Όλο και πιο συχνή η χρήση της ΑΙ στα ευρωπαϊκά σχολεία – Ποια χώρα έχει τα πρωτεία

Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) μεταξύ των εκπαιδευτικών ποικίλλει σημαντικά σε όλη την Ευρώπη, με ορισμένες χώρες να υιοθετούν μια πιο προσεκτική προσέγγιση.

Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί την προτιμούν κυρίως για την προετοιμασία τους, και οι ειδικοί αναμένουν ότι η χρήση της θα αυξηθεί, προειδοποιώντας, παράλληλα, ότι πρέπει να αξιοποιείται με υπευθυνότητα.

Η αξιοποίηση της ΑΙ

Σύμφωνα με τη Διεθνή Έρευνα για τη Διδασκαλία και τη Μάθηση (TALIS) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τους εκπαιδευτικούς διαφοροποιείται σημαντικά σε όλη την Ευρώπη από το 2024.

Μεταξύ 32 χωρών, το ποσοστό των εκπαιδευτικών της κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη κυμαίνεται από 14% στη Γαλλία έως 52% στην Αλβανία το 2024. Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-22) είναι 32%, ενώ στον ΟΟΣΑ (27 χώρες) είναι 36%, όπως αναδεικνύει δημοσίευμα του Euronews.

Στην έρευνα, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης περιλαμβάνει την πραγματοποίηση προβλέψεων, την υποβολή προτάσεων για αποφάσεις ή τη δημιουργία κειμένων. Καλύπτει τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη διδασκαλία ή για τη διευκόλυνση της μάθησης των μαθητών κατά τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας.

Δεν διαφαίνονται σαφείς περιφερειακές τάσεις, αν και γενικά οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης τείνουν να έχουν χαμηλότερη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τους εκπαιδευτικούς σε σύγκριση με τα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη.

Εκτός από την Αλβανία, το ποσοστό των εκπαιδευτικών που χρησιμοποίησαν την τεχνητή νοημοσύνη τουλάχιστον μία φορά έφτασε τα δύο στα πέντε ή περισσότερα σε οκτώ χώρες/οικονομίες. Τα ποσοστά τους ήταν τα εξής: Μάλτα (46), Τσεχία (46), Ρουμανία (46), Πολωνία (45), Κόσοβο (43), Βόρεια Μακεδονία (42), Νορβηγία (40) και η φλαμανδική περιοχή του Βελγίου (40).

Οι χώρες που χρησιμοποίησαν λιγότερο την τεχνητή νοημοσύνη στα σχολεία ήταν η Βουλγαρία (22), η Ουγγαρία (23), η γαλλική περιφέρεια του Βελγίου (23), η Τουρκία (24), η Ιταλία (25), η Φινλανδία (27), το Μαυροβούνιο (28) και η Σλοβακία (29).

Γιατί σημειώνονται διαφορές;

Ένας εκπρόσωπος της Οργανώσεως των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO) σημείωσε ότι οι κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει διαφορετικές πολιτικές θέσεις σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση, κάτι που μπορεί να επηρεάζει την ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη.

«Ορισμένες χώρες έχουν υιοθετήσει μια πιο προληπτική στάση όσον αφορά την προώθηση εθνικών στρατηγικών για την τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες περιλαμβάνουν τον τομέα της εκπαίδευσης, ενώ άλλες έχουν υιοθετήσει μια πιο επιφυλακτική στάση όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη και τη χρήση της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης στις αίθουσες διδασκαλίας, θεσπίζοντας αυστηρότερους κανόνες ανάλογα με την ηλικία των μαθητών», δήλωσε ο εκπρόσωπος στο Euronews Next.

Ο Ρουότσεν Λι, ανώτερος διευθυντής έργων στον ΟΟΣΑ, σημείωσε ότι «οι υποδομές, οι τεχνολογικοί περιορισμοί όπως τα τείχη προστασίας, οι κοινωνικές στάσεις απέναντι στη χρήση της τεχνολογίας στα σχολεία και οι πολιτικές που ενδέχεται να ενθαρρύνουν ή να αποθαρρύνουν τους εκπαιδευτικούς από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης» θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις διαφορές μεταξύ των χωρών.

