Exit στο Brexit από τη βρετανική Δικαιοσύνη;

Λονδίνο.-Η Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τερέζα Μέι δεν έχει το συνταγματικό δικαίωμα να επικαλεστεί το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας για να θέσει σε κίνηση τη διετή διαδικασία εξόδου από την ΕΕ χωρίς την πρότερη συγκατάθεση του κοινοβουλίου, αποφάνθηκε το Ανώτερο Δικαστήριο της χώρας.

Η υπόθεση έχει φτάσει στη δικαιοσύνη κατόπιν προσφυγών από διάφορους μεμονωμένους πολίτες και ομάδες πολιτών, επικεφαλής των οποίων ορίστηκε η επενδύτρια Τζίνα Μίλερ.

Ο επικεφαλής δικαστής είπε ανακοινώνοντας την απόφαση ότι «ο πιο θεμελιώδης κανόνας του συντάγματος του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ότι το κοινοβούλιο είναι κυρίαρχο».

Αναπτύσσοντας το σκεπτικό της απόφασης ο δικαστής Λόρδος Τόμαςείπε ότι υπό κανονικές συνθήκες η εκτελεστική εξουσία έχει τη δυνατότητα με βάση τη λεγόμενη «βασιλική προνομία» να τροποποιεί διεθνείς συνθήκες χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση. Ωστόσο, κρίθηκε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση του Brexit θα χαθούν δικαιώματα των πολιτών που προσέφυγαν σε βάρος της κυβέρνησης, τα οποία έχουν κατοχυρωθεί στο εγχώριο δίκαιο με το Νόμο περί Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων του 1972.

Από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεν έχει τη δυνατότητα επίκλησης της βασιλικής προνομίας για την αλλαγή εγχώριας νομοθεσίας, καθώς το κοινοβούλιο είναι αυτό που ασκεί την κυριαρχία, επομένως και στη συγκεκριμένη περίπτωση το κοινοβούλιο είναι αυτό που πρέπει να λάβει την απόφαση για την ενεργοποίηση της διαδικασίας εξόδου από την ΕΕ.

Η κυβέρνηση γνωστοποίησε, όπως αναμενόταν, ότι θα εφεσιβάλλει την απόφαση, κάτι που σημαίνει ότι η υπόθεση ανάγεται στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας. Πιθανή ημερομηνία εξέτασης της υπόθεσης θεωρείται η 7η Δεκεμβρίου, με την απόφαση να αναμένεται πριν από το τέλος του έτους.

Η κυβέρνηση δια στόματος του Υπουργού Διεθνούς Εμπορίου Λίαμ Φοξδήλωσε «απογοητευμένη» και αποφασισμένη να υλοποιήσει την απόφαση των πολιτών υπέρ του Brexit. Η κα Μίλερ είπε ότι πρόκειται για νίκη όλων των Βρετανών πολιτών, καθώς αναγνωρίζεται η κυριαρχία του κοινοβουλίου.

Πρακτικά η απόφαση, εφόσον βέβαια δεν ανατραπεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, ανατρέπει τον σχεδιασμό της Τερέζα Μέι η οποία έχει ανακοινώσει ότι θα ενεργοποιήσει το Άρθρο 50 πριν από τα τέλη Μαρτίου. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι μια κοινοβουλευτική διαδικασία έγκρισης της έναρξης των επίσημων διαπραγματεύσεων για το Brexit θα προξενούσε χρονική καθυστέρηση, ενδεχομένως και πολλών μηνών.

Εφόσον τελικά το κοινοβούλιο κληθεί να ψηφίσει για την επίκληση του Άρθρου 50, πιθανότατα υπό τη μορφή πρότασης νόμου (αν και ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί η διαδικασία), εκτιμάται ότι η Βουλή των Κοινοτήτωνδύσκολα θα ανέτρεπε την απόφαση των πολιτών υπέρ του Brexit, παρά το γεγονός ότι σε αναλογία 2:1 οι βουλευτές τάχθηκαν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ. Θα πρέπει πάντως να αναμένονται εκατέρωθεν πιέσεις επί των βουλευτών από τους ψηφοφόρους των περιφερειών τους.

Ωστόσο, αρκετοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι η απαραίτητη έγκριση του νομοσχεδίου για την επίκληση του Άρθρου 50 και από τη Βουλή των Λόρδων δεν πρέπει να θεωρείται απολύτως δεδομένη. Σε κάθε περίπτωση τα μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων και των Λόρδων θα επιχειρήσουν να περάσουν τροποποιήσεις στο όποιο νομοσχέδιο παρουσιάσει η κυβέρνηση για το Brexit, με τις οποίες θα καθορίζουν τις επιδιώξεις της βρετανικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους.

Σημειώνεται ότι στο άκουσμα της απόφασης του Ανώτερου Δικαστηρίου η στερλίνα ενισχύθηκε κατά 1%.