Ο Τζάρας και οι Τζαμάλες: αποκριάτικα έθιμα και δρώμενα στα Γιάννενα

> Ρεπορτάζ: Νίκος Σουτόπουλος

> Φωτογραφία: Μπάμπης Τράκας

ΙΩΑΝΝΙΝΑ: Όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν στις τζαμάλες την Κυριακή της Αποκριάς 2 Mαρτίου 2014 στα Γιάννενα. Χιλιάδες Γιαννιώτες βρέθηκαν στους δρόμους της πόλης μαζί με εκατοντάδες επισκέπτες από άλλα μέρη της Ελλάδας κόντρα στην κατήφεια που φέρνει η οικονομική κρίση και η κατάθλιψη της εποχής. Όλα ήταν έτοιμα για τη μεγάλη γιορτή της Αποκριάς και του καρναβαλιού και ευτυχώς η νεροποντή του πρωινού της Κυριακής, σταμάτησε έγκαιρα το μεσημέρι, σαν να «σεβάστηκε» το ηπειρώτικο έθιμο για το άναμμα της παραδοσιακής φωτιάς, από νωρίς το απόγευμα.

Αποκριάτικα έθιμα στα Γιάννενα

Γύρω από την παραδοσιακή “τζαμάλα” στα Γιάννινα χορεύουν όλοι μεταμφιεσμένοι

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Μεταμφιεσμένα παιδιά χορεύουν στην κεντρική πλατεία

Μεταμφιεσμένα παιδιά χορεύουν στην κεντρική πλατεία

Στα Ιωάννινα, οι «τζαμάλες» αποτελούν το κορυφαίο και χαρακτηριστικό έθιμο της περιοχής. Το έθιμο πέρασε από γενιά σε γενιά και αναβιώνει μέχρι και σήμερα με την ίδια αγάπη από τους κατοίκους. Άντρες και γυναίκες μεταμφιεσμένοι, ανάβουν φωτιές με μεγάλους κομμένους κορμούς δέντρων σε διάφορες γειτονιές της πόλης (περισσότερες από 30) και χορεύουν γύρω από αυτές, σε διπλές και τριπλές σειρές. Το θέαμα είναι πραγματικά εντυπωσιακό ενώ η κορύφωση των εκδηλώσεων της Αποκριάς γίνεται όταν στήνεται στην κεντρική πλατεία της πόλης το γαϊτανάκι.

Πιστός στο ραντεβού με την αναβίωση ξεχασμένων εθίμων είναι κάθε Αποκριά ο πολιτιστικός σύλλογος «Το Κάστρο». Οι Καστρινοί αναβίωσαν και πάλι το έθιμο του «Τζάρα». Μεταμφιεσμένοι και με μια βάρκα στους ώμους ξεκίνησαν από το Κάστρο το Σάββατο στις 10 το πρωί και, αφού έκαναν μια βόλτα στις γειτονιές, κατέληξαν στην κεντρική πλατεία, στις 12 το μεσημέρι με την μεγάλη εκδήλωση – παρέλαση στην κεντρική Πλατεία των Ιωαννίνων, στην οποία συμμετείχαν ομάδες μασκαράδων από δεκαπέντε Πολιτιστικούς Συλλόγους της περιοχής μας. Παρουσία πλήθους κόσμου, μικρών και μεγάλων Γιαννιωτών, αλλά και επισκεπτών, οι Σύλλογοι παρουσίασαν διάφορα αποκριάτικα δρώμενα, όπως τον βλάχικο γάμο και το γαϊτανάκι.

Ο παππούς χαίρεται την Αποκριά μαζί με το μεταμφιεσμένο εγγονό του

Ο παππούς χαίρεται την Αποκριά μαζί με το μεταμφιεσμένο εγγονό του

 

 

. Ο Γιαννιώτης ανταποκριτής μας μαζί με σύγχρονους νέους Έλληνες φουστανελάδες στην αποκριάτικη βραδιά

. Ο Γιαννιώτης ανταποκριτής μας μαζί με σύγχρονους νέους Έλληνες φουστανελάδες στην αποκριάτικη βραδιά

 

 

Το έθιμο του "Τζάρα" στα Γιάννενα.

