Ιωάννης Χιωτίνης: Ο αμοργιανός ιδρυτής των Ελληνικών σχολείων στη Μανσούρα στην Αίγυπτο

Στην Αμοργό των Κυκλάδων, στα Κατάπολα, η κεντρική πλατεία των Καταπόλων, σημείο συνάντησης των Αμοργιανών και χώρος διοργάνωσης δραστηριοτήτων, λέγεται Πλατεία Χιωτίνη. Το όνομα κρύβει μια μεγάλη ιστορία για την ομογένεια της Αιγύπτου … την ιστορία του Ιωάννη Χιωτίνη.

O Ιωάννης Χιωτίνης γεννήθηκε στα Κατάπολα της Αμοργού το έτος 1889. Πατέρας του ήταν ο αείμνηστος Δημήτριος Χιωτίνης, αξιόλογη προσωπικότητα της εποχής του, ο οποίος διετέλεσε Δήμαρχος της Αμοργού επί σειρά ετών. Μητέρα του ήταν η Μαρία Χιωτίνη, το γένος Αλεξανδράκη, μέλος Εθνικών πολεμιστών της Κρήτης. Ο Ιωάννης Χιωτίνης έτυχε αξιόλογης παιδείας και αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο Πεζικό και έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους. Στη Μικρασιατική εκστρατεία τιμήθηκε με το βαθμό του Λοχαγού επιδεικνύοντας αυταπάρνηση και ηρωισμό για τα οποία και παρασημοφορήθηκε.

Στη συνέχεια, έφυγε για την Αίγυπτο, όπου υπήρξε ο ιδρυτής των Ελληνικών σχολείων στη Μανσούρα, τα οποία και υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής από το 1926 έως το 1963, προάγοντάς τα και καθιστώντας τα κατά κοινή ομολογία, Φάρο εκπαιδευτικό, όχι μόνο του Ελληνισμού της Αιγύπτου, αλλά και όλου του Ελληνισμού της Αφρικής.

Κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής του έφτιαξε και διεύρυνε τα κτίρια του σχολείου στα πρότυπα των μεγαλυτέρων διεθνών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ασκώντας πρωτοποριακά εκπαιδευτικά για την εποχή συστήματα. Άξιον αναφοράς είναι ότι ήδη από τη δεκαετία του ’30 το σχολείο παρείχε σχολικό λεωφορείο για την μεταφορά των μαθητών.

Το σχολείο κτίσθηκε το 1925, ένα χιλιόμετρο έξω από την πόλη της Μανσούρα, από δωρεές πλουσίων Ελλήνων Αιγυπτιωτών. Αργότερα έγινε διάσημο στον Ελληνισμό της Αφρικής, χάρη στο Οικοτροφείο του. Στη σχολική χρονιά 1929-1930 είχε μόνο 150 μαθητές. Μετά αυξήθηκαν κατά πολύ. Διοργάνωνε ετήσιες γυμναστικές επιδείξεις και αθλητικούς αγώνες. Εκτός από τα κλασσικά αγωνίσματα, δρόμο ταχύτητος, δρόμο μετ’εμποδίων, δισκοβολία, ελληνορωμαϊκή πάλη κλπ., διοργάνωνε και δύο εντελώς ξεχασμένα παιδικά αγωνίσματα, τον δρόμο ταχύτητος μέσα σε τσουβάλια και τον δρόμο ταχύτητος κατά τη διάρκεια του οποίου οι αγωνιζόμενοι, έβγαζαν τα ρούχα τους και επιστρέφοντας τα ξαναφορούσαν. Τα έπαθλα ήταν χρήσιμα δωράκια, τσάντες, κασετίνες, μελανοδοχεία και μολύβια, βιβλία, και επιτραπέζια ρολόγια.

Την 25η Μαρτίου του 1930, εορτάζοντας τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της μάννας Ελλάδας από τον Τουρκικό ζυγό, αποκάλυψαν αναθηματική στήλη στο σχολείο με την επιγραφή «Η Ελληνική Παροικία Μανσούρας επί τη εκατονταετηρίδι της ανεξαρτησίας της Πατρίδος την πλάκα ταύτη ανέθηκε την 25η Μαρτίου 1930».

