Δασμοί ΗΠΑ και ΕΕ: Παράταση της αβεβαιότητας έως την 1η Αυγούστου – Τι σημαίνει για την ελληνική οικονομία

Αφετέρου, η άλλη όψη του νομίσματος δεν είναι θετική. Και αυτό διότι για όσους ήλπιζαν σε μία λύση που θα επικυρωνόταν έως την διορία της 9ης Ιουλίου βάζοντας τέλος στο κλίμα της εμπορικής και οικονομικής αβεβαιότητας, θα πρέπει να περιμένουν και άλλο.

Παρά τα διστακτικά μηνύματα αισιοδοξίας για μια εξεύρεση κοινού τόπου από τις δύο πλευρές, η παράταση δεν συνοδεύεται από μια ξεκάθαρη δήλωση πολιτικής βούλησης για διαπραγματευτικό συμβιβασμό, στις συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και τρεις μήνες μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον.

Το εμπόριο ανάμεσα στις δύο πλευρές εξακολουθεί να επηρεάζεται από το κλίμα ασάφειας ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, ενώ οι δασμοί που βρίσκονται στο «τραπέζι» αφορούν δεκάδες αγροτικά, βιομηχανικά και τεχνολογικά προϊόντα. Αν τεθούν τελικά σε εφαρμογή, το κόστος εισαγωγής ορισμένων προϊόντων ενδέχεται να αυξηθεί έως και 50%.

Πίεση στις ελληνικές εξαγωγές

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, το διακύβευμα είναι σημαντικό, έστω ακόμα και αν το ποσοστό των απευθείας εξαγωγών στις ΗΠΑ είναι περιορισμένο, περίπου στο 5% επί του συνόλου. Προϊόντα όπως η φέτα, το ελαιόλαδο, οι ελιές και το κρασί, απειλούνται με αύξηση δασμών που θα τα καταστήσει λιγότερο ανταγωνιστικά στην αμερικανική αγορά.

Επιπλέον, και προϊόντα της μεταποίησης (τρόφιμα, καλλυντικά, φαρμακευτικά) που έχουν αναπτυχθεί με δυναμική σε συγκεκριμένες Πολιτείες, κινδυνεύουν να υποστούν σημαντικές απώλειες μεριδίου αγοράς.

Για όλες τις παραπάνω εξαγωγικές επιχειρήσεις, η παράταση δίνει χρόνο αλλά όχι μια σαφή προοπτική για το τι έπεται, καθώς η νέα μετακύλιση της λήξης των διαπραγματεύσεων αργότερα μέσα στο καλοκαίρι εμποδίζει τις εταιρείες από το να κάνουν ασφαλείς προγραμματισμούς της παραγωγικής και εμπορικής τους δραστηριότητας, με αρκετούς εξαγωγείς να αναφέρουν αναστολές συμφωνιών εν αναμονή οριστικής απόφασης.

Μεγαλύτερα θύματα είναι, φυσικά, οι μικρότερες εξαγωγικές μονάδες, οι οποίες δεν διαθέτουν διεθνή δίκτυα και δυνατότητες διαφοροποίησης της πελατειακής τους βάσης, καθώς η αβεβαιότητα υπονομεύει την επιχειρησιακή τους σταθερότητα και ανθεκτικότητα.

Η κατάσταση, ωστόσο, επιβαρύνει συνολικά την ελληνική εξωστρέφεια, καθώς ακόμη και εξαγωγές προς την ΕΕ επηρεάζονται έμμεσα. Πολλές πρώτες ύλες ή ενδιάμεσα προϊόντα που επανεξάγονται στις ΗΠΑ ενδέχεται να καταστούν μη ανταγωνιστικά λόγω της συνολικής αύξησης του κόστους. Επιπλέον, κάθε νέα επιβάρυνση στις εμπορικές ισορροπίες δυνητικά επηρεάζει τις τουριστικές και επενδυτικές ροές από τις ΗΠΑ προς την Ελλάδα.

Πώς επηρεάζεται η «ψυχολογία» των επιχειρήσεων

Μια άμεση συνέπεια της αβεβαιότητας αποτυπώνεται και στους δείκτες του οικονομικού και επιχειρηματικού κλίματος και της συνολικής δραστηριότητας.

Παρά την ισχυρή εικόνα που εμφάνισε η ελληνική μεταποίηση τον Ιούνιο, βάσει του δείκτη PMI της S&P Global, στην έκθεση επισημαίνεται η αύξηση της συνολικής δραστηριότητας συγκρατήθηκε από τη δεύτερη διαδοχική μηνιαία κάμψη στις νέες παραγγελίες εξαγωγών. Η μείωση των εξαγωγικών πωλήσεων ήταν η εντονότερη από τον Οκτώβριο, με τις επιχειρήσεις να αποδίδουν την υποχώρηση στη διεθνή οικονομική και γεωπολιτική αβεβαιότητα, καθώς και στους επιβαλλόμενους δασμούς για τα προϊόντα που προορίζονται για την αγορά των ΗΠΑ, οι οποίοι φρέναραν τη ζήτηση από το εξωτερικό.

Ας σημειωθεί πως και τον προηγούμενο μήνα, τον Μάιο, ο PMI της ελληνικής μεταποίησης ήταν βελτιωμένος και πάνω από το όριο ανάπτυξης (53.2), αλλά οι νέες εξαγωγές υποχώρησαν για πρώτη φορά σε 7 μήνες, εξαιτίας των δασμών αλλά και της αδύναμης ζήτησης στην ΕΕ.

Συνολικά για το πρώτο εξάμηνο του 2025, ο Δείκτης Εμπιστοσύνης των ΜμΕ από την Εθνική Τράπεζα, κατέγραψε πως το 55% των επιχειρήσεων αναγνωρίζουν την αύξηση της διεθνούς αβεβαιότητας, με το 50% να το αποδίδει και στις δασμολογικές πολιτικές. Ένα 23% εξ αυτών αναφέρει ότι ταυτόχρονα αντιμετωπίζει πολλαπλούς εξωτερικούς κινδύνους.

Υπενθυμίζεται πως το ΙΟΒΕ έχει αναθεωρήσει καθοδικά την πρόβλεψη ανάπτυξης για το 2025, στο 2,2% από 2,4%, επισημαίνοντας τον ρόλο των δασμών και της συνολικής αβεβαιότητας ως περιοριστικούς παράγοντες.

Παράλληλα, επισημαίνεται πως η μείωση που καταγράφηκε τους προηγούμενους μήνες και στις επενδύσεις, αντανακλά την αμυντική στάση των επιχειρήσεων, οι οποίες βρίσκονται σε αναμονή, και ειδικά όσες δραστηριοποιούνται σε εξαγωγές ή εξαρτώνται από ξένα κεφάλαια.

Πηγή: newsit.gr