Πενταμερής συνάντηση για το Κυπριακό στη Νέα Υόρκη: «Μικρά σταθερά βήματα – Διατήρηση μομέντουμ»

Ολοκληρώθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα η άτυπη πενταμερής συνάντηση για το Κυπριακό, που παρέθεσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη Νέα Υόρκη, με τη συμμετοχή του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Τουρκοκύπριου ηγέτη και αξιωματούχων των τριών εγγυητριών δυνάμεων (Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία).

Στη συνεδρίαση συμμετείχαν οι επικεφαλής της κάθε πλευράς. Εκτός από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, και τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Ερσίν Τατάρ, συμμετείχαν: Οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, ο Υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για Ευρωπαϊκά Θέματα του Ηνωμένου Βασιλείου, Στίβεν Ντάουτι, καθώς και πέντε μέλη κάθε αντιπροσωπείας.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στο επίκεντρο της συνάντησης βρέθηκαν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και ειδικότερα, το κατά πόσο έχουν προχωρήσει αυτά που συμφωνήθηκαν στη Γενεύη τον Μάρτιο και αν θα υπάρξουν νέα. Από τα έξι ΜΟΕ που είχαν συμφωνηθεί στη Γενεύη, έχουν υλοποιηθεί τα τέσσερα, ενώ τα υπόλοιπα δύο (φωτοβολταϊκό πάρκο και νέες δίοδοι) είναι υπό επεξεργασία. Στη λίστα προστέθηκαν ακόμη τέσσερα νέα μέτρα που προτάθηκαν από τις δύο πλευρές και συγκροτούν κοινό κατάλογο.

Παρότι δεν υπήρξε σημαντικό άλμα, σημειώθηκαν σταθερές κινήσεις οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ενώ το μομέντουμ διατηρείται και υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία για μεγαλύτερα βήματα στο μέλλον.

Ρεαλισμός, λόγω «εκλογών» στα Κατεχόμενα:

Δεν είναι δυνατές οι δεσμεύσεις για πιο ουσιαστικά ζητήματα μέχρι να ολοκληρωθούν οι εκλογές στα κατεχόμενα, αναφέρουν διπλωματικές πηγές του Ελληνικού ΥΠΕΞ. Γι’ αυτό η παρούσα φάση περιορίζεται στη διατήρηση της διαδικασίας και την ενίσχυση της θετικής ατζέντας.

Το Κυπριακό ψηλά στην ατζέντα του ΟΗΕ

Η ανάμειξη του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, για την προώθηση μιας διαπραγματευμένης λύσης, έχει ιδιαίτερη σημασία και ο ρόλος του ΟΗΕ παραμένει καθοριστικός. Η ευθύνη για τη διαδικασία ανήκει αποκλειστικά στον ΓΓ του ΟΗΕ, στο πλαίσιο της εντολής που έχει λάβει.

Το Κυπριακό βρίσκεται πλέον ψηλά στην ατζέντα του ΟΗΕ, γεγονός που αποδίδεται στις συντονισμένες ενέργειες Ελλάδας και Κύπρου την τελευταία διετία. Ο διορισμός ειδικής απεσταλμένης και η σύνδεση του Κυπριακού με τα ελληνοτουρκικά, καθώς και ο ρόλος της Ε.Ε., θεωρούνται επίσης σημαντικά βήματα.

Εξάλλου, οι επικεφαλής των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξέφρασαν νωρίτερα ξεκάθαρα τη στήριξή τους στις διεθνείς προσπάθειες για την επανεκκίνηση των συνομιλιών για το Κυπριακό και στη σημασία μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης, στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και των αρχών της ΕΕ.

Σχέσεις Τουρκίας – Ε.Ε.

Παρόλο που η  Άγκυρα επιδιώκει πρόοδο σε τελωνειακή ένωση και θεωρήσεις, δεν έχει επιδείξει μέχρι στιγμής σαφείς κινήσεις καλής θέλησης για να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές προσδοκίες. Διευκρινίζεται ότι τα εξοπλιστικά δεν σχετίζονται με την Κύπρο αλλά με την ευρωπαϊκή ατζέντα.

Ωστόσο, ενισχύθηκε την τελευταία διετία η επικοινωνία Λευκωσίας – Άγκυρας, ως αποτέλεσμα της βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Νέες συναντήσεις τον Σεπτέμβριο και στα τέλη του 2025

Μια νέα συνάντηση του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, με τους δύο ηγέτες, τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, προγραμματίζεται για τον Σεπτέμβριο. Θα γίνει αξιολόγηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και σχεδιασμός των επόμενων βημάτων. Επιπλέον, μια νέα συνάντηση με ευρύτερη σύνθεση προγραμματίζεται προς τα τέλη του 2025, με βάση την αξιολόγηση της προόδου στα ΜΟΕ.

