Το Harvard Magazine αποκαλύπτει: Ο Γουέλς είχε στρατολογήσει την Γραμματέα του Μακάριου – Επηρεάστηκαν οι εκλογές του 1956

Ο Ντικ Γουέλς, μπροστά από το κτίριο του Καπιτωλίου των ΗΠΑ, χειμώνας 1972.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ (18/10/2025).

Νέα Υόρκη.- Σημαντικές αποκαλύψεις για την ανάμειξη της CIA στις ελληνικές εκλογές του 1956, καθώς και στις πολιτικές εξελίξεις της Κύπρου την ίδια περίοδο, με την στρατολόγηση προσώπου στενά συνδεδεμένου με τον Μακάριο, φέρνει στο φως άρθρο του Harvard Magazine για τον Ρίτσαρντ Γουέλς (Richard Welch), ανώτερο αξιωματούχο της Υπηρεσίας που δολοφονήθηκε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1975.

Ο Γουέλς, απόφοιτος του Χάρβαρντ το 1951, περιγράφεται ως ένας «ιδιοφυής, αλλά αντισυμβατικός» πράκτορας, ο οποίος υπηρέτησε μυστικά στην Ελλάδα και την Κύπρο τη δεκαετία του ’50 και αναδείχθηκε σε έναν από τους πιο επιδέξιους στρατολόγους της CIA. Σύμφωνα με το περιοδικό, μεταξύ των πηγών του συγκαταλεγόταν και η ιδιωτική γραμματέας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που επέτρεψε στην Ουάσιγκτον να έχει πλήρη εικόνα για τις κινήσεις του.

“Ξέραμε κάθε ανάσα που έπαιρνε ο Μακάριος”, αναφέρει σε μαρτυρία του στο Harvard Magazine ένας συνάδελφος του Γουέλς στην CIA, ο οποίος δεν κατονομάζεται από τον συντάκτη.

Πρόκειται για μια αποκάλυψη η οποία βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας και, παρότι δεν προέρχεται από κάποιο αποχαρακτηρισμένο έγγραφο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, δημιουργεί νέα δεδομένα και ερωτηματικά για το κατά πόσον οι χειρισμοί του Μακάριου κατά την κρίσιμη περίοδο πριν από την τουρκική εισβολή είχαν γνωστοποιηθεί ή ακόμη και επηρεαστεί από τον διαφαινόμενο “δάκτυλο” της CIA στο στενό του περιβάλλον.  Μάλιστα, δημιουργούνται ερωτηματικά και για τα δραματικά γεγονότα κατά την παρουσία του Μακαρίου στη Νέα Υόρκη κατά τα κρίσιμα 24ωρα της τουρκικής εισβολής όταν, σύμφωνα με την μαρτυρία του ομογενούς Κώστα Περαίου, είχε μεριμνήσει για την ιδιωτικότητα των τηλεφωνικών συνομιλιών του, ενώ σημειώθηκαν επισκέψεις υπό άκρα μυστικότητα, όπως διπλωματικών αξιωματούχων της ΕΣΣΔ, οι οποίοι είχαν ανέβει από τον ανελκυστήρα απορριμμάτων του ξενοδοχείου για να μην γίνουν αντιληπτοί.

Ο Ντικ Γουέλς και η κόρη του, Μόλι Γουέλς, φθινόπωρο 1975 σε ελληνικό νησί.

Ωστόσο, η ιδιωτική γραμματέας του Μακαρίου δεν κατονομάζεται, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί ο ρόλος της στα 24ωρα κατά τα οποία ο τότε έκπτωτος Κύπριος ηγέτης βρισκόταν στις ΗΠΑ και είχε απειληθεί από την πραξικοπηματική Κυβέρνηση της Κύπρου  με “επιχείρηση Άιχμαν”.

Παράλληλα, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ο Γουέλς φέρεται να έπαιξε καίριο ρόλο στις ελληνικές εκλογές του 1956, τις πρώτες μετά τον θάνατο του Νικολάου Πλαστήρα, οι οποίες ανέδειξαν στην εξουσία την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Όπως επισημαίνεται, η έκβαση των εκλογών αυτών, όπως και εκείνων στη Γουιάνα το 1968, «οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στη μυστική δράση» του Γουέλς και της υπηρεσίας του.

