ΙnForum: Τo τίμημα του Βrain Gain – Tι θυσιάζουν όσοι γυρίζουν στην Ελλάδα

Το συνέδριο ΙnForum Brain Retain & Regain (2-3 Ιουνίου) θα ασχοληθεί και με το οικονομικό και επαγγελματικό τίμημα που πληρώνουν οι μετανάστες υψηλής ειδίκευσης όταν επιστρέφουν στην Ελλάδα.

Αθήνα.-Στο διήμερο συνέδριο inForum: Brain Regain & Retain, που διοργανώνει το in στις 2 και 3 Ιουνίου, στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο), πανεπιστημιακοί, πολιτικοί, φοιτητές και μαθητές, άνθρωποι που επέστρεψαν στην Ελλάδα, ζουν ή σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό, συμμετέχουν σε ένα ζωντανό γόνιμο διάλογο.

Ένα από τα θέματα που θα απασχολήσουν το ΙnForum είναι το τίμημα που πληρώνουν οι Έλληνες του εξωτερικού όταν γυρνάνε στην πατρίδα τους.

Βρίσκουν χειρότερες δουλειές

Όλες οι μέχρι τώρα έρευνες συγκλίνουν στο ότι όσοι επιστρέφουν αφήνουν πίσω καλύτερες δουλειές, μισθούς και επαγγελματικές προοπτικές.  Η τελευταία έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης για το Brain Gain, που έκανε σημαία η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αποκαλύπτει κάποιες διόλου βολικές αλήθειες:

• Οι εννιά στους δέκα Έλληνες, εξειδικευμένοι επιστήμονες, που μετανάστευσαν την περίοδο της κρίσης, το έκαναν για οικονομικούς ή επαγγελματικούς λόγους.
• Αντίθετα, το 82% των επαναπατρισθέντων γυρνάει για συναισθηματικούς λόγους.
• Οι έξι στους δέκα που επιστρέφουν στην Ελλάδα δυσκολεύονται οικονομικά.
• Η πλειονότητα των επαναπατρισμένων επιστημόνων και ειδικευμένων εργαζομένων (53%), πληρώνονται λιγότερο από 1500 ευρώ μικτά.
• Μόνο το 45% είναι ικανοποιημένοι από τη δουλειά που βρίσκουν όταν γυρνάνε στην Ελλάδα.
• Το 68% αξιολογεί αρνητικά τις γενικότερες συνθήκες εργασίας στη χώρα μας.
• Αρνητική γνώμη έχει η πλειονότητα των επαναπατρισμένων για το επενδυτικό και το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα (65%, 64%).
• H συντριπτική πλειονότητα των επαναπατρισμένων (84%) δεν αξιοποιεί τα φορολογικά κίνητρα.

Οι θετικές γνώμες υπερτερούν των αρνητικών μόνο στο θέμα της ποιότητας ζωής (56%).  Όπως προκύπτει όμως από αντίστοιχες έρευνες, η ποιότητα ζωής αφορά κυρίως το μεσογειακό κλίμα, το φαγητό, τη ζεστασιά της οικογένειας και των φίλων, την εξωστρέφεια. Δεν αφορά το κράτος πρόνοιας ούτε τις υποδομές.

Αντιθέτως, η πλειονότητα ζητάει καλύτερη λειτουργία των θεσμών, περισσότερη αξιοκρατία στην αγορά εργασίας  και εκσυγχρονισμό του κράτους, θεωρώντας ότι θα διευκόλυναν τον επαναπατρισμό.

Νέες μορφές κινητικότητας

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, που επικαλείται στοιχεία της EΛΣΤΑΤ, από τους 600.000 ανθρώπους που εγκατέλειψαν την Ελλάδα την περίοδο της κρίσης (από το 2010 και μετά), έχουν επιστρέψει οι 450.000. Ωστόσο τα στοιχεία αυτά αποτελούν οικονομετρικές προβολές και δεν είναι απολύτως αντιπροσωπευτικά.

Όπως τονίζει σε σχετική ανάλυση ο οικονομικός γεωγράφος Λόης Λαμπριανίδη, μολονότι το φαινόμενο του brain drain αποτελεί ένα σημαντικό και διαρκές πρόβλημα, δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά δεδομένα που να το αποτυπώνουν πλήρως.

