170 έτη από την αποδημία του εθνεγέρτη Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

Ο Δημήτρης Μιχαλόπουλος και οι εκδόσεις «Πελασγός» του Ιωάννη Γιαννάκενα με αφορμή την 170η επέτειο του θανάτου του εθνεγέρτη Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και σκοπό την απότιση φόρου τιμής στην μνήμη του, πραγματοποίησαν εκδήλωση που έγινε στο επί της οδού Σταδίου Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής την Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 στις 11:30 π.μ.

Πρώτος απηύθυνε χαιρετισμό ο εκδότης κ, Ιωάννης Γιαννάκενας, ενώ ο ιερέας, πατήρ Κυριακόπουλος διάνθισε την εκδήλωση με λεβέντικα Κολοκοτρωναϊικα  τραγούδια.                –  Χαιρετισμό επίσης απηύθυνε ο Πρόεδρος της Πανελλαδικής Ένωσης Αρκάδων, κ.Γεώργιος Ζαραφέτας.

Πρώτη ομιλήτρια της εκδήλωσης ήταν  η κ.Μαρία Μαντουβάλλου, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, με το θέμα,

«Η προσευχή του Κολοκοτρώνη: Παναγία μου, βοήθησε τούτη τη φοράν τους Έλληνες, δια να εμψυχωθούν».

Η κ. Μαντουβάλλου άρχισε την ομιλία της με αναφορά στην Σοφία Βέμπο, σε ένα τραγουδι που το τραγούδησε κατά την διάρκεια του Συμμοριτοπόλεμου, και που  καλεί τον Κολοκοτρώνη να βγει από τον τάφο του και να συμφιλιώσει τους Έλληνες. Υποθέτουμε ότι η μεγάλη μας Σοφία Βέμπο δεν είχε άλλα περιθώρια επιλογής τότε, προκειμένου να κατευνάσει τα πνεύματα. Άποψή μας είναι ότι οι ΕΛΛΗΝΕΣ ήταν αυτοί που υποστήριζαν τον Εθνικό Στρατό ενώ τους άλλους, ΤΟΥΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΟΣΥΜΜΟΡΙΤΕΣ μόνον Έλληνες δεν θα μπορούσε να τους αποκαλέσει κανείς, αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία.

Είναι γνωστό το δέσιμο του Θ.Κ. με την Παναγία, στην οποίαν προσευχόταν στην συχνά, αλλά παράλληλα τηρούσε τα  θρησκευτικά ήθη και έθιμα και   ζητούσε ανάλογη θρησκευτική συμπεριφορά  στο πρόσωπό της και από τους άλλους. Θεωρούσε ότι ο πόλεμος για την ελευθερία ήταν κάτι ευλογημένο ‘άνωθεν’ και έλεγε:

«Μια φορά εβαπτίσθημεν με το λάδι, θα βαπτισθούμε και με το αίμα για την ελευθερία της πατρίδος.  Τα πρωτεία στον Σταυρό και δόξα αιώνας αιώνων για τους ευσταυρωμένους για την πίστιν και το Γένος».

– Για την Κόλαση και τον Παράδεισο, έλεγε

«Η κόλαση περιμένει αυτούς που η οργή του λαού και η κατάρα των συμπολιτών τους συνοδεύει στην θανή τους . Αντίθετα, στον Παράδεισο θα βρεθούν αυτοί που οι ευλογίες των ανθρώπων και τα δάκρυα τους συνοδεύουν,  καθώς αφηγούνται τα αγαθοεργήματά τους  και ρίχνουν με τρέμουσα παλάμη χώμα στον τάφο τους.

Απέτρεπε τους Έλληνες να ζητούν βοήθεια από τους ξένους, Άλλωστε, γνώρισε και την απάτη του Ναπολέοντα, με το δόλιο του σχέδιο για τον Μοριά, και τους Άγγλους, οι οποίοι με απατηλές υποσχέσεις εξυπηρετούσαν μόνο τα συμφέροντά τους.

