Μανώλης Βεληβασάκης: Ο ομογενής απ’ το Ηράκλειο που άγγιξε τις κορυφές κι έσπασε… τα σύνορα σε μια ζωή κι ένα βιβλίο!

Με ορόσημο την φράση του Νίκου Καζαντζάκη «Φτάσε παιδί μου εκεί που δεν μπορείς…», πορεύτηκε από τον Καμαριώτη σε όλο τον Πλανήτη, χτίζοντας ουρανοξύστες και τώρα παρουσιάζει το βιβλίο του «Σκαρφαλώνοντας στις κορφές του κόσμου».

«Φτάσε παιδί μου εκεί που δεν μπορείς…». Η φράση του Νίκου Καζαντζάκη συνόδευσε τον Μανώλη Βεληβασάκη από τα παιδικά του χρόνια στον Καμαριώτη, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, μέχρι τις πιο ψηλές κορυφές του κόσμου.

Στην κυριολεξία, αφού ως μηχανικός που μελέτησε και «έχτισε» τους ψηλότερους ουρανοξύστες της γης, όσο και μεταφορικά, ως άνθρωπος που πάλεψε να συνδυάσει όνειρα, αξίες και προσφορά.

Το βιβλίο του «Σκαρφαλώνοντας στις κορφές του κόσμου», που θα παρουσιαστεί στο Ηράκλειο, στις 15 Σεπτεμβρίου, ήταν η αφορμή για μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Και φυσικά το εύλογο ερώτημα είναι πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο αλλά και πώς υλοποιήθηκε. Όπως επισημαίνει ο κ. Βεληβασάκης: «Το βιβλίο μου, «Σκαρφαλώνοντας στις κορυφές του κόσμου», γεννήθηκε όχι από την ανάγκη να καταγράψω κατορθώματα, αλλά από την ανάγκη να κατανοήσω το ίδιο το ταξίδι μου.

Να το φωτίσω με σκέψη, να το ζυγίσω με συναίσθημα, να το μοιραστώ με αλήθεια. Με τα γραφόμενά μου, προσπάθησα να ταξιδέψω τον αναγνώστη, στα μονοπάτια των ψηλών κορυφών της γης, μέσα από προσωπικά μου άρθρα, ομιλίες, αναμνήσεις και εμπειρίες που αποτελούν ψηφίδες μιας ολόκληρης ζωής.

Της δικής μου ζωής, που είναι αφιερωμένη στην κατάκτηση του ονείρου, στη δημιουργία πού εντυπώνεται στον χρόνο, και στη δύναμη της επιμονής και της συνέπειας. Μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου, προσπάθησα να μοιραστώ τις δυσκολίες, τις προκλήσεις, και τους θριάμβους, των αναβάσεων μου.

Κάθε “κορυφή“ είναι βαθιά συνδεμένη με μια ιστορία πίστης, δημιουργικότητας και αφοσίωσης, αποτελώντας σύμβολο της ανθρώπινης προσπάθειας να φτάσει πιο ψηλά, να ξεπεράσει τα ανθρώπινα όρια και να αφήσει πίσω του κάτι που θα αποτυπωθεί στο χρόνο. Όπως λέει και ο Νίκος Καζαντζάκης εξάλλου, “Ποτέ να μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα“…».

Ο ψίθυρος και το χρέος

Ένας ψίθυρος που έγινε χρέος, καθοδήγησε τη ζωή του Μανώλη Βεληβασάκη, από τον Καμαριώτη ως κάθε γωνία του πλανήτη. Ο ίδιος αναπολώντας την πορεία μιας ζωής, θα πει: «Από τα παιδικά μου χρόνια, με ακολουθούσε – σαν ψίθυρος αλλά και σαν φλόγα – μια φράση του Νίκου Καζαντζάκη: “Φτάσε παιδί μου εκεί που δεν μπορείς“…»!

Στην αρχή την ένιωθα σαν πρόκληση. Μεγαλώνοντας, την είδα σαν χρέος. Και σήμερα τη νιώθω σαν ευθύνη να την μεταδώσω. Γιατί η μεγαλύτερη ανταμοιβή της προσπάθειας δεν είναι μόνο η επιτυχία, αλλά και το νόημα που κρύβεται στον ίδιο τον αγώνα.

Ξεκίνησα από ένα μικρό χωριό της Κρήτης – τον Καμαριώτη, Μαλεβιζίου, στις πλαγιές του Ψηλορείτη. Στα μάτια ενός παιδιού, ο κόσμος μοιάζει στενός, αλλά το όνειρο, όταν ριζώσει σε καλή γη, μεγαλώνει προς τα πάνω – σαν το δέντρο που αναζητά φως. Κι εγώ κοίταζα πάντα ψηλά».

