Συνέντευξη με την Μάγια Χαραλαμποπούλου Δ/ντρια Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών

1. Μιλήστε μου για το Μουσείο Καποδίστρια. Ποιος/ποιοι, πότε και κάτω από ποιες συνθήκες συνέλαβε/συνέλαβαν την ιδέα ίδρυσής του.

Το Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών ιδρύθηκε το 1981 και αποτελεί το μοναδικό μουσείο αφιερωμένο στη μελέτη και προβολή της ζωής, της δράσης και της παρακαταθήκης του Α΄ Κυβερνήτη της Ελλάδας, Ιωάννη Καποδίστρια.

Αποτέλεσε το όραμα της Μαρίας Καποδίστρια – Δεσύλλα (1898 – 1980) -δισέγγονης του μικρότερου αδελφού του Ιωάννη Καποδίστρια-, η οποία αποφάσισε να δωρίσει την αγροικία και μέρος του οικογενειακού κτήματος της «Κουκουρίτσας»μαζί με μια σημαντική συλλογή οικογενειακών κειμηλίων, σε τρία ιστορικά πολιτιστικά σωματεία της Κέρκυρας (Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας, Φιλαρμονική Εταιρία Κέρκυρας (Παλαιά), Εταιρία Κερκυραϊκών Σπουδών – Μουσείο Σολωμού) με σκοπό να στεγαστεί η μεγαλύτερη συλλογή προσωπικών αντικειμένων του Ιωάννη Καποδίστρια και της Οικογένειας Καποδίστρια.

Η «Κουκουρίτσα», η χαρακτηριστική επτανησιακή αγροικία και το κατάφυτο κτήμα με θέα τα βουνά της Ηπείρου και την ύπαιθρο της Κέρκυρας, ανακηρύχθηκε Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (1995), από το ΥΠΠΟ, καθώς παρουσιάζει μια σύνθεση απόλυτης αρμονίας φυσικού και ανθρωπογενούς κάλλους.

Τον Οκτώβριο του 2017 εγκαινιάστηκε το ανακαινισμένο και εκσυγχρονισμένο Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών, το οποίο αναγνωρίζεται πλέον ως ένας σύγχρονος μουσειακός φορέας – παράδειγμα “καλής πρακτικής” για τα μικρά μουσεία διεθνώς και σημαντικό τοπόσημο της Κέρκυρας.

2. Ποιο είναι το έργο που επιτελείτε.

Στόχος του Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών είναι να προσφέρει στον επισκέπτη ένα νοητό ταξίδι στην νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία, παρακολουθώντας τη διαδρομή του Ιωάννη Καποδίστρια από τη γενέτειρά του, την Κέρκυρα στην διαρκώς μεταβαλλόμενη Ευρώπη του 18^ου και 19^ου αιώνα με τελικό προορισμό την απελευθερωμένη Ελλάδα.

Το Μουσείο Καποδίστρια στην Κέρκυρα προσφέρει μια μοναδική πολιτιστική και εκπαιδευτική εμπειρία σε επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσιάζοντας μια θεμελιώδη προσωπικότητα για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και την ευρωπαϊκή διπλωματία. Μέσω της προσεκτικά επιμελημένης μόνιμης έκθεσης, των διάφορων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που πραγματοποιούνται στον χώρο του μουσείου αλλά και διεθνώς, μέσω του καινοτόμου προγράμματος της Μουσειοσκευής «Ταξιδεύοντας με τον Ιωάννη Καποδίστρια», το μουσείο καθιστά τη συλλογή του και τη συνεισφορά του Ι.Καποδίστρια προσβάσιμες για κοινό όλων των ηλικιών και υποβάθρων.

