Με πόρους και από το ΕΣΠΑ η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης – Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία

O ορίζοντας για την ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι έως το τέλος του έτους.

Η διαπραγμάτευση για την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ προχωρά με σαφή στόχευση από πλευράς κυβέρνησης ώστε να ανοίξει χώρος και για παρεμβάσεις ενάντια στη στεγαστική κρίση.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Νίκο Παπαθανάση, μπροστά στο μέγεθος της στεγαστικής κρίσης, το οικονομικό επιτελείο «πατά» πάνω στους τρεις άξονες για τους οποίους η Κομισιόν στο νέο διεθνές περιβάλλον στο οποίο ζούμε, αφήνει περιθώριο ευελιξίας στα κράτη-μέλη: άμυνα, στέγαση και έργα ύδρευσης, όπως πηγάζουν και από την ανανεωμένη Πολιτική Συνοχής (ΕΣΠΑ) του Απριλίου 2025.

O ορίζοντας για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναθεώρησης είναι έως το τέλος του έτους. Συγκεκριμένα, τα κράτη-μέλη πρέπει να στείλουν στην Κομισιόν τις τροποποιήσεις των προγραμμάτων έως 31 Δεκεμβρίου 2025. Στόχος της ΕΕ είναι οι αναπρογραμματισμοί να έχουν κλείσει ως τότε, ώστε οι αναθεωρημένες πράξεις να «τρέχουν» από το 2026.

Προς στιγμήν, πηγές του ΥΠΟΙΚ αναφέρουν πως είναι πολύ νωρίς για να προβλεφθούν τα ποσά του ΕΣΠΑ τα οποία θα μπορέσει τελικά η κυβέρνηση να ανακατευθύνει προς το ζήτημα της στέγης, αν και υπάρχει και το προηγούμενο των 60 εκατ. ευρώ του Ταμείου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης τα οποία μεταφέρονται από άλλα προγράμματα προς το εργαλείο ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας STEP. Σε αυτή την φάση, η Ελλάδα έχει κάνει σαφές ότι θέλει να προχωρήσει προς μία τέτοια κατεύθυνση, αλλά τα πάντα θα εξαρτηθούν από τις διαπραγματεύσεις με την ευρωπαϊκή πλευρά, οι οποίες και βρίσκονται εν εξελίξει.

Τι υπάρχει στο τραπέζι

Ειδικά για τη στέγαση, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες από το ΥΠΟΙΚ, βρίσκεται σε σχεδιασμό νέο πρόγραμμα στο ΕΣΠΑ με επίκεντρο την ανακαίνιση και την ενεργειακή αναβάθμιση παλαιών κατοικιών, ώστε να αυξηθεί γρήγορα η προσφορά. Η λογική δεν περιορίζεται στις κλασικές ενεργειακές παρεμβάσεις, αλλά στόχος είναι να καταστούν κατοικήσιμα χιλιάδες διαμερίσματα που σήμερα μένουν εκτός αγοράς λόγω παλαιότητας ή κόστους εργασιών, ώστε να διατεθούν για μίσθωση ή πώληση.

Η προοπτική ενός επιπλέον «κουμπαρά» που θα δαπανηθεί για τα ζητήματα στέγης, θα προστεθεί στα εργαλεία που ήδη «τρέχουν». Το Σπίτι μου ΙΙ, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης για το 50% του δανείου, έχει επιταχύνει εγκρίσεις στεγαστικών και διευρύνει την πρόσβαση νέων και οικογενειών σε πρώτη κατοικία.

Το Ανακαινίζω – Νοικιάζω επιδοτεί μεγάλο μέρος του κόστους ανακαίνισης κενών κατοικιών με αντάλλαγμα πολυετή μίσθωση, ενισχύοντας την προσφορά ενοικιαζόμενων σπιτιών. Το πρόγραμμα Κάλυψη αναλαμβάνει μισθώματα για ευάλωτους, ενώ από τον Νοέμβριο 2025 καθιερώνεται η Επιστροφή ενοικίου ως μόνιμο μέτρο, συνδεδεμένο με τις δηλώσεις μισθωμάτων και τις διασταυρώσεις.

Επιπλέον, προωθείται η Κοινωνική Αντιπαροχή με στόχο χιλιάδες κατοικίες με κοινωνικό ενοίκιο και εξετάζεται η αξιοποίηση ακινήτων της ΕΤΑΔ για μετατροπή τους σε κατοικίες νέων ή κοινωνικής μίσθωσης. Επιπλέον, βρίσκεται στο τραπέζι η αξιοποίηση του στοκ κατοικιών που διαχειρίζονται τράπεζες και servicers, με στόχο να ξεμπλοκάρουν νομικές και τεχνικές εκκρεμότητες και να διοχετευθούν ακίνητα στην αγορά.

Στην κορυφή της ατζέντας της Κομισιόν

Η προτεραιοποίηση της στέγης δεν είναι τυχαία, καθώς, όπως δήλωσε χθες (22.10.2025) και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, το στεγαστικό βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας. Ο Κόστα εξήγησε πως, παρά το δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, η προσιτή και διαθέσιμη στέγη είναι άμεση προτεραιότητα γιατί η κρίση έχει «τριπλό» κόστος: πλήττει θεμελιώδη δικαιώματα, την ανταγωνιστικότητα και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.

Πρόσθεσε δε, πως για πρώτη φορά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα το συζητήσει σε ανώτατο επίπεδο, ώστε να δώσει πολιτική καθοδήγηση στην Κομισιόν και στο Συμβούλιο για την προετοιμασία ενός ευρωπαϊκού σχεδίου προσιτής στέγασης μέχρι το τέλος της χρονιάς. Τέλος τόνισε ότι, παρότι η στέγαση είναι κυρίως εθνική αρμοδιότητα, και η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειες της.