«Ότι κάνουμε, θα το κάνουμε μοναχοί  και δεν έχουμε καμιά ελπίδα από τους ξένους»

και διαβεβαίωνε ως άλλος προφήτης,

«Ο Θεός έδωσε την υπογραφή του για την Ελευθερία της Ελλάδας. Δεν την παίρνει πίσω».

«Οι Ρωμιοί είναι μουρλοί, αλλά έχουν Θεό φρόνιμο».

Ήταν λαύρος εναντίον των Νενέκων και των εξωνημένων πολιτικών, αλλά και εναντίον των ξένων ‘φίλων’, που τον προέτρεπαν να συνθηκολογήσει με τους Τούρκους . Η απάντησή του στους τελευταίους ήταν :

«Και ο βασιλιάς μας (Κωνσταντίνος Παλαιολόγος) εσκοτώθη. Καμία συνθήκη δεν έκανε».

Παραιτήθηκε από Αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού, λέγοντας ότι οι ιδιοτελείς συμφωνίες αφενός και οι έριδες διαρκούντος του πολέμου με τον εχθρό αφετέρου, τον κάνουν να προτιμά να επανέλθει στο  Στρατιωτικό και να πολεμήσει / σκοτωθεί για την Πατρίδα. Όθεν και το μίσος των πολιτικών εναντίον του. Και επειδή υπήρχαν και τότε τα

‘Μνημόνια’ της εποχής , η γνώμη του ήταν «Το ολέθριο δάνειο είναι το ισχυρότερο μέσο, με το οποίο καταλύονται εξουσίες και στρατοί και στόλοι». Ο Θ.Κ., φυλακισμένος στην Ύδρα, από τους πολιτικούς με τα πολλά τα δάνεια, τελικά αφήνεται ελεύθερος , για να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ, στον οποίον  παρήγγειλε. «Πέτρα πάνω στην πέτρα να μην μείνει, εμείς δεν προσκυνούμε. Μόνο ένας Έλληνας να μείνει , πάντα θα πολεμούμε, και μην ελπίζεις πως την γη μας θα την κάνεις δική σου, βγάλτο από το μυαλό σου».

Όσο για τον κατευθυνόμενο (ειδικά σήμερα, από Πανεπιστημιακούς καθηγητάδες και Παιδαγωγικά Ινστιτούτα) ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ο ίδιος  διευκρίνιζε ότι η Ελληνική Επανάσταση δεν είχε απολύτως καμία σχέση με την Γαλλική και έλεγε:

«Η επανάσταση η εδική μας δεν ομοιάζει με καμία από όσες γίνονται σήμερα στην Ευρώπη. Της Ευρώπης οι επαναστάσεις εναντίον  των διοικήσεων είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο εδικός μας πόλεμος ήτο ο πλέον δίκαιος και ήτο το έθνος με άλλο έθνος».

Ο Κολοκοτρώνης ήταν και πολιτική ιδιοφυία, αφού σε αυτόν οφείλεται η επιλογή του Καποδίστρια, ως κυβερνήτη της Ελλάδας, τον οποίον είχε ως πρότυπο πολιτικού. Ο Καποδίστριας τον είχε σύμβουλό του, μέχρι το τέλος του και επαναλάμβανε τα λόγια του Κολοκοτρώνη «Η τύχη της Ελλάδος  είναι έργο της Θείας Πρόνοιας»  Και οι δύο, στρατιωτικός και  πολιτικός είχαν αυτό που έλεγε ο Κολοκοτρώνης  «το φύσημα του Θεού».

Παροιμιώδης ήταν η αποχή του από κάθε πράξη που θα μπορούσε να του αποφέρει το παραμικρό προσωπικό κέρδος.  Λέει ο ίδιος «Μου είπαν να πάρω 70.000 γρόσια για τα έξοδά μου», τους είπα «’όχι μόνο 70.000 αλλά ούτε 70 μιλιούνια (εκατομμύρια)να είναι, δεν τα παίρνω. Εδούλεψα τόσο καιρό χωρίς μισθό την πατρίδα, θα την δουλέψω και τώρα, κατά την δύναμή μου».

