Ποια είναι τα μπαζωμένα ρέματα που πλημμυρίζουν την Αθήνα

Ψηλά στη λίστα με τα περισσότερα προβλήματα είναι το κλειστό τμήμα του Κηφισού, όπου καταλήγει το 70% των νερών του Λεκανοπεδίου n Το ίδιο ισχύει και με τον Ιλισό, που όλο το δίκτυό του είναι υπόγειο.

Αθήνα.-Κάθε φορά που μια δυνατή βροχή πλήττει την Αθήνα, το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται: δρόμοι μετατρέπονται σε ποτάμια, υπόγεια πλημμυρίζουν, οδηγοί και πεζοί εγκλωβίζονται.

Οι αιτίες συχνά αποδίδονται στην εκάστοτε κακοκαιρία ή στην ένταση των φαινομένων. Ωστόσο, κάτω από το αστικό τοπίο… κρύβεται ένας διαχρονικός και σε μεγάλο βαθμό ανθρωπογενής παράγοντας: τα κλειστά και μπαζωμένα ρέματα της πόλης.

Κι όμως, πριν από περίπου οκτώ δεκαετίες, τα ανοιχτά ρέματα της Αθήνας είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ, σήμερα ίσα που ξεπερνούν τα 400 χιλιόμετρα. Για παράδειγμα, ο Ιλισός, που ήταν το μεγαλύτερο ποτάμι που διέσχιζε την πόλη, καθώς ξεκινούσε από τον Υμηττό και κατέληγε στη θάλασσα, σήμερα είναι κλειστός, κυλάει υπογείως.

Δρόμοι όπως η Μιχαλακοπούλου, η Βασιλέως Κωνσταντίνου (μπροστά από το Καλλιμάρμαρο), η Καλλιρρόης βρίσκονται πάνω από τον Ιλισό. Ενώ ο Κυκλοβόρος «κατέβαινε» προς το Αρχαιολογικό Μουσείο και έχει μετατραπεί σε… οδό Μάρνη.

Το ποτάμι έγινε δρόμος

«Κάθε φορά που βρέχει έντονα, λέμε «ο δρόμος έγινε ποτάμι». Κι όμως, αυτό που θα πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι πρώτα το ποτάμι έγινε δρόμος. Κάθε φορά που αναρωτιόμαστε γιατί πλημμυρίζει η πόλη, η απάντηση είναι απλή: γιατί φράξαμε τον δρόμο του νερού. Το νερό της βροχής δεν μπορεί να φτάσει σε κάποιο ποτάμι γιατί στη θέση του έχουμε ρίξει τσιμέντο, έχουμε κάνει πολυκατοικίες, έχουμε βάλει εμπόδια, και προσπαθεί όλο αυτό το νερό να περάσει μέσα από φρεάτια, τα οποία φράζουν με το παραμικρό, και από έναν σωλήνα με ακτίνα 80 εκ. Τα φρεάτια, όμως, είναι συγκεκριμένης αντοχής», τονίζει στα «ΝΕΑ» ο αγρονόμος – τοπογράφος μηχανικός του ΕΜΠ και συντονιστής της ομάδας «Γεωμυθική» Δημήτρης Θεοδοσόπουλος.

Αυτός είναι και ο λόγος που στην πρόσφατη κακοκαιρία αρκετά φρεάτια «έσκασαν», θυμίζοντας σιντριβάνια. Παλαιότερη μελέτη του ΙΓΜΕ έδειξε πως το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόλις το 20% έπεφτε στη θάλασσα, εικόνα που πλέον έχει αντιστραφεί.

Καταστροφικές παρεμβάσεις

Ποια είναι, όμως, τα κλειστά ρέματα που πλημμυρίζουν σε κάθε δυνατή βροχή την πρωτεύουσα; Σύμφωνα με τον Δ. Θεοδοσόπουλο, θα πρέπει να διευκρινιστεί πως δεν ευθύνονται τα ρέματα για τις πλημμύρες, αλλά οι παρεμβάσεις του ανθρώπου. «Ψηλά στη λίστα με τα ρέματα στα οποία εντοπίζουμε τα περισσότερα προβλήματα είναι το κλειστό τμήμα του Κηφισού, όπου καταλήγει το 70% των νερών του Λεκανοπεδίου. Για να φτάσει λοιπόν το νερό στον Κηφισό περνά μέσα από τα φρεάτια που, όπως είπαμε, είναι συγκεκριμένης δυναμικής και άρα πλημμυρίζουμε. Το ίδιο ισχύει και με τον Ιλισό, που όλο το δίκτυό του είναι υπόγειο, καθώς και τον Ποδονίφτη, ο οποίος διέρχεται από τους Δήμους Χαλανδρίου, Φιλοθέης – Ψυχικού και Νέας Ιωνίας».

Η λύση είναι, σύμφωνα με τον Δ. Θεοδοσόπουλο, να ανοίξει ο δρόμος του νερού. «Δεν μπορεί να γίνει κάτι άλλο. Να ανοίξουν, για παράδειγμα, τμήματα του Ιλισού στην οδό Καλλιρρόης, χωρίς να γίνουν συγκοινωνιακές ρυθμίσεις. Θα πρέπει να εστιάσουμε και στην ανάδειξη της περιβαλλοντικής αξίας των εναπομεινάντων ανοιχτών ρεμάτων», εξηγεί. Αναφέρει, δε, πως στον Ποδονίφτη υπάρχουν συγκεκριμένα είδη ψαριών και πλήθος άλλων οργανισμών, όπως λιβελούλες και φρύνοι. «Γνωρίζετε ότι κάτω από τα γραφεία του ΚΚΕ, στον υπόγειο Ποδονίφτη, έχουμε εντοπίσει χέλια; Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ζωντανό κομμάτι κάτω από την πόλη που πρέπει να βγει στην επιφάνεια».

Η πολύπαθη Μάνδρα

Στην πρόσφατη κακοκαιρία η πολύπαθη Μάνδρα πλημμύρισε στα ίδια ακριβώς σημεία με το 2017, τότε που έχασαν τη ζωή τους 24 άνθρωποι. «Δεν ξεχείλισε το ρέμα γιατί πολύ απλά δεν υπήρχε ρέμα. Τους κατοίκους της περιοχής, δεκαετίες τώρα, τους έχουν «τοποθετήσει» μέσα στην πορεία του νερού», υπογραμμίζει ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος.

Αλλά και ο καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας σε δηλώσεις του έχει επισημάνει πως μπορεί να μεσολάβησαν κάποια έργα στην περιοχή, «αλλά, όπως άλλωστε είχα πει, κάθε έργο μπορεί να λειτουργήσει και αρνητικά ή όχι πλήρως, όπως συνέβη στη Βαλένθια όταν ένα φαραωνικό έργο συνέβαλε στην πλημμύρα της. Το ρέμα της Αγίας Αικατερίνης είναι μια εικόνα που δείχνει πώς χτίστηκε η Ελλάδα τα τελευταία 70 χρόνια. Η κοίτη του ποταμού αποκόπτεται από τον οικιστικό ιστό. Η φύση λειτουργεί όπως έμαθε εδώ και χιλιάδες χρόνια όταν έχουμε τα σπίτια εγκάρσια στην κοίτη».

Πηγή:in.gr