Ο καταπράσινος ιστορικός κήπος, το Ψηφιακό Αρχείο Ιωάννη Καποδίστρια και οι πρωτοβουλίες κοινωνικής προσφοράς εμπλουτίζουν περαιτέρω την εμπειρία του επισκέπτη, ενθαρρύνοντας μια βαθύτερη κατανόηση της ελληνικής κληρονομιάς και ταυτότητας. Συνδέοντας την τοπική ιστορία με παγκόσμιες αφηγήσεις, το μουσείο χρησιμεύει ως γέφυρα μεταξύ της Ελλάδας και του ευρύτερου κόσμου, προσκαλώντας όλους -ειδικά τους Έλληνες της διασποράς- να εξερευνήσουν και να γιορτάσουν τις κοινές πολιτιστικές τους ρίζες.

3. Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το μέλλον;

Στην παρούσα φάση φιλοδοξούμε, το Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών, να αποτελέσει ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού για την Κέρκυρα και ταυτόχρονα ένα σημείο αναφοράς για την επιστημονική, ερευνητική και μαθητική κοινότητα που επιθυμεί να εντρυφήσει στην προσωπικότητα και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια και την συμβολή του στην θεμελίωση του νεότερου ελληνικού κράτους και την εξέλιξη της ευρωπαϊκής διπλωματίας.

Για τον σκοπό αυτό, έχουν ήδη δρομολογηθεί δύο μεγαλόπνοα έργα, εξαιρετικής σημασίας για τη βιώσιμη λειτουργία του φορέα μας, που αφορούν στην εξυγίανση του ιστορικού κήπου και την αποκατάσταση ενός αυτόνομου κτηρίου του μεσοπολέμου που θα λειτουργήσει ως πολυχώρος για εκπαιδευτικές, ερευνητικές και εκθεσιακές/μουσειακές δράσεις.

Ο ιστορικός κήπος της Κουκουρίτσας

Η οικία – μουσείο Καποδίστρια περιβάλλεται από κτήμα έκτασης περί τα 13 στρέμματα, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει αποδοθεί στο σύνολό του για περιήγηση από τους επισκέπτες.

Με τη στήριξη του δραστήριου συλλόγου «Φίλοι του Μουσείου Καποδίστρια» εκπονήθηκε μια σημαντική μελέτη και ένα σχέδιο αποκατάστασης του ιστορικού κήπου με γνώμονα την προστασία από ανθρωπογενείς και περιβαλλοντικούς κινδύνους, σε συνδυασμό με την ουσιαστική ανάδειξη του κτήματος ως υπαίθριου χώρου πρασίνου που θα προσφέρει ευκαιρίες αναψυχής, ψυχαγωγίας και μάθησης μέσα από τα ποικίλα περιβαλλοντικά εκπαιδευτικά προγράμματα του φορέα μας.

ΠολυχώροςGarage

Το παλιό γκαράζ της Κουκουρίτσας πρόκειται να αποκατασταθεί και να λειτουργήσει ως πολυχώρος γνώσης και επαφής ανθρώπων και ιδεών. Στο εν λόγω κτήριο θα στεγαστεί η βιβλιοθήκη & το αναγνωστήριο του Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών, θα φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις, εργαστήρια, ομιλίες/διαλέξεις και θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Επιθυμία μας είναι αυτός ο χώρος να αποτελέσει ένα φιλόξενο σημείο συνάντησης της μαθητικής, ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας.

4. Μιλήστε μου για τις Εκπαιδευτικές – Πολιτιστικές δράσεις του Μουσείου Καποδίστρια.& 5. Ποιες είναι οι δράσεις που προτίθεστε να αναλάβετε – προωθήσετε – ή να συμμετάσχετε για το επόμενο χρονικό διάστημα.

Η δικτύωση του μουσείου με κοινωνικούς, θεσμικούς και επιστημονικούς φορείς, η ανάπτυξη της ερευνητικής του δράσης, το άνοιγμα στο ευρύ κοινό και η ανάδειξη του εκπαιδευτικού του ρόλου αποτέλεσαν βασικές επιδιώξεις, πριν ακόμη την επίσημη έναρξη επαναλειτουργίας του, το 2017. Η απομακρυσμένη θέση του στην κερκυραϊκή ύπαιθρο, οδήγησε εξ’ αρχής στην ενίσχυση της δικτύωσης και της επικοινωνίας, εκτός των χώρων του μουσείου.