«Παρατηρούμε μια ισχυρή σχέση σε εθνικό επίπεδο μεταξύ του όγκου της εκπαίδευσης που προσφέρεται σχετικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης», δήλωσε στο Euronews Next.

«Η πρόσβαση σε πρακτική υποστήριξη, όπως εκπαίδευση και υποδομές, αποτελεί επίσης έναν κρίσιμο παράγοντα επιτάχυνσης».

Ο Μπεν Χερτζ και ο Αντουάν Μπίλγκιν, διευθυντές παιδαγωγικής και έρευνας στο European Schoolnet, επεσήμαναν ότι οι μεγάλες διαφορές στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αντικατοπτρίζουν το πολιτικό περιβάλλον και την εκπαιδευτική κουλτούρα κάθε χώρας, με ορισμένες να υιοθετούν μια πιο προληπτική εθνική στάση.

«Η πρόσβαση σε πρακτική υποστήριξη, όπως εκπαίδευση και υποδομές, αποτελεί επίσης έναν κρίσιμο παράγοντα επιτάχυνσης. Τα στοιχεία της TALIS επιβεβαιώνουν ότι σε συστήματα με υψηλότερη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, οι εκπαιδευτικοί είναι πιο πιθανό να έχουν λάβει επαγγελματική κατάρτιση στο θέμα», δήλωσαν οι Χερτζ και Μπίλγκιν στο Euronews Next.

Για παράδειγμα, η Γαλλία άρχισε να εφαρμόζει φέτος σε εθνικό επίπεδο προγράμματα κατάρτισης στην τεχνητή νοημοσύνη στα δημόσια σχολεία, μετά τη συλλογή των στοιχείων της TALIS.

«Η προσοχή, οι ασαφείς κανόνες και οι περιορισμένες υποδομές είναι πιθανώς παράγοντες που εξηγούν την πιο αργή υιοθέτηση, ειδικά σε έναν νέο και αμφιλεγόμενο τομέα όπως η τεχνητή νοημοσύνη», πρόσθεσαν.

Πιθανοί λόγοι για αυτό το χάσμα είναι η παρουσία και η ποιότητα της κατάρτισης, ο φόρτος εργασίας, η έλλειψη εκπαιδευτικών, η προσωπική κινητοποίηση και η περιέργεια, σύμφωνα με την Μαρτίνα Ντι Ριντόλφο, συντονίστρια πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Συνδικάτων Εκπαίδευσης (ETUCE).

Εκπαιδευτικοί και τεχνητή νοημοσύνη

Από τους εκπαιδευτικούς που χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη, κατά μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-22), σχεδόν τα δύο τρίτα (65 %) δηλώνουν ότι τη χρησιμοποιούν για να μάθουν και να συνοψίσουν αποτελεσματικά ένα θέμα, ενώ το 64 % χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσει σχέδια μαθήματος ή δραστηριότητες. Τα δύο υψηλότερα ποσοστά δείχνουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται κυρίως για την προετοιμασία των ίδιων των εκπαιδευτικών.

Οι εκπαιδευτικοί βασίζονται κυρίως στην τεχνητή νοημοσύνη για τη δική τους προετοιμασία, ενώ οι εργασίες αξιολόγησης είναι οι λιγότερο χρησιμοποιούμενες.