Γεραπετρίτης: «Σημαντική η επιστροφή του Κυπριακού στην κορυφή της διεθνούς ατζέντας»

Ως εξαιρετικά θετική εξέλιξη χαρακτήρισε με δήλωση του στην ΕΡΤ ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης την επανεκκίνηση της διαδικασίας για το Κυπριακό υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης της άτυπης συνάντησης σε διευρυμένο σχήμα στα Ηνωμένα Έθνη, στη Νέα Υόρκη.

«Οκτώ χρόνια μετά το Κραν Μοντανά και την αδράνεια που επήλθε, είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι πλέον το Κυπριακό βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του Γενικού Γραμματέα», τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης, σημειώνοντας ότι ο ΓΓ διόρισε Προσωπική Απεσταλμένη για να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.

Όπως ανέφερε, στη συνάντηση αξιολογήθηκε η εφαρμογή των έξι Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που είχαν συμφωνηθεί στη Γενεύη, εκ των οποίων τέσσερα έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ συμφωνήθηκαν επιπλέον τέσσερα. Η πρόοδος αυτή, όπως είπε, δημιουργεί ένα «πρόσφορο έδαφος» για να ξεκινήσει μια πιο ουσιαστική συζήτηση για την επίτευξη λύσης στο πλαίσιο των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

«Το μήνυμα μιας ενιαίας Κύπρου είναι σήμερα αναγκαίο σε έναν κόσμο που βιώνει εμφύλιους σπαραγμούς, πολέμους και μισαλλοδοξία», επεσήμανε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη συνέχισης της προσπάθειας για επανένωση της Κύπρου, «τον εθνικό στόχο», σε πλήρη σύμπνοια με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Γκουτέρες: «Πρόοδος στα τέσσερα από τα έξι ΜΟΕ»

Μετά το τέλος της συνεδρίασης της ολομέλειας της άτυπης διευρυμένης συνάντησης για το Κυπριακό, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτήρισε εποικοδομητικές τις συνομιλίες και εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόοδο που καταγράφηκε στα έξι Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που είχαν συμφωνηθεί τον Μάρτιο.

Όπως ανέφερε, τέσσερα εξ αυτών έχουν ήδη υλοποιηθεί:

• η δημιουργία Τεχνικής Επιτροπής για τη Νεολαία,
• οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες για την κλιματική αλλαγή και τις περιοχές εξόρυξης,
• η αποκατάσταση κοιμητηρίων,
• η σχεδόν ολοκληρωμένη συμφωνία για αποναρκοθέτηση, εν αναμονή τεχνικών λεπτομερειών.

Συνεχίζονται οι συζητήσεις για το άνοιγμα τεσσάρων νέων σημείων διέλευσης και την εισαγωγή ηλιακής ενέργειας στην ουδέτερη ζώνη. Παρά την πρόοδο, ο Γεν. Γραμματέας επισήμανε ότι παραμένουν τεχνικές εκκρεμότητες σε ένα από τα σημεία διέλευσης, που αφορούν τη χάραξη της διαδρομής.

Επιπρόσθετα, συμφωνήθηκαν νέες πρωτοβουλίες, όπως η σύσταση συμβουλευτικού σώματος κοινωνίας των πολιτών, η ανταλλαγή πολιτιστικών αντικειμένων, η παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα και η αντιμετώπιση της ρύπανσης από μικροπλαστικά.

Διαβάστε ολόκληρη η δήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ΕΔΩ.

 Χριστοδουλίδης: «Βήμα προς βήμα, προς την κατεύθυνση του μεγάλου στόχου»

O πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε μεταξύ άλλων, ότι «τα αποτελέσματα της δεύτερης άτυπης διευρυμένης διάσκεψης για το Κυπριακό είναι «προς την ορθή κατεύθυνση». Ανέφερε επίσης πως θα μπορούσαν να υπάρξουν ακόμη καλύτερα αποτελέσματα «αν υπήρχε η αναγκαία πολιτική βούληση».

«Βλέπουμε μια μικρή αλλά σημαντική πρόοδο, βήμα προς βήμα, προς την κατεύθυνση του μεγάλου στόχου που όπως και ο Γενικός Γραμματέας ανέφερε είναι η επανέναρξη των συνομιλιών και η επίλυση του Κυπριακού», δήλωσε ο κ. Χριστοδουλίδης.

Ανέφερε επίσης ότι έχει ήδη καθοριστεί η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών με τον Γενικό Γραμματέα ΟΗΕ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο, αλλά και η επόμενη διευρυμένη συνάντηση αμέσως μετά «τις εκλογές» στα Κατεχόμενα.

Η συζήτηση συνεχίζεται πρόσθεσε, ενώ σημείωσε πως πραγματοποιήθηκε ο στόχος που είχε τεθεί, να υπάρξει πρόοδος στα μέτρα που αποφασίστηκαν στην προηγούμενη άτυπη διευρυμένη συνάντηση στη Γενεύη.

Διαβάστε ολόκληρη η δήλωση του Πρόεδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη ΕΔΩ.