Οι εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956 ήταν από τις πιο αμφιλεγόμενες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Αντιμέτωποι ήταν η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η Δημοκρατική Ένωση, ένας ευρύς συνασπισμός της αντιπολίτευσης με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Παρότι η Δημοκρατική Ένωση συγκέντρωσε 48,15% των ψήφων και η ΕΡΕ 47,38%, το εκλογικό σύστημα που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση – το λεγόμενο «τριφασικό» – έδωσε την πλειοψηφία των εδρών στην ΕΡΕ (165 έναντι 132). Έτσι ο Καραμανλής σχημάτισε κυβέρνηση, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις για παραβίαση της λαϊκής βούλησης.

Οι εκλογές αυτές σημάδεψαν την αρχή της κυριαρχίας του Καραμανλή και εδραίωσαν τον διπολισμό Δεξιάς–Κέντρου που χαρακτήρισε την ελληνική πολιτική ζωή για πολλά χρόνια.

Η δραστηριότητα του Αμερικανού πράκτορα στην περιοχή συνδέεται με την ευρύτερη στρατηγική των ΗΠΑ για τη σταθεροποίηση του ΝΑΤΟικού νότου κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά και για τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων σε Ελλάδα και Κύπρο.

Ο Γουέλς δολοφονήθηκε έξω από την κατοικία του στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1975 από την τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη». Ο θάνατός του παρουσιάστηκε τότε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέραλντ Φορντ, ως παράδειγμα «υπηρεσίας και θυσίας στο έθνος». Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο, η CIA «εκμεταλλεύτηκε δεόντως» τον φόνο του, προκειμένου να περιορίσει το κύμα κριτικής που δεχόταν από το Κογκρέσο και τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.

Ο Ντικ Γουέλς, καλοκαίρι 1975.

Τι είχε δηλώσει η οικογένεια του Γουέλς στον Εθνικό Κήρυκα

Υπενθυμίζεται πως ο Τιμ Γουέλς, ένας εκ των παιδιών του υψηλόβαθμου αξιωματικού της CIA, μιλώντας πρόσφατα στον “Εθνικό Κήρυκα”, τόνισε ότι η οικογένεια επιθυμεί οι «σκεπτόμενοι Έλληνες» να κατανοήσουν πως ο πατέρας του υπήρξε «ένας μεγάλος φίλος της Ελλάδας, που αφιέρωσε τη ζωή του στο να γνωρίσει, να σεβαστεί και να αγαπήσει τη γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό της». Όπως είπε, ο Ρίτσαρντ Γουέλς αγαπούσε τόσο τη χώρα, ώστε ήλπιζε να περάσει εδώ τη συνταξιοδότησή του.

Από αριστερά: Τιμ Γουέλς, Ραλφ Μαριάνι, Ντικ Γουέλς, Μόλι Γουέλς, Μπολ ΜακΛιν, Βιρτζίνια, Μάιος 2024.

Στην ίδια συνέντευξη, ο Τιμ Γουέλς κατηγόρησε τόσο τις ελληνικές όσο και τις αμερικανικές αρχές ότι για χρόνια επέτρεψαν να κυριαρχήσει η «ψευδής αντι-αμερικανική προπαγάνδα», η οποία –όπως λέει– «παρουσίαζε τον πατέρα μου και άλλους Αμερικανούς ως εχθρούς της Ελλάδας». Αυτή η ρητορική, προσθέτει, «δημιούργησε το κλίμα που έκανε δυνατή τη στοχοποίησή του».

Ο ίδιος σημείωσε πως η οικογένεια δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει το αίσθημα της δικαίωσης: στη δίκη του 2002, τα παιδιά του Γουέλς δεν επετράπη να κάνουν δηλώσεις ως συγγενείς θυμάτων, ενώ όσοι μίλησαν, όπως η Νικόλ Στιούαρτ, δέχθηκαν χλευασμούς μέσα στην αίθουσα.

Τέλος, ο Τιμ Γουέλς υπογραμμίζει ότι ο πατέρας του και τα υπόλοιπα θύματα της «17 Νοέμβρη» αξίζουν μια δημόσια συγγνώμη:

«Ίσως έχει έρθει η ώρα να υπάρξει αναγνώριση των θυμάτων – τεσσάρων Αμερικανών, δεκαέξι Ελλήνων, δύο Τούρκων και ενός Βρετανού. Η Ελλάδα πρέπει να αναλογιστεί αν αυτή η ιστορία αντιπροσωπεύει πραγματικά τις αξίες της».

Με πικρή ειρωνεία, καταλήγει λέγοντας πως «την ημέρα που θα μάθω ότι ο Γιωτόπουλος πεθαίνει στη φυλακή, θα ανοίξω μια σαμπάνια Dom Perignon για τον πατέρα μου».