Άλλοι σκοποί και τα αντίστοιχα ποσοστά τους είναι:

• Βοήθεια στους μαθητές να εξασκήσουν νέες δεξιότητες σε πραγματικές καταστάσεις (49)
• Υποστήριξη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (40)
• Αυτόματη προσαρμογή της δυσκολίας του διδακτικού υλικού ανάλογα με τις μαθησιακές ανάγκες των μαθητών (39)
• Δημιουργία κειμένου για ανατροφοδότηση των μαθητών ή επικοινωνία με τους γονείς/κηδεμόνες (31)
• Επανεξέταση δεδομένων σχετικά με τη συμμετοχή ή την απόδοση των μαθητών (29)
• Αξιολόγηση ή βαθμολόγηση της εργασίας των μαθητών (26)

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι άμεσες χρήσεις στην τάξη ή σε σχέση με τους μαθητές είναι λιγότερο συχνές. Οι εκπαιδευτικοί βασίζονται κυρίως στην τεχνητή νοημοσύνη για τη δική τους προετοιμασία, ενώ οι εργασίες αξιολόγησης είναι οι λιγότερο χρησιμοποιούμενες. Οι Χερτζ και Μπίλγκιν υποθέτουν ότι πολλοί εκπαιδευτικοί είναι πιθανό να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη κυρίως «πίσω από τα παρασκήνια» προς το παρόν και στο εγγύς μέλλον, όπως τονίζει το δημοσίευμα του Euronews.

Ο Ρουότσεν του ΟΟΣΑ υποθέτει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να υποστηρίξει τους εκπαιδευτικούς στις διοικητικές εργασίες, απελευθερώνοντας έτσι χρόνο και ενέργεια για άλλες εργασίες που σχετίζονται πιο άμεσα με την άμεση διδασκαλία.

Η ΑΙ στα σχολεία

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση αυξάνεται σταθερά και θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Προειδοποιούν επίσης ότι η υπεύθυνη χρήση, οι σαφείς κατευθυντήριες γραμμές και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τα πιθανά μειονεκτήματα πρέπει να αποτελούν μέρος αυτής της προόδου.

Οι Χερτζ και Μπίλγκιν του European Schoolnet σημείωσαν ότι με την πάροδο του χρόνου, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα αλληλεπιδρούν πιθανώς πιο συχνά απευθείας με τους μαθητές, για παράδειγμα, προτείνοντας εξατομικευμένες δραστηριότητες ή παρέχοντας ανατροφοδότηση σε πραγματικό χρόνο.

«Ωστόσο, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να παραμείνουν ο βασικός σύνδεσμος μεταξύ του μαθητή και της τεχνολογίας, προκειμένου να διατηρήσουν τον ρόλο τους ως φορείς δράσης, ηθικής εποπτείας και φροντίδας», ανέφεραν.

Η UNESCO τονίζει τον κεντρικό ρόλο των εκπαιδευτικών καθώς η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση επεκτείνεται.

«Δεδομένης της σοβαρής έλλειψης εκπαιδευτικών που αντιμετωπίζουμε στην Ευρώπη, διαβλέπουμε συγκεκριμένους κινδύνους απώλειας προσόντων και δεξιοτήτων του επαγγέλματος».

«Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να συμπληρώνουν, και όχι να αντικαθιστούν, τους εκπαιδευτικούς, και η χρήση τους πρέπει να είναι σύμφωνη με τα ηθικά πρότυπα και τους εκπαιδευτικούς στόχους, διατηρώντας την αυτονομία και την ιδιωτικότητα των εκπαιδευτικών και των μαθητών», δήλωσε ο εκπρόσωπος της UNESCO.

Αναμένοντας την αύξηση της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους μαθητές, ειδικά με τα γενετικά εργαλεία, η Ντι Ριντόλφο υπογράμμισε μια άλλη ανησυχία: «Δεδομένης της σοβαρής έλλειψης εκπαιδευτικών που αντιμετωπίζουμε στην Ευρώπη, διαβλέπουμε συγκεκριμένους κινδύνους απώλειας προσόντων και δεξιοτήτων του επαγγέλματος», δήλωσε στο Euronews Next.

Επίσης, επέστησε την προσοχή σε έναν περιορισμό της έρευνας του ΟΟΣΑ: τα δεδομένα δεν αναφέρουν τίποτα σχετικά με τη συχνότητα αυτής της χρήσης. Δεν αναφέρουν αν οι εκπαιδευτικοί έχουν χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη τακτικά ή αν την έχουν δοκιμάσει μόνο μερικές φορές.

Πηγή: in.gr