Μυρωδιά Ελλάδας

Ιωάννα Μπέτση

Για την ΡΗΡ

Λίγες μέρες πριν την αλλαγή του χρόνου και το παραδοσιακό έθιμο μας προτείνει να στολίσουμε και φέτος το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι μας με βασιλόπιτα.
Μία πίτα  που κατά τη θρησκευτική παράδοση της χώρας μας, ο Μέγας Βασίλειος που ήταν επίσκοπος στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, για να σώσει την περιοχή του από έναν έπαρχο κατακτητή που πήγε να τη λεηλατήσει, ζήτησε από τους πλούσιους να μαζέψουν ότι χρυσαφικά μπορούσαν για να τα δώσει σαν πληρωμή στον κατακτητή.
Μαζεύτηκαν αρκετά, αλλά ως “θαύμα” ο έπαρχος άλλαξε γνώμη και τους άφησε ήσυχους. (Είπαν ότι ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων τον απομάκρυνε μαζί με το στρατό του).
Ο Μέγας Βασίλειος δεν ήξερε σε ποιον ανήκει το κάθε κόσμημα κι έτσι αποφάσισε να παρασκευαστούν μικροί άρτοι που μέσα τους τοποθετήθηκαν ανά ένα τα τιμαλφή και τα έδωσε στους κατοίκους την ώρα του εκκλησιασμού.
Από τότε καθιερώθηκε την ημέρα της εορτής του Μ.Βασιλείου η παρασκευή της βασιλόπιτας, που πήρε το όνομά της από τη Χάρη του.
Το έθιμο της είναι πολύ παλιό, προέρχεται από την αρχαία εορτή των Κρονίων (ρωμαικών Σατουρναλίων).
Το πήραν αργότερα οι Φράγκοι οι οποίοι είχαν συνήθεια να τοποθετούν ένα νόμισμα μέσα στην πίτα και ανακήρυτταν “Βασιλιά της βραδιάς” εκείνον που θα το έβρισκε.
Σήμερα το κόψιμο της Βασιλόπιτας συνεχίζεται.
Κατά το ελληνικό έθιμο τα μεσάνυχτα στις 31 με την αλλαγή του νέου έτους κόβεται και η Βασιλόπιτα.
Ο νοικοκύρης ή η νοικοκυρά του σπιτιού, αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρεις φορές την κόβει σε τριγωνικά κομμάτια και την προσφέρει στους καλεσμένους, αφού πρώτα προσφέρει στους Αγίους και προστατεύοντες του σπιτιού.
Σε πολλά νησιά με το ξημέρωμα της 1ης Ιανουαρίου, ο νοικοκύρης μπαινοβγαίνει στο σπίτι τρεις φορές κρατώντας ένα κομμάτι Βασιλόπιτα λέγοντας “έξω τα κακά, μέσα τα καλά”.
Έτσι με αυτό τον τρόπο καθαγίαζουν τα σπίτια τους.
 Καλή Πρωτοχρονιά!