Οι γνώσεις μας για το brain drain μέχρι στιγμής, βασίζονται κυρίως σε εκτιμήσεις που προέρχονται από λιγότερο ή περισσότερο αντιπροσωπευτικά δείγματα.

O ίδιος παραπέμπει στην πρόσφατη έρευνα «Το φαινόμενο Brain Drain και οι νέες μορφές κινητικότητας του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα», που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τους Μανώλη Πρατσινάκη και Θεοδόση Συκά, για το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

πηγή: Έρευνα Χαροκόπειου Παν/μίου για το Brain Drain

330.000 Έλληνες πτυχιούχοι παραμένουν στο εξωτερικό

Με βάση τη συγκεκριμένη έρευνα,  εκτιμάται ότι περίπου 330.000 Έλληνες πτυχιούχοι εργάζονται σήμερα στο εξωτερικό.

Στην έρευνα συμμετείχαν 5.435 άτομα, τα οποία παρείχαν στοιχεία για τα μέλη των πυρηνικών τους οικογενειών, καλύπτοντας πληροφορίες για έναν πληθυσμό 28.388 ατόμων.

Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι παρά τη μείωση των μεταναστευτικών ροών και την αύξηση της παλιννόστησης από την περίοδο του Covid-19 και μετά, δεν παρατηρείται κάποιο σημαντικό κύμα ανάσχεσης ή αντιστροφής του brain drain.

Οι αριθμοί των μεταναστών παραμένουν μεγαλύτεροι από αυτούς των παλιννοστούντων, με εξαίρεση το έτος 2024, όπου οι παλιννοστούντες υπερβαίνουν ελαφρώς τους μετανάστες.

πηγή: Έρευνα Χαροκόπειου Παν/μίου για το Brain Drain

Μισθολογική και επαγγελματική υποβάθμιση

Η έρευνα του Χαροκόπειου επιβεβαιώνει τα ευρήματα του Eθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης για τα κίνητρα επιστροφής.

Οι παλιννοστούντες δεν επιστρέφουν για επαγγελματικούς λόγους. Μάλιστα, κατά την επιστροφή τους, συχνά αντιμετωπίζουν μια υποβάθμιση στο επαγγελματικό τους status αλλά και στις αμοιβές τους.

Για παράδειγμα το 78% των μεταναστών υψηλής ειδίκευσης έχει μισθούς πάνω από 2.000 ευρώ το μήνα και σχεδόν το 50%  πάνω από 3.000 ευρώ. Αντιθέτως πάνω από 2.000 ευρώ μισθό έχει μόνο το 22% των παλινοστούντων.

Επίσης, το ποσοστό αυτών που εργάζονταν ως διευθυντικά στελέχη μειώνεται από 23% στις χώρες υποδοχής σε 16% στην Ελλάδα

Ετεροαπασχόληση και υποαπασχόληση

Η φυγή του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού οφείλεται σε πολυπαραγοντικές αιτίες. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η αναξιοκρατία, ο νεποτισμός, η ανομία και η γραφειοκρατία.

Ωστόσο, ο βασικός λόγος είναι η αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας για εξειδικευμένο προσωπικό.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα υψηλά ποσοστά υποαπασχόλησης και ετεροαπασχόλησης, θέσεις εργασίας χωρίς προοπτικές εξέλιξης, χαμηλές αμοιβές και εν γένει περιορισμένες επαγγελματικές ευκαιρίες.

 Χαμηλή ζήτηση για πτυχιούχους

Η αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στην Ελλάδα δεν οφείλεται σε υπερβολική προσφορά πτυχιούχων.

Τα ποσοστά πτυχιούχων ανά κάτοικο στη χώρα μας είναι συγκρίσιμα με τους μέσους όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ.

Αντίθετα, το πρόβλημα εντοπίζεται στη χαμηλή ζήτηση για πτυχιούχους, τόσο από τον ιδιωτικό, όσο και από τον δημόσιο τομέα.

Στον ιδιωτικό τομέα, οι επιχειρήσεις συχνά δεν παράγουν προϊόντα ή υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, γεγονός που αποτυπώνεται στα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, στις περιορισμένες εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και στις χαμηλές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α).

*Το inForum τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα.

*Αν επιθυμείτε να παρακολουθήσετε το inForum, στις 2-3 Ιουνίου στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο) Λένορμαν 218 πατήστε ΕΔΩ

Πηγή:in.gr