Η δημιουργία του μοναδικού Ψηφιακού Αρχείου Ιωάννη Καποδίστρια, που αποτελεί εργαλείο για τους ερευνητές και την εκπαιδευτική κοινότητα, η Μουσειοσκευή “Ταξιδεύοντας με τον Ιωάννη Καποδίστρια”, η οποία ταξιδεύει σε σχολεία στην Ελλάδα και την Ευρώπη, η επετειακή ψηφιακή έκθεση «Ο Ι. Καποδίστριας, οι Επτανήσιοι & το 1821», καθώς και οι συνεργασίες με φορείς και εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα εργαλείων που διευρύνουν το κοινό του Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών.

Το 2024 – 2025 στο Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών πραγματοποιήθηκαν τα εξής εκπαιδευτικά προγράμματα:

• Ο Ιωάννης Καποδίστριας & το Λιοντάρι της Επτανήσου Πολιτείας
• Το 1821 στα Επτάνησα
• Οι Σημαίες της Ελληνικής Επανάστασης

Ιωάννης Καποδίστριας, Κυβερνήτης της Ελλάδας, γκραβούρα (19ος αι.), Δωρεά Οικογένειας Αλέξανδρου Κόσκορου, Συλλογή Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών, ΜΚ334

Παράλληλα, μέσω της συνεργασίας μας με δύο δυναμικούς περιβαλλοντικούς οργανισμούς, το Corfu Butterfly Conservation και το Ionian Environment Foundation, δημιουργήθηκε μια θέση «Υπεύθυνου Εκπαιδευτικών Περιβαλλοντικών Δράσεων» και σχεδιάστηκε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τις πεταλούδες, τη βιοποικιλότητα και την προστασία του περιβάλλοντος και ευρύτερα του φυσικού πλούτου της Κέρκυρας. Στο πλαίσιο της συνεργασίας, η Κουκουρίτσα θα αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης μελέτης που αφορά στην παρακολούθηση, καταγραφή, συντήρηση και διατήρηση της βιοποικιλότητας του νησιού μας.

Αυτή η συνεργασία στάθηκε αφορμή για την ανάπτυξη περισσότερων περιβαλλοντικών δράσεων και σχεδιασμό περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όπως «Ο κύκλος ζωής της μέλισσας» και «Zero Waste Koukouritsa: Ανακύκλωση –Επανάχρηση – Κομποστοποίηση» τα οποία θα υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα.

Το 2022, έχοντας διανύσει μια επιτυχημένη πορεία «επανεκκίνησης»,  αναγνωρίστηκε η σημαντική προσφορά του μουσείου στον πολιτισμό με δύο σημαντικές διακρίσεις: την ανάδειξή του ως το μοναδικό ελληνικό μουσείο υποψήφιο για το βραβείο Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς, και την παρασημοφόρηση από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τον Χρυσό Σταυρό του τάγματος της Ευποιίας της απελθούσας διευθύντριας, νυν Συμβούλου Διοίκησης του φορέα, κας Ντάριας Κοσκόρου, για το έργο της στο Μουσείο Καποδίστρια. Την επόμενη χρονιά, το Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών έλαβε διάκριση από το Μουσείο Μπενάκη για το έργο που επιτελεί ως οργανισμός της ελληνικής περιφέρειας στη μελέτη και ανάδειξη του πολιτισμού.

Με τη συμβολή πολλών και εξαιρετικών συνεργατών, την πεποίθηση ότι έχει ακόμη πολλά να προσφέρει και τη διαρκή αναζήτηση πόρων και συνεργειών, το Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών σχεδιάζει την ανάπτυξή του ως ένα συμμετοχικό μουσείο, προσανατολισμένο στην ίση πρόσβαση και την αειφορία,  προωθώντας και διατηρώντας την πολιτιστική μας κληρονομιά και ταυτότητα του τόπου.

