Σήμα κινδύνου για πέντε ελληνικές Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς

Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Ρόδος, Πάτμος εκτιμάται ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως πλημμύρες και ξηρασία – Τι δείχνει η έρευνα της UNESCO.

Αθήνα.- Σήμα κινδύνου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής εκπέμπουν 114 Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO στην περιοχή της Μεσογείου: σύμφωνα με έγκριτη επιστημονική μελέτη που θα παρουσιαστεί σήμερα στο κοινό, περισσότερες από τις μισές Πόλεις Παγκόσμιας Πολιτιστικής Kληρονομιάς στην περιοχή θα αντιμετωπίσουν τουλάχιστον δύο τύπους κλιματικών απειλών μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα – όπως ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, καύσωνες, ξηρασία, πλημμύρες – με πολλαπλούς κινδύνους που αναμένεται να επιδεινωθούν.

Παράλληλα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, κατά περισσότερο από μισό μέτρο, εκτιμάται ότι θα επηρεάσει όλες τις παράκτιες Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς στη Μεσόγειο. Η πρωτότυπη επιστημονική έκθεση συντάχθηκε από την UNESCO, το Group on Earth Observation και το Eλληνικό Γραφείο Γεωπαρατήρησης ως «μια επείγουσα κλήση για δράση» για τη διάσωση της συλλογικής ιστορίας της ανθρωπότητας. Όπως τονίζουν οι ερευνητές, αναντικατάστατοι πολιτιστικοί θησαυροί αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο μη αναστρέψιμης απώλειας και ζημιάς, με αποτέλεσμα να επείγει η λήψη μέτρων αποτροπής.

Βασισμένη στις αναφορές των ίδιων των πόλεων που εξετάστηκαν, σε προβλέψεις από εξελιγμένα κλιματικά μοντέλα και σε δεδομένα γεωπαρατήρησης, η έκθεση αποτελεί μια στοιχειοθετημένη, συνεργατική αξιολόγηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις συγκεκριμένες πόλεις.

Από την Ελλάδα συμπεριελήφθησαν πέντε σημεία παγκόσμιας κληρονομιάς που βρίσκονται σε αντίστοιχο αριθμό πόλεων: η Ακρόπολη της Αθήνας, η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης και η Χώρα της Πάτμου, με το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και το Σπήλαιο της Αποκάλυψης. Για την εξαγωγή συμπερασμάτων οι επιστήμονες ομαδοποίησαν τις περιοχές που μελετήθηκαν σε ευρύτερες γεωγραφικές ζώνες με παρόμοιες κλιματικές επιπτώσεις. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην υποπεριοχή της Ανατολικής Μεσογείου μαζί με την Κύπρο, το Ισραήλ, τον Λίβανο, την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Τουρκία.

Δύο απειλές

Σύμφωνα με την έκθεση, οι ελληνικές Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς όπως και οι υπόλοιπες της ίδιας ομάδας αντιμετωπίζουν κυρίως δύο απειλές – ραγδαίες καταιγίδες και σημαντική άνοδο της θερμοκρασίας – και συγκαταλέγονται στις πιο «ευάλωτες» περιοχές έναντι των ακραίων καιρικών φαινομένων. Εκτός αυτού, το 1/5 των πόλεων στην περιοχή μας αντιμετωπίζει ήδη περισσότερες από τρεις κλιματικές απειλές.

Οι επιστημονικές προβλέψεις δείχνουν για το μέλλον ότι η υποπεριοχή της Ανατολικής Μεσογείου θα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας (4,3° C) και θα ξεχωρίζει ως η περιοχή με τον μεγαλύτερο αριθμό «ημερών με ακραία ζέστη» (άνω των δύο μηνών ετησίως). Παράλληλα, προβλέπονται ολοένα και χαμηλότερες βροχοπτώσεις με «διαδοχικές ξηρές ημέρες», που θα προσεγγίζουν ακόμη και τις 18 ημέρες. Την ίδια στιγμή, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται από 0,5 έως 0,67 μέτρα, προκαλώντας έναν πρόσθετο κίνδυνο για όλες τις παράκτιες Πόλεις Παγκόσμιας Κληρονομιάς της περιοχής, με μεγαλύτερη άνοδο στο κεντρικό τμήμα της λεκάνης της Μεσογείου, όπου βρίσκεται και το Αιγαίο.

«Όλοι εμείς που συνεισφέραμε στη νέα έκθεση της UNESCO, η οποία εστιάζει στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις μεσογειακές Πόλεις Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς – οι ομάδες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και της Ακαδημίας Αθηνών – αισθανόμαστε ιδιαίτερη ικανοποίηση που καταφέραμε να κινητοποιήσουμε δύο κορυφαίους παγκόσμιους οργανισμούς, την UNESCO και τον διακυβερνητικό οργανισμό γεωπαρατήρησης GEO (Group on Earth Observations), ώστε να συνεργαστούν μαζί μας για την ανάδειξη ενός ζητήματος υψίστης σημασίας και ευαισθησίας για τη χώρα μας: την προστασία της Πολιτισμικής Κληρονομιάς σε παγκόσμιο επίπεδο, με αφετηρία την ιδιαίτερα πληττόμενη Μεσόγειο», σχολίασε στα «ΝΕΑ» ο δρ Ευάγγελος Γερασόπουλος, διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και διευθυντής του Ελληνικού Γραφείου Γεωπαρατήρησης, ο οποίος θα συμμετάσχει στη σημερινή παρουσίαση.

«Ευελπιστούμε στη διαμόρφωση μιας παγκόσμιας συνείδησης αναφορικά με τη σοβαρότητα και τον επείγοντα χαρακτήρα της κλιματικής κρίσης, καθώς και την υπαρκτή απειλή που αυτή ενέχει για τη σταδιακή απώλεια των ζωντανών τεκμηρίων της ιστορίας μας. Επιθυμούμε να αξιοποιήσουμε τον ισχυρό συμβολισμό της Πολιτισμικής Κληρονομιάς, προκειμένου να εντείνουμε την κλιματική δράση και να ενσωματώσουμε την προστασία των πολιτιστικών μνημείων στον συνολικό σχεδιασμό των πολιτικών για το κλίμα. Ως μέλη της επιστημονικής κοινότητας, δηλώνουμε έτοιμοι να συμβάλουμε με τις γνώσεις, τα εργαλεία και την εμπειρία μας».

Ανησυχητικά στοιχεία

Τα στοιχεία είναι ούτως ή άλλως ανησυχητικά: σχεδόν τα δύο τρίτα των Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην περιοχή της Μεσογείου αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν ήδη τουλάχιστον έναν κλιματικό κίνδυνο. Και όλα αυτά ενώ η Μεσόγειος, που αποτελεί, σύμφωνα με τους επιστήμονες, hot spot της κλιματικής αλλαγής, φιλοξενεί πολιτιστική και φυσική κληρονομιά τεράστιας σημασίας, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 300 πολιτιστικών χώρων που έχουν εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Σχεδόν το ένα πέμπτο των Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς αναφέρει ότι αντιμετωπίζει ήδη τρεις ή περισσότερους κινδύνους, μία στις τρεις πόλεις αναφέρει πλημμύρες και σημαντικός αριθμός καταιγίδες και ξηρασία. Η εικόνα είναι γνωστή και οι επιστήμονες μέσω της έκθεσής τους προειδοποιούν: σε περίπτωση αδράνειας της παγκόσμιας κοινότητας, θα επιδεινωθεί.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