Μελαγχολούν οι Δράκοι;

Πόση ποιητικότητα μπορεί να κρύβει η απρόβλεπτη συνάντηση μιας ξεπεσμένης μπάντας με μια ηλικιωμένη στη μέση του πουθενά; Γιατί μας γεμίζει θλίψη ο αποχωρισμός μας από τη Φύση; Υπάρχει αντίδοτο στη θλίψη αυτή; Συζήτηση στο Ίδρυμα Θεοχαράκη με την θεατρολόγο και κριτικό θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα με αφορμή την παράσταση «Η Μελαγχολία των Δράκων» του πρωτοπόρου Γάλλου σκηνοθέτη και εικαστικού Φιλίπ Κεν. Η συζήτηση αυτή θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των συναντήσεων με γενικό τίτλο «Drama Talk: Προετοιμασία για μια παράσταση», που οργανώνονται για τρεις ακόμη Δευτέρες (29/2, 7/3 και 21/3) στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο κέντρο της Αθήνας.

Σε κάθε συνάντηση αναπτύσσονται θέματα όπως: η σχέση της παράστασης με το πρωτότυπο κείμενο · ο δημιουργικός ρόλος του σκηνοθέτη · τα εργαλεία του ηθοποιού · η κίνηση και η μουσική ως προέκταση του λόγου · η σκηνογραφική και εικαστική διάσταση του θεάματος κ.ο.κ. Εκτενής αναφορά επίσης γίνεται σε καλλιτεχνικά ρεύματα και κινήματα (π.χ. σουρεαλισμός) που επηρέασαν το σύγχρονο θέατρο.

Το «Drama Talk» δεν συνιστά σειρά διαλέξεων ούτε απευθύνεται σε ειδικούς. Στόχος του είναι η εξοικείωση των συμμετεχόντων με τη γλώσσα και τις ιδέες του θεάτρου μέσα από τον διάλογο, την παρατήρηση, την παρακολούθηση παραστάσεων, τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού και τη μελέτη αποσπασμάτων. Οι ενδιαφερόμενοι δεν είναι υποχρεωτικό να έχουν παρακολουθήσει εκ των προτέρων την εκάστοτε παράσταση, εφόσον αυτή λειτουργεί κυρίως ως ερέθισμα για την εξερεύνηση συναφών θεμάτων και απόψεων.

Άνθρωποι και έντομα

«Αν και αναγκαία, η μετάβασή μας από τη φυσική σε μια πολιτισμική κατάσταση αποτέλεσε επίσης βήμα ολέθριο που άφησε σημάδια στην ανθρώπινη ψυχή αλλά και στον οργανικό κόσμο» γράφει ο μεγάλος διανοητής Τζορτζ Στάινερ στη «Νοσταλγία του απόλυτου». Με άλλα λόγια, δεν ξεπεράσαμε ποτέ τον τραύμα του αποχωρισμού μας από τη Φύση: η ουτοπία του περίφημου «Χαμένου Παράδεισου» μας καταδιώκει ακόμη. Πώς μπορούμε να επουλώσουμε το τραύμα αυτό; Ο Φιλίπ Κεν καταπιάνεται με το δίπολο Φύση-Πολιτισμός και θέτει ερωτήματα γύρω από τι έννοιες «φυσικό»/«τεχνητό», «ζωή»/«τέχνη», «άτομο»/«ομάδα».

Καλεσμένος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, ο 46χρονος Κεν έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με ένα κωμικοτραγικό θέαμα παράξενης ομορφιάς και απροσδόκητου χιούμορ. Η ποπ κουλτούρα συναντά τη μεταφυσική, τα ευτελή σκηνικά εφέ την υψηλή αφαίρεση, η μελαγχολία την αισιοδοξία και το ψέμα του Θεάτρου την αλήθεια της Φύσης: αυτό είναι το σταθερό «οικοσύστημα» μέσα στο οποίο ο Κεν συνθέτει τα αλλόκοτα, ονειρικά και παράδοξα αστεία θεάματά του.

Στη Μελαγχολία των Δράκων, ένα ξεχαρβαλωμένο Citroën «μένει» λόγω μηχανικής βλάβης σε ένα ξέφωτο, στο μέσον ενός απόκοσμου χιονισμένου τοπίου. Στο αυτοκίνητο επιβαίνουν έξι μεσήλικες hard-rockers. Μια γιαγιά με γνώσεις μηχανικού προσφέρεται να το επισκευάσει. Κι εκείνοι, για να την ευχαριστήσουν, στήνουν ένα «ψυχαγωγικό πάρκο» με ό,τι διαθέτουν στο hard rock ρεπερτόριό τους.

Ο Γάλλος καλλιτέχνης είχε τη συνήθεια ως παιδί να συλλέγει και να παρατηρεί έντομα. Δεν έγινε όμως ποτέ εντομολόγος. Αντ’ αυτού, αξιοποίησε τις σπουδές του στις εικαστικές τέχνες, αρχικά ως σκηνογράφος στο θέατρο και την όπερα, αλλά και σε εκθέσεις, και έπειτα στη σκηνοθετική και σκηνογραφική του δουλειά με το Vivarium Studio, όπου η σκηνογραφία ενέχει τη λειτουργία ενός οικοσυστήματος εντός του οποίου εμβαπτίζονται οι ηθοποιοί. Ιδρυτικός στόχος του Vivarium Studio (που σημαίνει «ενυδρείο» ή/και «γυάλινο θηριοτροφείο») είναι η έκθεση του ανθρώπινου είδους σε συνθήκες μικροβιολογικού εργαστηρίου. Για τη δημιουργία κάθε νέας παραγωγής του, ο Κεν ακολουθεί τις αρχές του παιχνιδιού Ντόμινο: η τελευταία σκηνή κάθε δουλειάς του «γεννά» την πρώτη σκηνή της επόμενης. Με αυτή τη λογική, Η Μελαγχολία των Δράκων προέκυψε από το L’ Effet de Serge (Τα εφέ του Σεργίου), ένα θέαμα όπου ο βασικός χαρακτήρας επινοεί διαρκώς μικροσκοπικά ειδικά εφέ με ό,τι υπάρχει μέσα στο διαμέρισμά του.

Από το 2003, θριαμβεύει στα φεστιβάλ της Αβινιόν και της Βιέννης και ταράζει το θέατρο με την εικονοκλαστική δύναμη των παραστάσεών του. Από το 2014, ο Κεν είναι ο καλλιτεχνικός συν-διευθυντής του θεάτρου Nanterre-Amandiers, Centre dramatique national.

Πληροφορίες:

* Συναντήσεις «Drama Talk»: στο Café Merlin του Ιδρύματος Θεοχαράκη, Βασιλίσσης Σοφίας 9 & Μέρλιν 1. Τηλέφωνο: 210 3611206. Είσοδος: 7 ευρώ.

* «Η Μελαγχολία των Δράκων»: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 26-28 Φεβρουαρίου, στις 20.30. http://www.sgt.gr/gre/SPG1372/