Μετά την κ. Μ.Μ. , ο λόγος δόθηκε στην κ. Ελίνα Μαστέλλου-Γιαννάκενα, λογοτέχνιδα,  με το θέμα,«Ένα ανέκδοτο κείμενο του λογοτέχνη Δημ. Λαζογιώργου-Ελληνικού για την επέτειο θανάτου του Γέρου του Μοριά».

Η κ. Ε.Μ-Γ. μίλησε εκ μέρους του εκδοτικού οίκου ΠΕΛΑΣΓΟΣ, όντας Πελοποννήσια και η ίδια, έχοντας συνδεθεί με βαθειά φιλία με τον μακαρίτη Δημ. Λαζ – Ελλην, και έχοντας επιμεληθεί την έκδοση 4 ανεκδότων κειμένων του, μετά τον θάνατό του.

Σε ένα από αυτά τα ανέκδοτα κείμενα, ο Δ. Λ.-Ελλ. αναφέρεται στον θάνατο και στην κηδεία του Θ.Κ. Λέει συγκεκριμένα (αποσμ.)

«Αν ήταν κάποιος που πέρασε δια πυρός και σιδήρου, αυτός ήταν ο Θ.Κ. Κυνηγήθηκε όσον ουδείς, πολέμησε, όσον ουδείς, αδικήθηκε επίσης, όσον ουδείς. Ούτε οι εχθροί του, ούτε τα βόλια, ούτε οι στεναχώριες  της αδικίας, ούτε οι κακουχίες της φυλακής μπόρεσαν να νικήσουν το γιγάντιο αυτό αρκαδικό πλατάνι. Ίσως να υπέσκαψαν λίγο την υγεία του και έφθασε να γλεντήσει τις χαρές του γιου του Κολίνου,  να φάει και να πιεί, να χαρεί τον γάμο με νύφη την εγγονή του πρίγκηπα Καρατζά, άλλοτε ηγεμόνα της Βλαχίας. Να γυρίσει στο σπίτι του και να πάθει αποπληξία, και να’ναι αυτή η αιτία του θανάτου, παρά τις φροντίδες όλων των γιατρών που έτρεξαν στο προσκεφάλι του ήρωα. Η αποπληξία ήταν λοιπόν αυτή που έριξε νεκρό στην γη τον αρχιστράτηγο. Αν και ήρθαν οι καλύτεροι γιατροί της εποχής, δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτα περισσότερο από το να παρατείνουν τις στιγμές του».

-Η τελευταία του κουβέντα ήταν αυτή προς το παιδί του, τον Γενναίο :

«Σου αφήνω τόσους φίλους, όσα φύλλα έχουν τα κλαδιά και φρόντισε να τους φυλάξεις». Ήταν τότε 73 ετών. Στις 4-2-1843 και ώρα 11η πρωινή. έπεσε η μυρτιά, η δάφνη και η ελαία, όλα στον τάφο του. Κηρύχτηκε 3μερο πένθος. Έντυσαν τον νεκρό με την στολή του αντιστράτηγου, του έζωσαν το σπαθί, του φόρεσαν τσαρούχια, τον απίθωσαν το φέρετρο και έβαλαν κάτω από τα πόδια του μία τουρκική σημαία. Στο ένα του πλάι έβαλαν τον ασημένιο του θώρακα, ενώ στο άλλο την περικεφαλαία του και τις σπαλέτες (είδος επωμίδας). Η νεκρώσιμος ακολουθία εψάλη στην Αγία Ειρήνη, ακολούθησε ο Επικήδειος και η ταφή στο νεκροταφείο,  υπό τους ήχους κανονιών.

Τελευταίος ομιλητής ήταν ο κ. Δημήτρης Μιχαλόπουλος, ιστορικός, με το θέμα, «Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ως φιλόσοφος και ως νομικός».

Δεν ήταν το 1821 αλλά το 1806-7, που διαμορφώθηκε η σκέψη του για  την επανάσταση, η οποία, όταν ξέσπασε,  ο Κολ. το  ήξερε γιατί είχε από πριν συναντηθεί με τον Καποδίστρια, και ήξερε ότι το θέμα είχε λίγο – πολύ δρομολογηθεί.

