετικές ομογενειακές οργανώσεις, ή  θέλουμε μία οργάνωση που θα προωθεί τα ήθη τα έθιμα και τον ελληνικό Πολιτισμό-Γλώσσα; Μία δικτύωση που θα προωθεί τα συμφέροντα του Οικουμενικού Ελληνισμού ή τις επιδιώξεις της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης; Θέλουμε, τέλος, γνωμοδοτικό, διεκδικητικό, και υποστηρικτικό ΣΑΕ ή έναν απλό συμβουλευτικό όργανο των ελληνικών κυβερνήσεων σε ομογενειακά θέματα; Εάν περί του τελευταίο πρόκειται, θα πρέπει οι εισηγήσεις του να γίνονται αποδεκτές από την ελληνική κυβέρνηση ή απλώς να τις διατυπώνει;  Και εάν είναι διεκδικητικό, δεν θα πρέπει οι διεκδικήσεις του και να δικαιώνονται; Διαφορετικά τι νόημα θα έχει η ύπαρξή του;  Θέλουμε το ΣΑΕ να είναι , ένα όργανο εξουσίας ολόκληρης της Ομογένειας;  Αν ναι, πώς θα νομιμοποιηθεί ως τέτοιο και πως θα γίνει αποδεκτό από το σύνολο της Ομογένειας;  (Πάντως, αυτή η τελευταία ιδιότητα θα ήταν, ίσως,  και η μόνη πιθανότητα να καταστεί αυτοχρηματοδοτούμενος οργανισμός).

Ρητορικά τα ερωτήματα,  αλλά αν δεν ξεκαθαρίσουμε τι ακριβώς θέλουμε από το ΣΑΕ, άκρη δεν θα βρούμε…  Για να γίνει αυτό, απαραίτητο είναι να προηγηθεί εκτενής διάλογος του εθνοκεντρικού κράτους με την οργανωμένη ομογένεια. Δεν μπορεί να αποφασιστεί η μορφή του ΣΑΕ χωρίς συμμετοχή στο διάλογο της οργανωμένης Ομογένειας. Δεν γίνεται θέματα που άμεσα αφορούν την Ομογένεια και τον Απόδημο Ελληνισμό να συζητούνται πίσω από κλειστές πόρτες εν απουσία της Ομογένειας!

Μία άλλη πτυχή είναι πως ο νόμος που διέπει την ύπαρξη και τη λειτουργία του ΣΑΕ δεν αντικαταστάθηκε ποτέ από άλλο νόμο. Θεωρητικά το ΣΑΕ εξακολουθεί να έχει προεδρείο αφού ποτέ δεν εκλέχθηκε άλλο για να το αντικαταστήσει. Το Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης ήδη από το 2017 είχε αποφασίσει το διορισμό προσωρινής διοίκησης στο Ίδρυμα Απόδημου Ελληνισμού και η οποία θα απαρτίζονταν από τα πρόσωπα του τελευταίου Δ.Σ. του Σ.Α.Ε. (2010). Να σημειωθεί ότι το Ίδρυμα Απόδημου Ελληνισμού (που λειτουργούσε ως χρηματοδότης του ΣΑΕ) έχει καταστατικά ταυτόσημο Δ.Σ. με το ΣΑΕ. Βέβαια κάποιοι από το προεδρείο του ΣΑΕ αρνήθηκαν να επιστρέψουν, κάποιοι άλλοι απεβίωσαν και η προσωρινή διοίκηση δεν συγκροτήθηκε σε Σώμα ποτέ. Ωστόσο ο νόμος μπορεί και με καθυστέρηση να εφαρμοστεί. Το Προεδρείο μπορεί και πρέπει να επανέλθει και να προχωρήσει στην πραγματοποίηση της επί μία διετία αναβληθείσης Γενικής Συνέλευσης, και της εν συνεχεία πολυετούς “απραξίας”,  ώστε να εκλεγεί νέο προεδρείο. Διότι νέα στελέχη που να απαρτίσουν ένα προσωρινό Δ/Σ. του ΣΑΕ που θα δρομολογήσει τις εξελίξεις, πού θα βρεθεί; Από ποια στελέχη θα το απαρτίσουμε; Ποιος και με ποια κριτήρια θα τα επιλέξει;

Εν κατακλείδι, οι αναζητούντες λύση για αναβίωση του ΣΑΕ,  ας σκεφθούν την πιθανότητα Πα.Δ.Ε.Ε. και ΣΑΕ να λειτουργούν ως «συγκοινωνούντα δοχεία» σε ό,τι αφορά τη δράση τους, προωθώντας διεθνώς αποκλειστικά και μόνο  θέματα ελληνικού Πολιτισμού και ελληνικής Γλώσσας. Ίσως έτσι καταφέρουμε να ζήσουμε μία νέα “έκρηξη” του ευρύτερου ελληνικού πνεύματος μέσα από διεθνείς δράσεις που θα αναλάβει το ΣΑΕ σε ακαδημαϊκό, επιστημονικό, οικονομικό ακόμη και αθλητικό επίπεδο. Κάτι σαν σύγχρονες διευρυμένες Αμφικτιονίες. Για τα θέματα καθημερινότητας των αποδήμων, υπάρχουν οι Οργανώσεις.  Με ακτίνα δράσης, η  μεν Πα.Δ.Ε.Ε. στα Κοινοβούλια το δε ΣΑΕ στις ομογενειακές οργανώσεις και στα φυσικά πρόσωπα.  Διαφορετικά, θα έχουμε δύο «ανώτατα» όργανα της ομογένειας, σε αποκλίνουσες κατευθύνσεις με ό,τι διαλυτικό αυτό συνεπάγεται. Έτσι, μέσα από τέτοιες διεθνούς εκτάσεως και προβολής δράσεις, το ΣΑΕ μπορεί να καταστεί και αυτοχρηματοδοτούμενο. Διαφορετικά, ας το θεωρήσουμε ως δεδομένο: Οι ομογενείς δεν θα στηρίξουν οικονομικά ένα ΣΑΕ που δεν θα τους προσφέρει τίποτε και δεν θα τους αντιπροσωπεύει.

Θα συνεχίσουμε αύριο με το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας για τον Απόδημο Ελληνισμό, με τίτλο: “Οι Βουλευτές της Ομογένειας συνδετικός κρίκος των ομογενειακών οργανώσεων;”