5. Τέλος θέλω να μου σχολιάσετε εκτενώς την προσφορά της Ομογένειας. Ποια ήταν, ποια είναι και ποια θα πρέπει να είναιεις το εξήςα΄αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε;

Οι Έλληνες της διασποράς, αγκάλιασαν εξ’αρχής την προσπάθεια επαναλειτουργίας του Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών, στήριξαν και στηρίζουν ποικιλοτρόπως τις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δράσεις, ενώ παράλληλα λειτουργούν ως Πρεσβευτές & Πρέσβειρες του ελληνικού πολιτισμού, κάνοντας γνωστή την ύπαρξη του μουσείου στο εξωτερικό.

Θα μου επιτρέψετε να ξεχωρίσω την πολύτιμη κίνηση ευεργεσίας του Κερκυραίου επιχειρηματία, κατοίκου Ελβετίας, κου Χρήστου Φωκά, Μεγάλου Ευεργέτη του Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών, ο οποίος από το 2007 και για περισσότερο από δέκα χρόνια, μέσω ετήσιας χορηγίας στήριζε τη λειτουργία του μουσείου, τον επανασχεδιασμό και τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων κατά τους θερινούς μήνες, στον Κήπο του μουσείου.

Σήμερα, μια μερίδα Ελλήνων της Ομογένειας, στέκεται αρωγός στην προσπάθεια εξωστρέφειας, δικτύωσης, οικονομικής υποστήριξης και ανάδειξης του Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών και της προσωπικότητας του Ιωάννη Καποδίστρια.

Προσωπικά, θεωρώ εξαιρετική την πρωτοβουλία του Γενικού Προξενου της Ελλάδας στη Γενεύη, κου Αλέξανδρου Γεννηματά, για την τοποθέτηση της προτομής του Ιωάννη Καποδίστρια – έργο του Έλληνα γλύπτη Π. Τζανουλίνου και χρηματοδότηση της Οικογένειας Γ. Κούκη – στο Παλάτι του σπουδαίου Ελβετού φιλέλληνα Ιωάννη – Γαβριήλ Εϋνάρδου. Μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, η οποία υπογραμμίζει τους στενούς δεσμούς φιλίας που συνδέουν την Ελλάδα με τη Γενεύη και την Ελβετία συνολικότερα, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη συμβολή του κορυφαίου διπλωμάτη Ι. Καποδίστρια στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία.

Η Ομογένεια έχει τη δυνατότητα να συμβάλει στη διατήρηση και τον εμπλουτισμό της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσω της στρατηγικής υποστήριξης των μουσείων και ευρύτερα των χώρων πολιτισμού.  Η συμμετοχή τους μπορεί να περιλαμβάνει χρηματοδότηση για περιοδικές εκθέσεις, επιμέλεια και τεκμηρίωση της μουσειακής συλλογής, εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και προγράμματα συντήρησης των κειμηλίων και λοιπών ιστορικών αντικειμένων. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τις διεθνείς συνεργασίες μεταξύ ελληνικών μουσείων και ιδρυμάτων στο εξωτερικό, προωθώντας την επιστημονική έρευνα και τις πολιτιστικές ανταλλαγές. Επενδύοντας στην τεχνολογική πρόοδο –π.χ. ψηφιακά αρχεία, διαδραστικά εκθέματα και πολυγλωσσική προσβασιμότητα – οι κοινότητες της διασποράς μπορούν να βοηθήσουν τα μουσεία να μηδενίσουν την απόσταση και να έρθουν «πιο κοντά» με ένα ευρύ κοινό χωρίς γεωγραφικούς, οικονομικούς και λοιπούς περιορισμούς. Μια τέτοια υποστήριξη όχι μόνο αναδεικνύει την εθνική κληρονομιά, αλλά ενισχύει και το πολιτιστικό αποτύπωμα της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή.

