Ελληνική ιθαγένεια με βάση τον παππού και την γιαγιά

Του Χρήστου ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ*
Αθήνα, 30 Ιουλίου 2025
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση της ζήτησης για την ελληνική ιθαγένεια και το ελληνικό/ευρωπαϊκό διαβατήριο σε όλο τον κόσμο, κυρίως μεταξύ των απογόνων των Ελλήνων. Παιδιά και εγγόνια ανθρώπων που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, ή όπου Έλληνες από εθνικότητα σε άλλες χώρες, κατακλύζουν τα ελληνικά προξενεία σε όλο τον κόσμο και τη διοίκηση στην Ελλάδα, με αιτήματα για συμβουλές σχετικά με το πώς μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, με βάση έναν Έλληνα – γεννημένο πρόγονο ή έναν πρόγονο που ήταν εθνικά Έλληνας και ζούσε σε άλλη χώρα.
Δεδομένου ότι δεν μπορούμε να περιγράψουμε εδώ τις λεπτομερείς ενότητες της ελληνικής νομοθεσίας για διάφορους τύπους υποθέσεων, ανάλογα με τα διαφορετικά γεγονότα και τις περιστάσεις κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, μπορούμε να πούμε ότι οι δύο κύριες επιλογές για την αίτηση ιθαγένειας είναι α) η πιο απλή αίτηση που βασίζεται μόνο σε έγγραφα που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε Επιλογή 1 και β) η αίτηση που βασίζεται τόσο σε έγγραφα όσο και στη συνέντευξη του αιτούντος με τον Έλληνα Πρόξενος, την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε Επιλογή 2.
Σε αυτό το άρθρο ασχολούμαστε με τα βασικά μιας αίτησης που βασίζεται σε έναν παππού και γιαγιά που είτε γεννήθηκε στην Ελλάδα ως Έλληνας πολίτης, είτε ήταν πολίτης άλλης χώρας (Τουρκία, Λίβανος, Ρουμανία, Συρία), αλλά ήταν εθνικά Έλληνας. Οι αιτούντες που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και οι δύο γονείς τους ή ένας από αυτούς έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, συνήθως ακολουθούν αυτό που έχουμε ονομάσει διαδικασία Επιλογής 1. Εκτός εάν τα έγγραφά τους ή οι περιστάσεις της υπόθεσής τους αντιμετωπίζουν ιδιαίτερο πρόβλημα που τους απαγορεύει να υποβάλουν αίτηση επιλογής 1 (μόνο έγγραφα) και, ως εκ τούτου, πρέπει να ακολουθήσουν την επιλογή 2 (έγγραφα συν συνέντευξη).
Όσοι επιθυμούν να διεκδικήσουν την ελληνική ιθαγένεια με βάση έναν παππού και γιαγιά, ή ακόμα και έναν προπάππου, και τα ενδιάμεσα πρόσωπα (ο γονέας ή ακόμα και ο παππούς τους) δεν απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια και δεν βρίσκονται στη ζωή σήμερα, πρέπει να υποβάλουν αίτηση μέσω της λεγόμενης Επιλογής 2, δηλαδή της αίτησης που βασίζεται στο άρθρο 10 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας. Αυτός ο τύπος αίτησης δεν βασίζεται μόνο σε έγγραφα, αλλά και στη συνέντευξη με τον Έλληνα Πρόξενο.
Όσον αφορά τα έγγραφα, η διαδικασία της επιλογής 2 θα μπορούσε να περιγραφεί ως πιο «επιεικής», υπό την έννοια ότι η ελληνική διοίκηση δεν θα «σκοτώσει» την υπόθεση εάν ανακαλυφθεί ασυμφωνία στο όνομα μεταξύ πολλών εγγράφων, ή ακόμη και αν λείπει ή δεν είναι στη σωστή μορφή, κάτι που σίγουρα θα χρειαζόταν στην επιλογή 1. Η έλλειψη αρμονίας στα ονόματα στα διάφορα πιστοποιητικά ή η απουσία ενός εγγράφου στη σωστή του μορφή κατά τη διαδικασία της Επιλογής 2 θα εξισορροπηθεί ή θα αντικατασταθεί από τη συνέντευξη με τον Πρόξενο της Ελλάδας. Εάν ο Πρόξενος μετά τη συνέντευξη σχηματίσει θετική γνώμη για την ελληνική συνείδηση του αιτούντος, η έλλειψη κάποιου εγγράφου μπορεί να μην αποτελέσει εμπόδιο για την επιτυχή έκβαση της αναζήτησης ιθαγένειας.
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν ένας αλλοδαπός ζητήσει σήμερα την ελληνική ιθαγένεια με βάση το γεγονός ότι ένας παππούς και γιαγιά ήταν Έλληνας πολίτης, το κύριο ερώτημα θα είναι αν ο γονέας αυτού του αιτούντος, δηλαδή το παιδί του Έλληνα παππού, βρίσκεται στη ζωή σήμερα. Εάν ο γονέας βρίσκεται στη ζωή σήμερα, ο γονέας θα είναι ο πρώτος αιτών την ελληνική ιθαγένεια (Επιλογή 1) και μόλις η αίτηση αυτή γίνει δεκτή, ο παρών αιτών, ο οποίος είναι εγγονός του Έλληνα παππού, θα ακολουθήσει με δεύτερη αίτηση στο πλαίσιο της Επιλογής 1. Εάν ο γονέας δεν βρίσκεται στη ζωή σήμερα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να υποβάλει αίτηση σύμφωνα με την επιλογή 1 για την ιθαγένεια, το εγγόνι μένει μόνο με την επιλογή 2, δηλαδή με τη δυνατότητα υποβολής αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 10 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας.
*Χρήστος ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, δικηγόρος at
ο Άρειος Πάγος της Ελλάδος, LL.M.
www.greekadvocate.eu
Ηλεκτρονική διεύθυνση: bm-bioxoi@otenet.gr
Σχόλια Facebook