Ο ορισμός της φιλοσοφίας για τον Θ.Κ. είναι ο εξής

«Φιλοσοφία σημαίνει παρατήρηση.  Και τι σημαίνει παρατήρηση? Να πιστεύουμε στα μάτια μας και όχι στα αυτιά μας» . Το σχόλιο συνδέεται και με τον Μακιαβέλλι, που είπε «Πολλοί βλέπουνε, λίγοι καταλαβαίνουνε. Γιατί αυτοί που δεν καταλαβαίνουνε, ακούνε τι λένε οι άλλοι, και όχι τι βλέπουνε οι ίδιοι»  Και έτσι συνδέθηκε  και με τον Αριστοτέλη, ο οποίος τις μεγάλες του αρχές  για την θεμελίωση των φυσικών επιστημών άρχισε να τις αποκρυσταλλώνει,  παρατηρώντας  πως κινούνται οι γαρίδες στα νερά του Αιγαίου.

Τον Κολοκοτρώνη, όταν τα πράγματα πήγαιναν καλά, τον έλεγαν εξοχότατο, τον λέγαν εκλαμπρότατο, και όπως είπε ο ίδιος, «μόνο σεβασμιότατο και παναγιότατο δεν με έχουν πει ακόμα». «Τώρα που νικήσαμε, όπου τελειώσαμε με το καλό τον πόλεμό μας και την επανάστασή μας, μακαριζόμεθα, επαινόμεθα. Ομοιάζουμε σαν να είναι συναγμένα 50 – 60 φορτωμένα καράβια, ένα από αυτά κάνει πανιά, πηγαίνει στην δουλειά του με μεγάλη φουρτούνα, με μεγάλο άνεμο, κερδίζει και γυρίζει πίσω.  Τότε ακούς τα υπόλοιπα καράβ ια να λένε «Ιδού ο άνθρωπος, ιδού παλικάρια, ιδού ο φρόνιμος καπετάνιος, και όχι σαν εμάς που καθόμαστε έτσι, δειλοί, χαημένοι» και θεωρούνται οι καπεταναίοι ως ανάξιοι.

«Εάν όμως δεν ευδοκιμούσε το καράβι, όλοι θα λέγαμε.   «Μα τι τρελός να σηκωθεί με τέτοια φουρτούνα, με τέτοιον άνεμο, να χαθεί  ο παλιάνθρωπος, πήρε τον κόσμο στον λαιμό του».

Στις προσωπικές  πολιτικές του πεποιθήσεις ο Κολ. ήταν σαφής «Το Σύνταγμα είναι σύντριμμα. Ο κόσμος συχνά είναι προδότης», αυτό το είχε νοιώσει στο πετσί του.

Ο Κ. ακολουθούσε κατά λέξη το αρχαίο ρητό «Γηράσκω αεί διδασκόμενος».  Το μυαλό του ήτανε αυτό που έλεγαν οι Άγγλοι «χταπόδι» και έπαιρνε ότι έκρινε κατάλληλο. ΄Όταν άρχισε η επανάσταση, όλοι έλεγαν να βαρέσουν τα περιφερειακά κάστρα, αυτός  έλεγε να βαρέσουνε την Τρίπολη. Αυτό το είχε πάρει από τους Εγγλέζους, γιατί, όσο ήταν στα Επτάνησα ως αξιωματικός του Αγγλικού Στρατού, οι Άγγλοι είπανε να κάνουνε μία εκστρατεία στην Κων/λη. Ο Κ. έλεγε να γίνει εκστρατεία στον Ισθμό της Κορίνθου Και του είπαν οι Άγγλοι πολύ σωστά, «Αν χτυπηθεί το κεφάλι, τα μέλη θα παραλύσουν». Για την Ιστορία, οι ‘Άγγλοι όντως πήγαν στην Κων/λη, «αλλά πήγαν περισσότερο για βίζιτα», με μηδέν αποτελέσματα.

