Μαύρος καπνός από την Καπέλα Σιστίνα – Άκαρπη η πρώτη μυστική ψηφοφορία

H όλη διαδικασία διήρκεσε πάνω από τρεις ώρες, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι είχε προβλεφθεί χθες στην ίδια την αίθουσα Τύπου του Βατικανού. Κάτι που μπορεί να οφείλεται -σε έναν βαθμό- στον αριθμό ρεκόρ εκλεκτόρων καρδιναλίων και στο ότι προέρχονται από εβδομήντα μια διαφορετικές χώρες.

Δείτε live εικόνα από το Βατικανό.

Αύριο αναμένεται να διεξαχθούν τέσσερις ψηφοφορίες, δύο το πρωί και δύο το απόγευμα. Σύμφωνα με τους αναλυτές, κατά την αυριανή ημέρα θα αυξηθούν οι πιθανότητες εκλογής του νέου Πάπα, δεδομένου ότι το 2005 ο Πάπας Βενέδικτος είχε εκλεγεί κατά την τέταρτη ψηφοφορία και ο Πάπας Φραγκίσκος, το 2013, στην πέμπτη.

Το Extra omnes και το κλείσιμο της πόρτα στην Καπέλα Σιστίνα

Extra omnes: Ήταν λίγο πριν από τις 19:00 ώρα Ελλάδος το απόγευμα της Τετάρτης (07.05.25) όταν ακούστηκε η φράση που σηματοδοτεί την έναρξη για το κονκλάβιο.

Οι βαριές πόρτες του Παρεκκλησίου της Καπέλα Σιστίνα με τις αριστουργηματικές τοιχογραφίες του Μιχαήλ Άγγελου έκλεισαν για την πρώτη εκλογική διαδικασία.

Οι 133 καρδινάλιοι άρχισαν να ψηφίζουν σε μία μυστική διαδικασία, η οποία διήρκησε πάνω από δύο ώρες, με τον πρώτο καπνό από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα να βγαίνει στις

Είχαν προηγηθεί οι όρκοι των καρδιναλίων.

Αφού έκλεισαν οι πόρτες, σύμφωνα με το τελετουργικό εκλέχθηκαν οι καρδινάλιοι που θα ήταν τα μέλη της «εφορευτικής επιτροπής», βασικής σημασίας για την όλη διαδικασία.

Μαζί με τα ψηφοδέλτια στη σόμπα της Καπέλα Σιστίνα καίγονται και όλες οι σημειώσεις που μπορεί να πάρουν οι διάφοροι εκλέκτορες, σύμφωνα με την αρχή της υποχρεωτικής, απόλυτης μυστικότητας.

Οι καρδινάλιοι κλειδώθηκαν πίσω από τις βαριές ξύλινες πόρτες της Καπέλα Σιστίνα, απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, για να εκλέξουν τον επόμενο Πάπα. Σε μία τελετή που χρονολογείται από τα μεσαιωνικά χρόνια, οι 133 εκλέκτορες μπήκαν αργά στην παρεκκλήσι, προτού δώσουν όρκο μυστικότητας υπό το αυστηρό βλέμμα του Χριστού όπως απεικονίζεται στην «Τελική Κρίση» του Μιχαήλ Άγγελου, που κοσμεί την αίθουσα.

Η Τίνα Μπίτι, πρώην καθηγήτρια Καθολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Ρόεχαμπτον, δήλωσε στο BBC News ότι «όλοι ήταν λίγο απορημένοι» για το γιατί η πρώτη ψηφοφορία είχε τόση μεγάλη διάρκεια.

Εξέφρασε την έκπληξή της που η ψηφοφορία είχε μπει στην τρίτη ώρα, ενώ εκτίμησε ότι αυτό ίσως οφειλόταν στο γεγονός ότι «η ομιλία διήρκεσε περισσότερο απ’ ό,τι αναμενόταν ή σε κάτι τόσο απλό όπως αυτό».

Πρόσθεσε ότι πολλοί από τους καρδινάλιους στην Καπέλα Σιστίνα είναι καινούργιοι στη διαδικασία, οπότε «είναι πιθανό να μην κυλά τόσο ομαλά όσο θα συνέβαινε αν όλοι ήταν πιο έμπειροι».

«Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε πόσο απαιτητική μπορεί να είναι η διαδικασία για τους νεότερους καρδινάλιους», κατέληξε η Μπίτι.

Πάνω από 45.000 άτομα είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία του Αγίου Πέτρου για να μάθουν το αποτέλεσμα της πρώτης ψηφοφορίας.

Τα μπαλκόνια και οι ταράτσες γύρω από την πλατεία του Αγίου Πέτρου ήταν κατάμεστα με κόσμο που προσπάθησε να διατηρήσει πρόσκοπτη οπτική επαφή με την καμινάδα του παρεκκλησίου.

Για τον έξω κόσμο, η μόνη πληροφορία για την πρόοδο του κονκλάβιου είναι ο καπνός από την καμινάδα της εκκλησίας όταν καίγονται τα ψηφοδέλτια μετά από κάθε γύρο ψηφοφορίας. Ο μαύρος καπνός σηματοδοτεί αποτυχία.

Ο λευκός καπνός σημαίνει ότι έχει εκλεγεί νέος πάπας. Ο νέος ποντίφικας συνήθως εμφανίζεται στο μπαλκόνι που κοιτάζει την πλατεία του Αγίου Πέτρου μέσα σε μία ώρα από την εκλογή του.

Ο ανώτερος καρδινάλιος επιβεβαιώνει την απόφαση με τα λόγια «Habemus Papam» δηλαδή «Έχουμε Πάπα» – και παρουσιάζει τον νέο ποντίφικα με το επιλεγμένο παπικό όνομα.