Για τους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό, η υποστήριξη ενός μουσείου στην Ελλάδα είναι κάτι περισσότερο από φιλανθρωπία – είναι μια πράξη μνήμης, ταυτότητας και αγάπης. Η ελληνική διασπορά μπορεί να βοηθήσει να διατηρηθεί ζωντανό το πνεύμα του Ελληνισμού υποστηρίζοντας τη διατήρηση της κοινής μας ιστορίας, ειδικά εκείνων των προσώπων, των αντικειμένων και των φωνών που διαμόρφωσαν το έθνος μας. Μέσω δωρεών,συνεργασιών και δράσεων προώθησηςοι Έλληνες της διασποράς μπορούν να διασφαλίσουν ότι οι μελλοντικές γενιές – είτε στην Αθήνα είτε στη Μελβούρνη, στη Θεσσαλονίκη ή στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο, στην Ελβετία, ή στην Κύπρο- θα παραμείνουν συνδεδεμένες με τις ρίζες τους. Ένα μουσείο δεν είναι απλώς ένας χώρος φύλαξης αντικειμένων, αλλά μια ζωντανή γέφυρα μεταξύ της πατρίδας και των παιδιών της στο εξωτερικό. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, αυτή η γέφυρα είναι πιο σημαντική από ποτέ.

Μαρία Καποδίστρια – Δεσύλλα (1898 – 1980), Συλλογή Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών, ΜΚ198

6. Θέλω να κλείσουμε την συνέντευξή μας με μία αισιόδοξη ευχή για το μέλλον, στην οποία να εμπεριέχεται το όραμα του Καποδίστρια για την Ελλάδα.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας οραματίστηκε μια Ελλάδα ανεξάρτητη, ισχυρή και ενωμένη – ένα σύγχρονο κράτος όπου η ευημερία του λαού του ήταν κεντρικής σημασίας και όπου η εκπαίδευση, οι υποδομές και η εθνική ενότητα θα καθοδηγούσαν τη χώρα προς τα εμπρός.Ένα έθνος που θα χαρακτηρίζεται από τη δέσμευση στη δικαιοσύνη και την κοινωνική πρόοδο.Το όραμά του ξεπερνούσε την απλή πολιτική ανεξαρτησία, στοχεύοντας σε μια Ελλάδα που θα αποτελούσε φάρο πνευματικής και ηθικής προόδου στην Ευρώπη.Για έναν σύγχρονο Έλληνα πολίτη, αυτό το όραμα παραμένει επίκαιρο.

Οραματίζομαι, λοιπόν, και εγώ με τη σειρά μου,  μια Ελλάδα όπου οι αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης μας καθοδηγούν καθώς διαμορφώνουμε το μέλλον, τιμώντας την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά, διασφαλίζοντας την ευημερία, τη βιωσιμότητα, την ισότητα, τη συμπερίληψη, τον σεβασμό προς κάθε ανθρώπινη ύπαρξη και προωθώντας μέσω της παιδείας τηδημιουργική εξέλιξη της κοινωνίας μας.

ShortBio

Η Μάγια  Χαραλαμποπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Τμήμα Ιστορίας της Σχολής Ιστορίας & Μετάφρασης – Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου και έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στο Π.Μ.Σ. «Ιστορία & Τεκμηρίωση στη Νεότερη και Σύγχρονη Παγκόσμια Ιστορία». Από το 2019 είναι επιστημονική συνεργάτης του Μουσείου Καποδίστρια – Κέντρου Καποδιστριακών Μελετών, ως ιστορικός ερευνητής&βοηθός επιμελητή, ενώ από το 2024 έχει αναλάβει την διεύθυνση του φορέα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη Νεότερη και Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία, με ιδιαίτερη έμφαση στη κοινωνική και πολιτική ιστορία του ελλαδικού χώρου (19^ος  -20^ος αι.), στην ιστορία των Επτανήσων (17^ος-19^ος αι.) και στην ιστορία των ιδεών. Από το 2020 ασχολείται, επίσης, με τη μουσειακή εκπαίδευση, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών ως επικοινωνιακών εργαλείων στο πεδίο του πολιτισμού και τη δημιουργία ψηφιακών εκθέσεων.

Επικοινωνία με το Μουσείο Καποδίστρια – Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών

info@capodistriasmuseum.com

26610 – 32440