Στο φρούριο της Καρύταινας, το οποίο έφτιαξε αυτός, για να χτυπήσει τον Ιμπραήμ, δεν  κλείστηκε ποτέ μέσα. Και αυτό το είχε πάρει από τον Γεώργιο Καστριώτη /Σκεντέρμπεη  στου οποίου τα έργα είχε εντρυφήσει και είπε «Κατάλαβα τι έκανε και γιατί νίκησε ο Σκ. Δεν κλείστηκε ποτέ του στην Κρόια( Κρούγια).  Δηλ. ο Κ.,  δια της φιλοσοφίας /παρατήρησης, έπαιρνε αυτά που χρειαζότανε για τον αγώνα του, και τα εφάρμοζε σε αυτά που ήθελε να κάνει.

Πίστευε ότι η ζωή είναι ένα σχολείο, ένα δοκιμαστήριο και σε αυτή τη ζωή πρέπι να αξιοποιούμε τα ταλέντα μας  με βάση της φιλοσοφίας /  παρατήρησης και να αγωνιζόμαστε τον δρόμο της δικαιοσύνης,  ώστε και όταν έλθει η ώρα του θανάτου, να μας συνοδεύουνε τα ειλικρινή κλάματα αυτών που μας χάνουνε.  Και επειδή πίστευε στο ‘επέκεινα’, σε ορισμένες περιπτώσεις  κανόνιζε τα σχέδιά του τα τακτικά, βάσει ονείρων,  όπως τα ερμήνευαν οι γιαγιάδες μας. Κακό όνειρο, φερ’ ειπείν θεωρούνταν  ήταν οι χοροί  και τραγούδια, ή πολλές λίρες. Όταν έβλεπε ένα ‘κακό’  όνειρο έλεγε, «Οι Τούρκοι έρχονται» σηκωνότανε και έπιανε τα όπλα. ΄

Ο ιδιαίτερος δεσμός του Κ. με την Παναγία οφειλόταν (όπως τον ερμηνεύει ο κ. Δ.Μ.) και στο ότι  την παραμονή της άλωσης στην Πόλη, ήθελαν να την κάνουν μια λιτανεία την εικόνα της Παναγίας, ης Υπερμάχου Στρατηγού. Η εικόνα έπεσε πάνω στο έδαφος και δεν σηκωνότανε. Και αυτό ερμηνεύθηκε ορθώς, ως προμήνυμα τη πτώσης της Βασιλεύουσας.  Για αυτό ο Κ. παρακαλούσε την Παναγία να ξαναπάρει στα χέρια της την προστασία του Γένους.

Τελευταίος εμφανίσθηκε ο θεατράνθρωπος κ. Αντώνης Ξεπαπαδάκος, ντυμένος με την στολή του Κολοκοτρώνη, ως Ταγματάρχης του Αγγλικού, με την περικεφαλαία και τις σπαλέτες (χαρακτηριστικές επωμίδες.)  Αναφέρθηκε στην ‘Δίκη του Κολ.» και είπε ότι όταν ο Κ. διωκόμενος από Τούρκικο φιρμάνι  αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αγιαμονή, εκεί τον πήρε το παράπονο, έπεσε και κοιμήθηκε και είδε ένα όραμα. «Μέσα από την εκκλησιά προβάλλει εκείνη ολόφωτη,  με άσπρη φορεσιά», που τον καλούσε να σηκωθεί και να αγωνισθεί.  Του προφητεύει την λευτεριά που έρχεται, αλλά μέσα από τεράστιες δυσκολίες και κακουχίες . Ο Κ. της ζητάει βοήθεια και αυτή του λέει πως «Την βοήθεια που θες  μέσα σου μόνο θα την βρεις, στην πίστη σου και μόνο. Αν λαχταράς την λευτεριά, σε άλλους μην ελπίζεις, μόνος σου πάρ’την, αν μπορείς, αλλιώς δεν την αξίζεις».  Και επίσης προφητεύει και τον ρόλο του αλόγου του, που θα τον βοηθήσει στις κακοτοπιές και με αυτό θα μπει στην Ιστορία.

Ο Κ. ξυπνάει και καβαλικεύει το άλογό του και ξεκινάει αμέσως για νέους αγώνες.

Και η εκδήλωση έκλεισε με τον πατέρα Κυριακόπουλο, τα λεβέντικα  τραγούδια του, και τον Εθνικό Ύμνο.

ΘΩΜΑ’Ι΄Σ   ΠΑΡΙΑΝΟΥ