Στεγαστική κρίση: Γιατί διώχνει τους νέους από την εργασία – Τι προτείνουν δύο 30άρηδες οικονομολόγοι ως λύση

Η στεγαστική κρίση σφυροκοπά την Ευρώπη και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα κυρίως στους νέους.

Πόσες φορές ακούμε ότι οι νέες γενιές είναι τεμπέληδες που έχουν χάσει το νόημα της σκληρής δουλειάς και σκέφτονται μόνο την καλοπέρασή τους; Η προκατάληψη αυτή είναι βαθιά ριζωμένη στη Ευρώπη, όπως και στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε ένα μεγάλο μέρος των μεγαλύτερων γενεών.

Μια μελέτη δύο οικονομολόγων, οι οποίοι είναι και οι ίδιοι τριάντα ετών και βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης της διατριβής τους σε κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια, αποδεικνύει ότι οι νέοι δεν είναι καλοπερασάκηδες και τεμπέληδες, λόγω της ιδιοσυγκρασίας ή των προτιμήσεών τους…

Η ανεμελιά τους και η επιλογή τους να μην εργάζονται σκληρά και να αποταμιεύουν έχει να κάνει με την ραγδαία αύξηση των τιμών των ακινήτων, η οποία τους στερεί κάθε προοπτική να γίνουν ιδιοκτήτες και αυτό κατ’ επέκταση αλλάζει την άποψή τους.

Την ίδια ώρα τα στοιχεία για την στεγαστική κρίση που πλήττει την Ευρώπη είναι αποκαρδιωτικά, ενώ το πρώτο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θέμα είναι έτοιμο με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Στέγασης, Νταν Γιόργκενσεν, να λέει ότι: «πρόκειται για μια πραγματική κρίση και δεν αρκεί απλώς να μιλάμε για αυτήν».

Η στεγαστική κρίση στην Ευρώπη

Από το 2010, οι μέσες τιμές πώλησης στην ΕΕ έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 60%. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Ολλανδία, οι τιμές των κατοικιών έχουν διπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία. Τα ενοίκια, εν τω μεταξύ, έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο σχεδόν 30% τα τελευταία 15 χρόνια.

Ο μέσος όρος των ενοικίων καλύπτει δραματικές αυξήσεις που σημειώθηκαν σε ορισμένες χώρες: 208% στην Εσθονία, 177% στη Λιθουανία, 108% στην Ιρλανδία και 107% στην Ουγγαρία.

Αν τα ακίνητα ήταν ένα επικερδές στοίχημα για πλούσιους επενδυτές, το κόστος ενός σπιτιού αποτελεί οικονομική δοκιμασία για εκατομμύρια ανθρώπους των οποίων τα εισοδήματα έχουν ξεπεραστεί.

Οι νεότεροι Ευρωπαίοι επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος, καθώς πολλοί μετά βίας μπορούν να νοικιάσουν ανεξάρτητα ή με κάποια εγγύηση, πόσο μάλλον να αντέξουν οικονομικά ένα στεγαστικό δάνειο, ακόμη και όταν εργάζονται. Νέα έρευνα του οργανισμού της ΕΕ Eurofound (Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας) ανέφερε εξαιρετικά επίπεδα επισφάλειας στον τομέα της στέγασης:

• Το 30% των ατόμων ηλικίας 25 έως 34 ετών στην ΕΕ ζουν με τους γονείς τους. (Στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Πολωνία, το ποσοστό είναι σχεδόν 50%).
• Οι νέοι Ευρωπαίοι δαπανούν σχεδόν το ένα τρίτο του εισοδήματός τους για στέγαση.
• Τα ενοίκια έχουν διογκωθεί τόσο πολύ στην Ιρλανδία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Βουλγαρία που ένας εργαζόμενος ηλικίας μεταξύ 18 και 34 ετών πρέπει να ξοδέψει περισσότερο από το 80% του μισθού του σε ένα διαμέρισμα δύο δωματίων.

 Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Την περασμένη Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρώτη της στρατηγική για οικονομικά προσιτή στέγαση, η οποία δίνει στις κυβερνήσεις μεγαλύτερο περιθώριο για την επιδότηση οικονομικά προσιτής στέγασης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα ρυθμίσει τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις και θα επιδιώξει να περιορίσει την κερδοσκοπία στην αγορά κατοικίας, στο πλαίσιο του πρώτου σχεδίου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της έλλειψης οικονομικά προσιτών κατοικιών.

Η στέγαση είναι σε μεγάλο βαθμό ζήτημα που αφορά τις τοπικές και εθνικές αρχές, αλλά το ζήτημα έχει αναδειχθεί στην ατζέντα της ΕΕ, καθώς τα αυξανόμενα ενοίκια και το κόστος στέγασης έχουν αποκλείσει νέους, βασικούς εργαζόμενους και οικογένειες από πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.

Ο Νταν Γιόργκενσεν, ο πρώτος επίτροπος της ΕΕ για τη στέγαση, δήλωσε ότι η ευρωπαϊκή δημοκρατία διακυβεύεται: «Αν δεν λύσουμε αυτό το ζήτημα, κινδυνεύουμε να αφήσουμε ένα κενό που θα καταλάβουν ακραίες πολιτικές δυνάμεις».

