Επιτέλους, επιστροφή στον ρεαλισµό για την ελληνική εξωτερική πολιτική

Η Ελλάδα αιφνιδιάστηκε τους τελευταίους μήνες από μια σειρά θετικών εξελίξεων για την Τουρκία

Υστερα από µία τριετία αναζητήσεων και εµµονών σε «θολά νερά» η ελληνική εξωτερική πολιτική αρχίζει να βρίσκει τον δρόµο της επιστροφής στον ρεαλισµό των διεθνών συσχετισµών και του απαραιτήτου σε όλες τις περιπτώσεις εθνικού power game. Το λάθος ήταν η πεποίθηση ότι όλα τα ζητήµατα της Ελλάδας θα λύνονταν µέσα από µια συζήτηση σε επίπεδο ηγεσίας µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Στην αρχή τέθηκε η λεγόµενη «θετική ατζέντα» στο τραπέζι, δευτερεύουσα ως προς το περιεχόµενό της µε οικονοµικά, εµπορικά, διασυνοριακά ζητήµατα στη βάση της και όλα έµοιαζαν να πηγαίνουν καλά.

Οπως πάντα, σε τέτοιας χαµηλής έντασης ζητήµατα. Οι επαφές µεταξύ Μητσοτάκη – Ερντογάν πολλαπλασιάστηκαν, ενώ οι συνοµιλίες µεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γεραπετρίτη – Φιντάν, έγιναν σχεδόν καθηµερινότητα. O ελληνοτουρκικός διάλογος, ενισχυµένος από κάποιο αβάσιµο «perception», µονοπώλησε όλη την ενέργεια της ελληνικής διπλωµατίας και στρατηγικής, στέλνοντας τελικά λάθος µηνύµατα προς συµµάχους αλλά και ανταγωνιστές της Ελλάδας. Ακόµα και σε πιο αποστασιοποιημένους εθνικούς δρώντες ή διεθνείς παρατηρητές.

Στην ουσία, η Αθήνα εξυπηρέτησε την προτεραιότητα της Αγκυρας να δείξει τόσο προς την Ουάσινγκτον όσο και προς τις Βρυξέλλες ότι η ελληνοτουρκική εμπλοκή δεν έχει το βάθος και την ένταση που πολλές φορές της δίδεται, μπλοκάροντας σημαντικές στρατηγικές της Τουρκίας, και ότι όλα θα μπορούσαν να λυθούν με καλή διάθεση, μέσω ενός σίριαλ διαλόγου και αμοιβαίων υποχωρήσεων στο πεδίο.

Η Τουρκία, φυσικά, δεν έκανε, ούτε καν εκδήλωσε την πρόθεση να προχωρήσει σε κάποιο βήμα οπισθοχώρησης ως προς την προκλητική επιθετικότητα απέναντι στην Ελλάδα σε όλο αυτό το ευρύ χρονικό διάστημα. Ούτε καν στην περίπτωση της άρσης του casus belli, που έχει πλέον θέσει ως προαπαιτούμενο ο Ελληνας πρωθυπουργός, κ. Μητσοτάκης, προκειμένου να υπάρξει περιθώριο συνεργασίας της με την Ευρώπη, ως τρίτο κράτος, στα προγράμματα της πολεμικής βιομηχανίας, στη βάση των ευνοϊκών χρηματοδοτήσεων μέσω SAFE.

Η Ελλάδα αιφνιδιάστηκε τους τελευταίους μήνες από μια σειρά θετικών εξελίξεων για την Τουρκία τόσο στο επίπεδο της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ όσο και στο περιφερειακό πεδίο, με έμφαση τη Λιβύη ή την Αίγυπτο. Εγινε με τον πλέον δραματικό τρόπο κατανοητό, λοιπόν, ότι η μονομέρεια της πολιτικής που ακολουθείτο και τελικά επηρέαζε και το κλίμα των μακροπρόθεσμων σχεδιασμών με τον στενό σύμμαχο Ισραήλ, μετά δηλαδή το τέλος της εμπλοκής στη Γάζα, αποτελούσε «παγίδα» της Αγκυρας, στην οποία έχει εγκλωβίσει την Ελλάδα, και ιδιαίτερα την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών της. Στα σημεία έντασης κατά περιόδους με την Αγκυρα επέστρεφαν το Μεταναστευτικό και τα Ενεργειακά, που καθόρισαν εν πολλοίς και τις γεωπολιτικές ατζέντες.

Η Αθήνα, με βέβαιη επίδειξη αποφασιστικότητας στη στρατηγική από την πλευρά του πρωθυπουργού, αξιοποιώντας θετικά δεδομένα της συγκυρίας, πάτησε σε πιο σταθερό έδαφος στη βάση του ενδιαφέροντος αμερικανικών κολοσών για τυχόν κοιτάσματα στην ευρύτερη περιφέρεια της Ανατολικής και Νοτίου Μεσογείου και, μέσω των δημοπρατούμενων ενεργειακών οικοπέδων, άρχισε να κινείται με πιο δημιουργικό και διεξοδικό τρόπο από τον εγκλωβισμό της στα «ήρεμα νερά» με τους πολλούς υφάλους της μονομερούς συνεννόησης με την -αμετανόητη ως προς τους στόχους και τις προθέσεις της- Τουρκία. Στη συνέχεια, με στρατιωτικές ασκήσεις, νέες επενδύσεις στην ισχύ του Πολεμικού Ναυτικού, δραστηριοποίησης της διπλωματίας προκειμένου να προκύψει συμφωνία με τη Λιβύη ως προς τις ΑΟΖ και σταθερή στάση ανάσχεσης στα όσα προβάλλει η Τουρκία, είτε με το «Πίρι Ρέις» είτε με NAVTEX, διεκδικεί μια νέα ισορροπία στην εικόνα αλλά και στις διπλωματικές διεργασίες.

Στην επερχόμενη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που προβλέπεται φέτος πολύ πιο κρίσιμη και ενδιαφέρουσα, με αφορμή το Παλαιστινιακό και τη διάθεση σημαντικών ευρωπαϊκών ηγεσιών να αναγνωρίσουν τέτοιο κράτος, χωρίς προδιαγραφές μάλιστα, η ελληνική διπλωματία οφείλει να διατηρήσει ισορροπίες μεταξύ ηγεσίας Ισραήλ και Ευρώπης και, παρά την προγραμματισμένη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, τα σημαντικά είναι στις τριμερείς και με Κύπρο, με Αίγυπτο, Ιορδανία, Συρία ή τις διμερείς συζητήσεις με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που έχουν ήδη ανακοινωθεί.

Άρθρο Γνώμης του Μενέλαου Τασιόπουλου
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά
Σύνδεσμος: https://www.parapolitika.gr/stiles/menelaos-tasiopoylos/article/1615526/epitelous-epistrofi-ston-realiso-gia-tin-elliniki-exoteriki-politiki/