Το έθιμο του “Τζάρα” στα Γιάννενα.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Τι είναι όμως ο Τζάρας; Όπως μας λέει εκ μέρους του συλλόγου ο Γιώργος  Μακρίδης, «ο Τζάρας είναι ένα έθιμο που υπήρχε επί τουρκοκρατίας. Καταρχήν Τζάρας είναι το όνομα ενός τσαρουχά της εποχής. Κάθε Αποκριά, μίσθωνε μια ξύλινη λιμνίσια βάρκα. Έμπαινε μέσα σε αυτήν, και έξι μεταμφιεσμένοι κουβαλούσαν τη βάρκα κι αυτόν στις συνοικίες της πόλης. Ο ρόλος του Τζάρα ήταν να κυνηγήσει φαλαρίδες, που ήταν τα κορίτσια που έβγαιναν στα παραθύρια των σπιτιών για να δουν το δρώμενο. Σίγουρα είναι ένα έθιμο διαφορετικό, που έρχεται από τα πολύ παλιά Γιάννενα». «Πριν από τέσσερα χρόνια αναβιώσαμε το έθιμο του γάμου, τα δύο τελευταία του Τζάρα. Θέλουμε να θυμίσουμε στους Γιαννιώτες τα παλιά έθιμα» μας λέει ο κ. Μακρίδης.

Αν και άρχισε να βρέχει, οι…ντουζιέρες έκλεψαν την παράσταση!

Αν και άρχισε να βρέχει, οι…ντουζιέρες έκλεψαν την παράσταση!

Για ακόμα μία χρονιά το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών και οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι της πόλης την Κυριακή των Απόκρεω 23 Φεβρουαρίου και της Τυρινής 2 Μαρτίου 2014, μετέτρεψαν την πόλη σε μία μεγάλη γιορτή, γεμάτη μουσική, τραγούδια και αποκριάτικα δρώμενα. Οι παρέες των μεταμφιεσμένων ξεκίνησαν από διαφορετικά σημεία της πόλης και ανταμώθηκαν στην Κεντρική Πλατεία, όπου θα ψυχαγωγήσουν μικρούς και μεγάλους με το παραδοσιακό γαϊτανάκι, τη γκαμήλα, το βλάχικο γάμο, με χορό και γλέντι.

Την Καθαρή Δευτέρα 3 Μαρτίου 2014, το Πνευματικό Κέντρο κάλεσε όλους τους Γιαννιώτες και τους επισκέπτες της πόλης μας να γιορτάσουν τα Κούλουμα στο Πάρκο Πυρσινέλλα (Γιαννιώτικο σαλόνι), από τις 12 το μεσημέρι με εδέσματα της ημέρας, μουσική και χορό.

. Οι σεΐχηδες και οι πολυνήσιες χορεύτριες μαζί στην αποκριά.

. Οι σεΐχηδες και οι πολυνήσιες χορεύτριες μαζί στην αποκριά.

Παρ’ όλες τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, αρκετός κόσμος παρευρέθηκε έστω και λίγο στη σαρακοστιανή συνάντηση και ευχήθηκε εορταστικά «Καλή Σαρακοστή!» Πολλοί μοιράστηκαν την ζεστή φασολάδα και τα υπόλοιπα νηστίσιμα εδέσματα που πρόσφερε ο Δήμος Ιωαννιτών, ενώ πολλοί ήταν κι εκείνοι που χόρεψαν στους ρυθμούς παραδοσιακής μουσικής. Ελάχιστοι πάντως δοκίμασαν να πετάξουν χαρταετό, αφού οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν τόσο ευνοϊκές.

*Φωτογραφία πρώτης σελίδος:  Ο Τζάρας ξεκινά από το κάστρο των Ιωαννίνων και πηγαίνει στην κεντρική πλατεία της πόλης