Δημοσιεύοντας το σχέδιο την Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι σκοπεύει να καταρτίσει νομοθεσία σχετικά με την άνθηση του εμπορίου βραχυπρόθεσμων μισθώσεων μέσω διαδικτυακών πλατφόρμων όπως η Airbnb και η Booking.com έως το τέλος του 2026.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ επιμένουν ότι δεν σκοπεύουν να απαγορεύσουν τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις διακοπών, αλλά λένε ότι οι τοπικές αρχές χρειάζονται μεγαλύτερη νομική βεβαιότητα σχετικά με τις ενέργειες που μπορούν να αναλάβουν για την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Η Βαρκελώνη, για παράδειγμα, αντιμετωπίζει νομική καταγγελία από την ένωση που εκπροσωπεί την Airbnb και την Expedia σχετικά με νόμο που απαγορεύει την ενοικίαση διαμερισμάτων σε τουρίστες έως το 2028. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Εξοχικών Κατοικιών υποστηρίζει ότι το καταλανικό διάταγμα είναι «αδικαιολόγητο» και παραβιάζει το δίκαιο της ΕΕ σχετικά με την ελευθερία παροχής υπηρεσιών.

Μετά από τέτοιες νομικές προκλήσεις, αξιωματούχοι των Βρυξελλών λένε ότι ένας νόμος της ΕΕ θα επιτρέψει στις τοπικές αρχές να λάβουν «δικαιολογημένα και αναλογικά μέτρα» για τον έλεγχο των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων κατοικιών.

Η μελέτη δύο 30άρηδων οικονομολόγων

Δύο 3οάρηδες, που ολοκληρώνουν τη διατριβή τους σε κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια, ο Seung Hyeong Lee και Younggeun Yoo, αναφέρουν σε μελέτη τους, σύμφωνα με την Figaro, ότι οι νέοι που εγκαταλείπουν το σχέδιο αγοράς ακινήτου δεν αρκούνται στο να παραμείνουν ενοικιαστές.

Αυτή η αναγκαστική απόφαση αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τις επόμενες δεκαετίες.

Αποδεχόμενοι να παραμείνουν ενοικιαστές παρά τις αρχικές τους επιθυμίες, εγκαταλείπουν φυσικά την πειθαρχία που είχαν επιβάλλει στον εαυτό τους όταν νόμιζαν ότι μπορούν να γίνουν ιδιοκτήτες.

Οι δύο μελετητές , δημιούργησαν ένα μοντέλο που δείχνει ότι «εν όψει της μείωσης της πιθανότητας απόκτησης ακινήτου, τα νοικοκυριά αλλάζουν συστηματικά τη συμπεριφορά τους: καταναλώνουν περισσότερο ή αναλαμβάνουν μεγαλύτερους κινδύνους στις επενδύσεις τους», επενδύοντας για παράδειγμα σε κρυπτονομίσματα».

«Αυτές οι προσωπικές δυσκολίες να κάνουν σχέδια για το μέλλον έχουν σημαντικές μακροοικονομικές συνέπειες» συμπληρώνουν.

Συγκεκριμένα, η γενιά που ενηλικιώθηκε το 2010 θα μειώσει λένε, υπό αυτές τις συνθήκες, καθ’ όλη τη διάρκεια της ενεργού ζωής της, τον χρόνο εργασίας της κατά 6% έως 8% σε σχέση με τους νέους ενήλικες του 1970.

Οι ενοικιαστές που είναι δυσαρεστημένοι θα μειωθούν επίσης κατά 10% έως 15%, σύμφωνα με τη μελέτη. «Συνολικά, αυτές οι αλλαγές μαρτυρούν μια οικονομία που εξελίσσεται σταδιακά προς μια νέα ισορροπία με λιγότερη εργασία και λιγότερες δαπάνες», σημειώνουν οι συγγραφείς.

Τι προτείνουν

Οι δύο διδάκτορες οικονομικών, αντίστοιχα στο Πανεπιστήμιο Northwestern και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, εκφράζουν την ανησυχία τους για αυτή την απόκλιση.

«Αυτές οι αντιδράσεις συσσωρεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, προκαλώντας μια σαφώς μεγαλύτερη διασπορά του πλούτου μεταξύ εκείνων που διατηρούν την ελπίδα να αποκτήσουν ιδιοκτησία και εκείνων που την εγκαταλείπουν», υποστηρίζουν.

Προκειμένου να αντισταθμιστούν αυτές οι επιπτώσεις, οι συγγραφείς προτείνουν μια επιδότηση που δεν θα στοχεύει τους πιο φτωχούς, αλλά συγκεκριμένα τα νοικοκυριά που είναι έτοιμα να εγκαταλείψουν το σχέδιό τους για αγορά.

Ένα τέτοιο μέτρο θα αύξανε το ποσοστό απόκτησης ιδιοκτησίας, θα ενίσχυε την εργασιακή προσπάθεια, θα μείωνε την εξάρτηση από την κοινωνική ασφάλιση και θα δημιουργούσε κέρδη στην ευημερία, επιβεβαιώνουν οι οικονομολόγοι.