«Διαφορετικό, αλλά διχασμένο»

Οι 133 καρδινάλιοι με δικαίωμα ψήφου γνωρίζονται μεταξύ τους και μοιράζονται οράματα για το μέλλον της εκκλησίας κατά τη διάρκεια καθημερινών συναντήσεων που είχαν πριν από το κονκλάβιο από τις 28 Απριλίου. Ωστόσο, το πόσο δύσκολη αναμένεται να είναι η απόφαση για την εκλογή νέου πάπα συνοψίστηκε στη φράση του Ignatius Suharyo Hardjoatmodjo,  τον αρχιεπίσκοπο της Τζακάρτα, ο οποίος ήταν ο τελευταίος καρδινάλιος που έφτασε στη Ρώμη λέγοντας χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους: «Υπάρχει πολλή σύγχυση», αφού άκουσε ομιλίες από 50 καρδινάλιους. «Έχουμε ακούσει πολλές φωνές, δεν είναι εύκολο να βγάλουμε συμπεράσματα».

Κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων που ακολούθησαν τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου, οι καρδινάλιοι συναντιόντουσαν σχεδόν καθημερινά στο Βατικανό για προ-κονκλάβιες συγκεντρώσεις, γνωστές ως γενικές συναθροίσεις. Ενώ το κονκλάβιο στην Καπέλα Σιστίνα περιορίζεται σε καρδινάλιους που δεν έχουν ακόμη συμπληρώσει την ηλικία των 80 ετών, αυτές οι προκαταρκτικές συναντήσεις είναι ανοιχτές και στους 252 καρδινάλιους.

Ωστόσο, αυτή είναι η πιο ποικιλόμορφη σύνοδος που έχει γίνει ποτέ και αυτό γιατί ο Πάπας Φραγκίσκος προσπάθησε να κάνει το Κολέγιο των Καρδιναλίων πιο συμπεριληπτικό επιλέγοντας πολλούς από τον Παγκόσμιο Νότο, ειδικά επειδή η Αφρική και η Ασία είναι οι περιοχές με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη του Καθολικισμού.

Για πρώτη φορά λοιπόν, εκπρόσωποι από το Πράσινο Ακρωτήριο, την Αϊτή, το Νότιο Σουδάν, την Τόνγκα, τη Μιανμάρ, τη Παπούα Νέα Γουινέα και τη Ρουάντα συμμετείχαν στη διαδικασία.

Πόσο μπορεί να διαρκέσει ένα κονκλάβιο;

Είναι γνωστό πως οι Καρδινάλιοι δεν έχουν να τιμήσουν κάποια συγκεκριμένη προθεσμία. Ιστορικά η διαδικασία της ψηφοφορίας έχει διαρκέσει από μια ημέρα (Μάρτιος 1939, εξαιτίας του επικείμενου Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) έως 1.006 ημέρες (μεταξύ 1962 και 1971).

Το 1996 ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’ έδωσε το Universi Dominici Gregis (ανανεώθηκε το 2013), γνωστό ως αποστολικό Σύνταγμα, με όλες τις λεπτομέρειες για όσα γίνονται μετά το θάνατο ενός Πάπα.

Έκτοτε, μία μέση συνθήκη ανάδειξης νέου Πάπα είναι οι 15 ημέρες.

Οι καρδινάλιοι θα ψηφίζουν έως και τέσσερις φορές κάθε μέρα.

Επειδή απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων για την εκλογή του νέου Πάπα, η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει κάποιο χρονικό διάστημα, αν και τα δύο τελευταία κονκλάβια ολοκληρώθηκαν μέχρι το τέλος της δεύτερης ημέρας.

Η διαδικασία της ψηφοφορίας

Για τις ψηφοφορίες που πραγματοποιούνται το πρωί και το απόγευμα, σε δύο διαφορετικές συνεδρίες, επιλέγονται τυχαία εννέα καρδινάλιοι, που αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους σε κάθε συνεδρία:

Τρεις ελεγκτές επιβλέπουν την ψηφοφορία, τρεις infirmarii, όπως ονομάζονται, μαζεύουν τις ψήφους των ασθενών και τρεις αναθεωρητές που επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα.

Κάθε καρδινάλιος γράφει την επιλογή του σε ένα χαρτί με τις λατινικές λέξεις «εκλέγω ως ανώτατο ποντίφικα». Πλησιάζουν στην Αγία Τράπεζα ένας προς έναν και λένε: «Καλώ ως μάρτυρά μου, τον Χριστό τον Κύριο που θα είναι ο κριτής μου, ότι η ψήφος μου δίνεται σε εκείνον που, ενώπιον του Θεού, πιστεύω ότι πρέπει να εκλεγεί».

Το διπλωμένο ψηφοδέλτιο τοποθετείται σε ένα στρογγυλό δοχείο. Στη συνέχεια, τα ψηφοδέλτια ανοίγονται ένα προς ένα από τρεις ψηφολέκτες, οι οποίοι σημειώνουν τα ονόματα και τα διαβάζουν δυνατά.

Οι καρδινάλιοι μπορούν να κρατήσουν τη δική τους καταμέτρηση σε ένα χαρτί που τους παρέχεται, αλλά πρέπει να παραδώσουν τις σημειώσεις τους για να καούν στο τέλος της ψηφοφορίας.

Στη συνέχεια, οι ελεγκτές αθροίζουν τις ψήφους και γράφουν τα αποτελέσματα σε ξεχωριστό χαρτί, το οποίο φυλάσσεται στα παπικά αρχεία.