Οι σεισμικοί κίνδυνοι για την Αγία Σοφία και άλλων μνημείων της Κωνσταντινούπολης στην Washington Post

Η Washington Post σε άρθρο της με τίτλο «Istanbul’s history lies on a fault line» επισημαίνει τους σοβαρούς κινδύνους που διατρέχει η Κωνσταντινούπολη και τα μνημεία της εξαιτίας της σεισμικής της δραστηριότητας καθώς και στην ανάγκη προστασίας της πόλης. Κάνει επίσης αναφορά στα πολιτικά εμπόδια που σχετίζονται με την προστασία, τη χρήση και την ιδιοκτησία κάθε μνημείου. Στο άρθρο της  η Washington Post αναφέρεται στη μελέτη τριών παραδειγμάτων:

Τα μνημεία αυτά είναι η Αγία Σοφία, η Βασιλική Κινστέρνα και το ιδιωτικής ιδιοκτησίας χαμάμ Zeyrek Cinili.

Αναλυτικά για την Αγία Σοφία.

Όπως αναφέρει η Αγία Σοφία έχει δεχθεί τις λιγότερες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση σεισμικών κινδύνων, λόγω των νόμων περί διατήρησης της ιστορικής κληρονομιάς. Οι γεωφυσικοί προβλέπουν ότι μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, υπάρχει πιθανότητα 40% έως 60% να σημειωθεί μεγάλος σεισμός στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αρχαία αρχιτεκτονική της.

Ωστόσο, η διατήρηση και ενίσχυση αυτών των κτιρίων παρεμποδίζεται από το χάσμα ανάμεσα στην αντιπολίτευση υπό το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), που ελέγχει τον δήμο της Κωνσταντινούπολης, και την κεντρική κυβέρνηση υπό τον Πρόεδρο Erdogan και το κόμμα του, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Η Αγία Σοφία, η οποία χτίστηκε ως καθεδρικός ναός τον 6ο αιώνα και σήμερα λειτουργεί ως τέμενος, στέκει για σχεδόν 1.500 χρόνια. Κατασκευασμένη από πέτρα, τούβλο και κονίαμα, με διασταυρούμενη δομή, το οικοδόμημα μπορεί να απορροφήσει σε κάποιο βαθμό τη σεισμική δόνηση. Η εξωτερική όψη της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη αποτελεί κλασικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του Ιουστινιανού.

Για να αντέξει όμως έναν μεγάλο σεισμό, «χρειάζεται αντισεισμική θωράκιση ή βάσεις αντισεισμικής μονωσης», δήλωσε ο Oguz Cem Celik, καθηγητής στο τμήμα αρχιτεκτονικής του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης (ITU), ειδικός σε σεισμούς. Όμως, για να εγκατασταθούν τέτοιες βάσεις, θα έπρεπε να σηκωθεί ολόκληρο το κτίριο και να τοποθετηθεί πάνω σε κινητές, απορροφητικές κατασκευές που μειώνουν την ενέργεια που διαπερνά τη δομή – παρόμοια με αυτό που έχει κάνει η Ιαπωνία σε πολλά παλιά και νέα κτίρια, είπε ο Celik.

«Είναι μια παρέμβαση τεράστιας κλίμακας», σημείωσε, προσθέτοντας ότι ένα τέτοιο έργο είναι δύσκολο, επειδή είναι πολύ ακριβό και περιορίζεται από κανόνες προστασίας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η αποκατάσταση θρησκευτικών μνημείων όπως η Αγία Σοφία εποπτεύεται από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων, που υπάγεται στην κεντρική κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μικρές προσπάθειες διατήρησης μπορεί να προκαλέσουν εντάσεις μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και των δημοτικών αρχών της Κωνσταντινούπολης. Νωρίτερα φέτος, η κεντρική κυβέρνηση ξεκίνησε ορισμένες εργασίες ενίσχυσης της Αγίας Σοφίας. Οι εργάτες άρχισαν να αντικαθιστούν τα μολυβένια καλύμματα στους τρούλους, να αναβαθμίζουν τον χαλύβδινο σκελετό και να ενισχύουν την εξωτερική πλευρά ώστε να προστατευτούν τα αρχαία ψηφιδωτά στο εσωτερικό.

«Υπάρχουν 36.000 ιστορικά κτίρια στην Κωνσταντινούπολη», δήλωσε ο Mahir Potal, επικεφαλής πολιτισμού του Μητροπολιτικού Δήμου Κωνσταντινούπολης. «Αυτά που προσπαθούμε να προστατεύσουμε, θέλουμε να γίνουν πρότυπο για όλη την Τουρκία». Στην εφημερίδα σημειώνεται ότι ο Polat τέθηκε πρόσφατα σε κατ’ οίκον περιορισμό στο πλαίσιο ευρύτερης καταστολής κατά προσώπων κοντά στον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Imamoglu βασικού πολιτικού αντιπάλου του Erdogan.

Σημειώνεται ότι η Αγία Σοφία χτίστηκε αρχικά ως εκκλησία, μετατράπηκε σε τέμενος από τους Οθωμανούς, στη συνέχεια σε μουσείο και εκ νέου σε τέμενος με απόφαση του Προέδρου Erdogan.