ψηλά βουνά έγιναν ψηλά κτήρια

Οι πρώτοι του ήρωες ήταν τα ψηλά βουνά, ο Αλισφακάς, ο Σαρακηνός, και μετά ο Ψηλορείτης. Αργότερα, έγιναν τα ψηλά κτήρια. Όπως ο ίδιος θα πει: «τα έβλεπα όχι απλώς σαν τεχνικά επιτεύγματα, αλλά σαν ύμνους στο ανθρώπινο πάθος για το ανέφικτο.

Η κάθε κορυφή, η κάθε μελέτη και κατασκευή που ξέφευγε από τα μέτρα του καθημερινού, με προκαλούσε αφάνταστα. Αυτή η έλξη με οδήγησε στις σπουδές μου στην Αμερική. Και εκεί, βήμα το βήμα, σκαρφάλωνα με πολλή προσπάθεια και δουλειά, πολλές δυσκολίες, αλλά και πολλά όνειρα.

Είχα την καλή τύχη και ευλογία να συμμετάσχω σε μεγάλα έργα, να συνεργαστώ με ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο, να χτίσω όχι μόνο κτήρια, αλλά και σχέσεις, φιλίες και γέφυρες με ανθρώπους και κοινότητες».

Το βιβλίο του είναι γεμάτο από αυτό το πνεύμα: το σκαρφάλωμα δεν αφορά μόνο τα βουνά ή τους ουρανοξύστες. Είναι και ηθικό, πνευματικό, υπαρξιακό. Είναι το σκαρφάλωμα προς τον άλλον, το σκαρφάλωμα προς την κοινότητα, το σκαρφάλωμα προς την ψυχή.

Στα συντρίμμια των δίδυμων πύργων

Φόρτιση

Η καριέρα του τον έφερε στο τιμόνι μεγάλων εταιρειών και στην καρδιά απαιτητικών έργων. Από τους Δίδυμους Πύργους «Πετρόνας» στην Κουάλα Λουμπούρ, μέχρι τον «Taipei 101» και τον πύργο της Σανγκάης, ο Βεληβασάκης δούλεψε πάνω σε μελέτες που έσπρωχναν τα όρια της αρχιτεκτονικής και της μηχανικής.

Αλλά ίσως η πιο φορτισμένη στιγμή της επαγγελματικής του πορείας, ήρθε με την τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Με συγκίνηση, ο Μανώλης Βεληβασάκης θυμάται:

«Εκεί, στη Νέα Υόρκη – την πόλη που με αγκάλιασε, που με έκανε αυτό που είμαι – ήρθε η στιγμή της δοκιμασίας. Οι εικόνες της καταστροφής δεν ήταν μακρινές. Ήταν δίπλα μας. Οι άνθρωποι δεν ήταν άγνωστοι. Ήταν συνάδελφοι, φίλοι, συμπολίτες… Και τότε κατάλαβα: το σκαρφάλωμα δεν είναι μόνο προς τα πάνω – είναι και προς τον άλλον.

Η δουλειά μου εκείνες τις μέρες, η συμβολή μου στην αποκατάσταση της περιοχής, δεν ήταν δουλειά – ήταν πράξη ευθύνης. Απέναντι στη χώρα που με δέχτηκε, απέναντι στους ανθρώπους που πονάνε, απέναντι στον ίδιο μου τον εαυτό.

Κάπως έτσι ένιωσα και όταν εργάστηκα για την αποκατάσταση του Τρούλου του Καπιτωλίου στην Ουάσιγκτον. Εκεί, ανάμεσα σε καλώδια, μέταλλα και υπολογισμούς, δεν δούλευα απλώς πάνω σε ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα. Δούλευα πάνω σε ένα σύμβολο της Δημοκρατίας.

Κάθε ρωγμή που αποκαθιστούσαμε δεν ήταν μόνο υλική – ήταν συμβολική. Ήταν σαν να στηρίζεις, έστω και λίγο, το οικοδόμημα της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας». Μέσα σ’ όλα αυτά, πάντα προσπαθούσε να μην ξεχάσει ποτέ ποιος είναι.

Όσο πιο ψηλά ανέβαινε, τόσο πιο έντονα τον τραβούσε το βλέμμα προς τα πίσω – προς την καταγωγή του, προς την Κρήτη, την Ελλάδα, προς την Ομογένεια και την Ορθοδοξία.

Εκεί, στον Ελληνισμό της Διασποράς, έδωσε ένα μεγάλο κομμάτι της καρδιάς και του χρόνου μου. Γιατί εκεί είδα μια μάχη διαρκείας – να διατηρηθεί η γλώσσα, η πίστη, η ταυτότητα».

Η γλώσσα της μνήμης

Ενδιαφέρον έχει και η απόφαση του να γράψει το βιβλίο στα ελληνικά. Για έναν ομογενή που ζει και εργάζεται με αγγλικά, θα μπορούσε να είναι πιο «πρακτικό» να γράψει στη γλώσσα της δεύτερης πατρίδας. Εκείνος όμως επέλεξε τη μητρική.

