Ο «Οιδίποδας» άνοιξε τον χορό των παραστάσεων στην Επίδαυρο

Με χειροκροτήματα επιβράβευσαν όρθιοι όσοι βρέθηκαν το βράδυ της Παρασκευής στο αρχαίο θέατρο του Πολυκλείτου την τραγωδία του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος», σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις με το πρωταγωνιστικό δίδυμο Αιμίλιος Χειλάκης – Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Η παράσταση ήταν η πρώτη που παρουσιάστηκε φέτος στην Επίδαυρο.

Με αυτό το κορυφαίο έργο της αρχαίας δραματουργίας, αποφάσισε να καταπιαστεί ο 45χρονος Τσέζαρις Γκραουζίνις.

Στην πρώτη του σοβαρή απόπειρα με την αρχαία τραγωδία, ο γνωστός στο ελληνικό κοινό Λιθουανός σκηνοθέτης (που ήρθε πριν έξι χρόνια στη χώρα μας για να σκηνοθετήσει την παράσταση Δάφνις και Χλόη) στήνει ένα δυναμικό παιχνίδι «συμμετοχής στην εμπειρία του Οιδίποδα»: ανταλλαγές ρόλων από ένα αμιγώς ανδρικό θίασο, έμφαση στο κείμενο, εξερεύνηση του χώρου του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου.

Για την πρώτη του κάθοδο στο πολυκλείτειο θέατρο, έχοντας ως όπλο την εξαιρετική μετάφραση του Μίνου Βολανάκη δούλεψε την τραγική ιστορία με ηθοποιούς ασκημένους στον αρχαίο αττικό λόγο χρησιμοποιώντας στην απόδοση του έργου τον ομαδικό τρόπο αφήγησης.

Η πρόθεση του άλλωστε στο ανέβασμα της παράστασης αυτής, όπως υποστηρίζει ο ίδιος δεν είναι η διδακτική διακήρυξη της ανάγκης να υπακούσει κανείς το πεπρωμένο του αλλά το να μιλήσει για το αναφαίρετο δικαίωμα και την ευκαιρία να παραμείνει ο άνθρωπος περήφανος ακόμα και στην πιο καταστροφική κατάσταση και να αποδεχθεί την όποια κατάρα με αξιοπρέπεια. Με άλλα λόγια, να αποδοθεί τιμή σε έναν άνθρωπο, που υποκλίνεται στην τρομερή του μοίρα, χωρίς να ταπεινώνεται.

Με λιτά σκηνικά (δύο πόρτες, μία καρέκλα και ένα χαλί που τραβιέται κάτω από τα πόδια του Οιδίποδα) και κοστούμια (τα οποία επιμελείται ο Κένι Μακλίλαν) η παράσταση βασίζεται εξ ολοκλήρου στις ερμηνείες των ηθοποιών.

Οι τελευταίοι, χρησιμοποιώντας τα ουσιώδη εργαλεία του θεάτρου, όχι μόνο παρουσιάζουν την ιστορία του Οιδίποδα, αλλά εκθέτουν στα μάτια του κοινού και την ίδια τη διαδικασία της θεατρικής δημιουργίας της.

Το έργο ξεκινά με τον 11μελη ανδρικό θίασο να εμφανίζεται στη σκηνή υπό τους ήχους τυμπάνων. Δεν ξέρουμε από που έρχονται ούτε ποιοι είναι. Δεν έχουν ονόματα, δεν έχουν ταυτότητα. Είναι φανερό ότι έχουν περάσει κακουχίες: το βλέπουμε πάνω τους, στα πρόσωπά τους, στα βρώμικα ρούχα τους. Κάνουν επίκληση στους θεούς, αλλά εκείνοι δεν ανταποκρίνονται. Ένας από τους άνδρες γίνεται Οιδίποδας και οι υπόλοιποι μοιράζουν τους ρόλους.

Στην παράσταση, το φύλο των ηρώων δεν έχει τη σημασία που έχει στο νατουραλιστικό θέατρο, καθώς οι ήρωες εκπροσωπούν περισσότερο ιδέες και λιγότερο συγκεκριμένους χαρακτήρες. Ο Γκραουζίνις δεν στάθηκε στο φύλο της Ιοκάστης ως μια πιστή απεικόνιση γυναίκας, αλλά την παρουσιάζει ως ιδέα : ένα στοιχείο προστασίας του κόσμου που μοιράζεται με τον Οιδίποδα από τον εξωτερικό κίνδυνο, κυρίως από τις μαντείες.

Τον ρόλο του Οιδίποδα κρατά ο Αιμίλιος Χειλάκης που είναι και συμπαραγωγός της παράστασης.

Θαυμαστής του Γκραουζίνις ευθύνεται για την πρώτη σκηνοθεσία του Λιθουανού σκηνοθέτη σε ανοιχτό θέατρο, ενώ για τον ίδιο είναι η πρώτη φορά που παίζει στην Επίδαυρο με πρωταγωνιστικό ρόλο (στο παρελθόν είχε υποδυθεί τον Αχιλλέα στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» σε σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου για το Εθνικό).

Τρεις ρόλους- κλειδιά υποδύεται στην παράσταση ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, ο οποίος εντυπωσίασε με τις ερμηνείες του.

Κρατά τους ρόλους του Θεράποντα (του βοσκού που είχε διατάξει ο Λάιος να αφήσει έκθετο τον Οιδίποδα όταν ήταν νεογέννητο στον Κιθαιρώνα για να μην εκπληρωθεί ο χρησμός), του Τειρεσία και της Ιοκάστης.

Τον Κρέοντα και τον Άγγελο, υποδύεται ο Χρήστος Σαπουντζής, ενώ ο κορυφαίος του Χορού, Κώστας Κορωναίος, πλαισιώνεται από τους Αλμπέρτο Φάις, Γιάννη Τσεμπερλίδη, Παναγιώτη Εξαρχέα και Ονίκ Κετσογιάν. Ο Δημήτρης Θεοχάρης υπογράφει τη μουσική σύνθεση και ο Νίκος Βλασόπουλος τους φωτισμούς.

Δυστυχώς, η προσέλευση στην παράσταση δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Περίπου 3.500 άτομα παρακολούθησαν τον «Οιδίποδα» που διήρκεσε μία ώρα και 40 λεπτά.

Η παράσταση ανεβαίνει και το Σάββατο στην Επίδαυρο, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσει περιοδεία ανά την Ελλάδα με σταθμούς: το θέατρο Συκεών (10-11/7), το Αρχαίο Δίον (14/7), το Ωδείο Ηρώδου Αττικού (6 και 7/9), το Θέατρο Ρεματιάς στο Χαλάνδρι (10 και 11/9),το Κηποθέατρο Παπάγου (13/9), το Βεάκειο θέατρο Πειραιά (14/9) και το Θέατρο Πέτρας στην Πετρούπολη (15/9).