Η επίσημη τελετή έγινε παρουσία του Έλληνα Προξένου καθώς και ξένων διπλωματών και επισήμων. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Διευθυντής των σχολείων Ιωάννης Χιωτίνης.  Γυρίστηκε μάλιστα και κινηματογραφική ταινία από τις εκδηλώσεις. “Οι Έλληνες της Αιγύπτου” είναι μια ταινία γυρισμένη κατά την διάρκεια του εορτασμού της εθνικής επετείου 25 Μαρτίου 1930, στα Εκπαιδευτήρια της Μανσούρας, από την κινηματογραφική εταιρεία Doree με έδρα την Αλεξάνδρεια.

Το εκπαιδευτήριο σταμάτησε να λειτουργεί το 1985. Η Μανσούρα απείχε 210 χλμ από την Αλεξάνδρεια, είχε 80.000-100.000 πληθυσμό, ανάμεσα τους 1500-2000 Έλληνες.

Ο Ιωάννης Χιωτίνης, για αυτή του τη μακρόχρονη δραστηριότητα, τιμήθηκε με σειρά διακρίσεων, τόσο από τη Μητροπολιτική Ελλάδα, όσο και από τη Κυβέρνηση της Αιγύπτου. Παρασημοφορήθηκε και έλαβε το Τίμιο Σταυρό του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου από το Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Χριστόφορον Β!

Επιπλέον, του απονεμήθηκε το παράσημο του Αργυρού Σταυρού των Ιπποτών από το Βασιλέα Κωνσταντίνο. Επίσης, του απενεμήθη ο Σταυρός των Ταξιαρχών του τάγματος του Φοίνικος, από το Βασιλέα Παύλο (κάτω φωτό)

Μετά τη συνταξιοδότησή του, δεν έπαυσε η δράση του υπέρ της ομογενειακής εκπαίδευσης. Η Ελληνική Κυβέρνηση του ανέθεσε τη θέση του Εκπαιδευτικού συμβούλου επί τιμή, στην Ελληνική Πρεσβεία του Καΐρου.

Δεν απέκτησε ποτέ δικιά του οικογένεια διότι αφοσιώθηκε με πάθος στην εθνική και εκπαιδευτική διαπαιδαγώγηση ολόκληρης της νεολαίας του Ελληνισμού της Αιγύπτου, η οποία ήταν κυριολεκτικά η οικογένειά του.

Όσοι τον γνώρισαν και ιδιαίτερα οι συμπατριώτες του από την Αμοργό, διατήρησαν με σεβασμό τη μνήμη του. Σε αναγνώριση της προσφοράς του, η Κοινότητα της Αμοργού έδωσε το όνομά του στη κεντρική οδό των Καταπόλων.

Αιώνιο μνημόσυνο αποτελεί η αξιολόγηση της δράσης του από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας Παρθένιο, ο οποίος συχνά μνημόνευε και τιμούσε τη μνήμη του.

Ο Ιωάννης Χιωτίνης απεβίωσε το έτος 1972, σε ηλικία 83 ετών και τα οστά του βρίσκονται στο κοιμητήριο Αμοργού.

Στην κάτω φωτό φαίνεται το σχολικό λεωφορείο των εκπαιδευτηρίων της Μανσούρα

Στην κάτω φωτό φαίνονται τα εκπαιδευτήρια της Μανσούρα

Στην κάτω φωτό φαίνεται η οδοσήμανση στην πλατεία Καταπόλων Αμοργού εις μνήμην Χιωτίνη

Στις κάτω φωτό ο Χιωτίνης, στη δεκαετία του ’70, στην πλατεία Καταπόλων Αμοργού που φέρει το όνομά του

Στην κάτω φωτό φαίνεται η Πλατεία Χιωτίνη σήμερα

Νίκος Ν. Νομικός