Γιατί οι Ελβετοί πολίτες επιμένουν να χρησιμοποιούν μετρητά

Η Ελβετία ακολουθεί τη διεθνή τάση προς τις ψηφιακές πληρωμές, και χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της μετάβασης είναι η εκρηκτική άνοδος της χρήσης του Twint – μιας εφαρμογής πληρωμών μέσω κινητού που δημιουργήθηκε από ελβετικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Το 2023, καταγράφηκαν 773 εκατομμύρια συναλλαγές μέσω της εφαρμογής, σημειώνοντας αύξηση 31% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ενδεικτικά, το 2017 – όταν το Twint έκανε την εμφάνισή του – οι συναλλαγές ήταν μόλις 4 εκατομμύρια, γεγονός που αποδεικνύει την ευρεία αποδοχή και τη ραγδαία εξάπλωσή του.

Ωστόσο, έρευνες δείχνουν πως οι Ελβετοί είχαν επί μακρόν προτίμηση στα μετρητά. Μία από αυτές, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Ζυρίχης (ZHAW) και το Πανεπιστήμιο του St. Gallen, αποκάλυψε ότι το 2023, τα μετρητά παρέμεναν πιο διαδεδομένα από τις ψηφιακές συναλλαγές, παρότι από το 2019 – οπότε και έγινε η πρώτη σχετική έρευνα – η χρήση τους είχε μειωθεί σημαντικά.

Παρ’ όλα αυτά, η αλλαγή ήρθε: οι ψηφιακές πληρωμές έχουν πλέον ξεπεράσει τις συναλλαγές με φυσικό χρήμα, τουλάχιστον όσον αφορά τις καθημερινές αγορές. Παρ’ ότι αυτό θεωρείται αναμενόμενο από πολλούς, δεν είναι λίγοι οι Ελβετοί που ανησυχούν για το ενδεχόμενο πλήρους κατάργησης των μετρητών, όπως έχει συμβεί σχεδόν πλήρως σε σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία.

Μια τέτοια ανησυχία εκφράζεται έντονα από τη «Σουηδική Κίνηση για την Ελευθερία», που δημιουργήθηκε ως αντίδραση στα μέτρα της πανδημίας. Η κίνηση έχει καταθέσει επίσημη πρόταση για τη διατήρηση του φυσικού ελβετικού φράγκου και ζητά από την κυβέρνηση να εγγυηθεί ότι το ελβετικό νόμισμα θα παραμείνει διαθέσιμο σε φυσική μορφή.

Μάλιστα, μια πρόσφατη έρευνα της Ελβετικής Κεντρικής Τράπεζας (SNB) έδειξε ότι το 95% των πολιτών επιθυμεί να παραμείνουν διαθέσιμα τα μετρητά ως μέσο πληρωμής. Ο κύριος λόγος αυτής της προτίμησης είναι η μεγαλύτερη ελευθερία που προσφέρουν τα μετρητά – σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου υπάρχουν περιορισμοί.

Για παράδειγμα, στην Ιταλία και τη Γαλλία επιτρέπονται συναλλαγές με μετρητά έως 1.000 ευρώ, ενώ στην Ελλάδα το όριο είναι μόλις 500 ευρώ. Αντιθέτως, στην Αυστρία, την Κύπρο και το Λουξεμβούργο δεν υπάρχουν ακόμα τέτοια όρια, αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να εφαρμόσει ένα κοινό ανώτατο όριο των 10.000 ευρώ από το 2027, στο πλαίσιο της καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η Ελβετία, που δεν είναι μέλος της ΕΕ, δεν έχει τέτοιους περιορισμούς. Η μοναδική προϋπόθεση είναι η επαλήθευση ταυτότητας για συναλλαγές με μετρητά που υπερβαίνουν τις 100.000 φράγκα. Επίσης, δεν υπάρχουν ουσιαστικά εμπόδια στη μεταφορά μετρητών εντός της χώρας. Μόνο κατά τη διέλευση των συνόρων και εφόσον ζητηθεί από τις τελωνειακές αρχές, απαιτείται η δήλωση ποσών άνω των 10.000 φράγκων, καθώς και η επαλήθευση της προέλευσης και του προορισμού των χρημάτων.