«Η ελληνική είναι η γλώσσα των πρώτων μου εικόνων, των ιστοριών που άκουσα παιδί, των αξιών που μου μετέδωσαν οι γονείς και οι δάσκαλοι», εξηγεί. «Ήθελα οι λέξεις μου να έχουν την αλήθεια και τη ζεστασιά που μόνο η μητρική γλώσσα μπορεί να προσφέρει».

Έτσι, κάθε σελίδα κουβαλά άρωμα κρητικής γης, ήχο μαντινάδας ρυθμό από τον κυματισμό του Αιγαίου. Η επιλογή του ήταν ταυτόχρονα μια πράξη σεβασμού – προς την καταγωγή, την οικογένεια, αλλά και τους μελλοντικούς αναγνώστες που ίσως αναζητήσουν έμπνευση στις δικές τους διαδρομές.

«Να φωτίσουμε»

Ο Μανώλης Βεληβασάκης, πλέον στη σύνταξη, ζει ανάμεσα στην Αμερική και την Κρήτη. Όσο κι αν ανέβηκε ψηλά, δεν έπαψε ποτέ να επιστρέφει. Στην Κρήτη, στον ελαιώνα του, εκεί που παράγει βιολογικό λάδι για την οικογένεια και τους φίλους. Εκεί βρίσκει την παιδική μνήμη, τη γεύση και την αίσθηση του ανήκειν.

Για το βιβλίο του λέει: «Είναι μια διαδρομή από την ταπεινότητα προς την ευθύνη, από τη φιλοδοξία προς την προσφορά, από την τεχνική προς το ανθρώπινο.

Δεν γράφτηκε για να εντυπωσιάσει. Γράφτηκε για να αφηγηθεί και να εμπνεύσει… Είναι μια πρόσκληση. Μια υπενθύμιση ότι οι “κορυφές του κόσμου“ δεν είναι μόνο γεωγραφικές. Είναι και ηθικές, πνευματικές, υπαρξιακές.

Είναι η κορυφή της προσφοράς. Της αλληλεγγύης. Της ταυτότητας. Του ήθους. Είναι το ύψος που πιάνει η ψυχή, όταν υψώνει και τους άλλους μαζί της».

Επιθυμία του το βιβλίο αυτό να φτάσει στους νέους. Σε εκείνους που ξεκινούν τώρα. Σε αυτούς που ίσως φοβούνται πως το όνειρο είναι βαρύ φορτίο.

Ο ίδιος λέει: «Θέλω να τους βροντοφωνάξω, πως το βάρος γίνεται φτερό, όταν το κουβαλάς με αξίες. Όταν δεν ξεχνάς ποιος είσαι και γιατί σκαρφαλώνεις. Αν με ρωτούσε κάποιος σήμερα τι είναι η επιτυχία, θα έλεγα:

Επιτυχία είναι να έχεις φτάσει ψηλά και να μπορείς ακόμα να κοιτάς στα μάτια τον εαυτό σου και τους άλλους με καθαρή συνείδηση.

Να θυμάσαι τους ανθρώπους που σε ανέβασαν.

Να επιστρέφεις στο χωριό σου όχι ως “πετυχημένος“, αλλά ως άξιος.

Και αν έπρεπε να αφήσω μια ευχή, θα ήταν αυτή:

Να σκαρφαλώνουμε, όχι για να ξεχωρίσουμε, αλλά για να φωτίσουμε.

Όχι για να φανούμε μεγάλοι, αλλά για να φανούν μεγάλα αυτά που πιστεύουμε».

Με την σύζυγό του Όρφα, μπροστά στον ναό του Αγίου Νικολάου

Η παρουσίαση

Η παρουσίαση βιβλίου του Μανώλη Ελ. Βεληβασάκη, με τίτλο: «Σκαρφαλώνοντας στις κορυφές του κόσμου», θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου, στις 7.30 το απόγευμα, στην αίθουσα Καστελάκη (Εμπορικό Επιμελητήριο Ηρακλείου).

Συντονίστρια της εκδήλωσης θα είναι η Κατερίνα Ζωγραφιστού, πρόεδρος της ΔΕΦΝΚ.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

η Ευαγγελία Μανιαδή, πολιτικός μηχανικός ΑΠΘ, MSc, πρόεδρος ΣΠΜΕ ΤΑΚ και η Άννα Μπλαβάκη, επιμελήτρια βιβλίων.

Τη γραφιστική επιμέλεια υπογράφει η Δέσποινα Ι. Μαραγκάκη, συμβάλλοντας στην ολοκληρωμένη παρουσίαση ενός έργου που ενώνει περιεχόμενο και αισθητική.

Το βιβλίο θα διανεμηθεί δωρεάν κατά την εκδήλωση, ως ευγενική δωρεά της Πολιτισμικής Κρήτης-ΗΠΑ.

Πηγή: https://www.patris.gr/