Το κεφάλαιο του ομογενειακού ελληνισμού

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του στη δημόσια τηλεόραση, ο γνωστός Ελληνοαμερικανός συγγραφέας Τζέφρι Ευγενίδης κλήθηκε να σχολιάσει τη δύσκολη κατάσταση στην Ελλάδα. Με αφοπλιστική ειλικρίνεια, συνόψισε σε μια φράση πώς αισθάνεται για τη χώρα καταγωγής των παππούδων του: «Είναι σαν την αγαπημένη μου ομάδα» είπε, «την οποία δεν θέλω να βλέπω να χάνει».

Οποιος και αν είναι ο βαθμός συναισθηματικής εγγύτητας των αποδήμων προς τον τόπο μας, η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση περισσεύουν. Είτε πρόκειται για εκείνους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα για να μετοικήσουν αργότερα σε άλλα μέρη είτε για τους τρίτης γενιάς μετανάστες που είναι σήμερα Αμερικανοί, Αυστραλοί, Καναδοί, Γερμανοί πολίτες, όλοι τους μοιράζονται μιαν απαισιόδοξη αντίληψη. Οχι μόνον δεν μπορούν να αντλήσουν υπερηφάνεια από τη μακρινή πατρίδα, αλλά δέχονται χλεύη και υφίστανται κριτική. Η ζημιά είναι προφανής και δεν περιορίζεται μονάχα στην αρνητική εικόνα, δηλαδή στα γραφικά έως και προσβλητικά στερεότυπα του τεμπέλη, του κλέφτη και του επιτήδειου, χαρακτηρισμούς που καταπίνουν όσοι έχουν ελληνικά επίθετα. Το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο.

Αντί να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τις τεράστιες δυνατότητες του ομογενειακού ελληνισμού, σπαταλάμε το ανθρώπινο αυτό κεφάλαιο. Σε αντίθεση με άλλες χώρες που διαθέτουν ισχυρή διασπορά, δεν παρέχουμε δικαίωμα ψήφου. Οι ομογενείς και οι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού χρειάζεται συχνά να περάσουν από τον κυκεώνα της γραφειοκρατίας για οποιαδήποτε διευθέτηση αφορά τη σχέση τους με το κράτος. Ακόμα και εκείνοι που θα ήθελαν να ενισχύσουν την Ελλάδα μέσα από τη δίοδο της φιλανθρωπίας ή των επενδύσεων αισθάνονται ότι είμαστε χαμένη περίπτωση. Εχουν ενεργήσει πολλές φορές με αυθορμητισμο και καλή πρόθεση, για να βρεθούν εξαπατημένοι. Τρανταχτή περίπτωση τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από τους ομογενείς για τους πυρόπληκτους της Ηλείας και κατέληξαν στην ανέγερση του δημαρχιακού μεγάρου.

Αν όμως το σκεφτούμε καλύτερα, θα συνειδητοποιήσουμε ότι είναι δύσκολο να συνέλθει η Ελλάδα χωρίς τη συνδρομή των ομογενών. Δεν εννοεί κανείς τη χρηματική υποστήριξη, αλλά τη συμβολή τους στην οικοδόμηση της νέας ταυτότητας της χώρας. Την ώρα που παλαιοί μύθοι καταρρέουν και το σάπιο κατεστημένο της μεταπολίτευσης αποσυντίθεται μπροστά στα μάτια μας, οι επιτυχήμενοι Ελληνες της διασποράς μπορούν να δώσουν ένα θετικό παράδειγμα.

Χρειαζόμαστε το ήθος, την εργατικότητα, το πείσμα, την ικανότητα επιβίωσης, την ευστροφία, την ευρύτητα αντίληψης, όλα αυτά τα χαρίσματα που έκαναν τους συμπατριώτες μας να διακριθούν ως εθνοτική ομάδα, σε όποια χώρα και αν εγκαταστάθηκαν.

Η ψυχολογική απόσταση που τους χωρίζει από την Ελλάδα, τους δίνει την απαιτούμενη πνευματική διαύγεια, την ευθυκρισία, την αντίληψη που λείπει από εμάς. Αν δεν φροντίσουμε τώρα να κάνουμε τους ομογενείς να σταθούν δίπλα μας με ορισμένες καλά σχεδιασμένες πρωτοβουλίες και όχι με κλισέ περί ελληνικής ψυχής, θα έχουμε απολέσει μια τεράστια ευκαιρία. Να ανανεωθούμε από τα ίδια μας τα κύτταρα και να ξαναμπολιαστούμε με όλες εκείνες τια αρετές που χάσαμε στην πορεία.