Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής για τη «Μάχη της Πανάσσαρης»

Φωτογραφία: Ενθουσιασμένοι Βαργιανίτες χορεύουν στον Αϊ-Λια.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ

Με την ευγενική συμμετοχή του Μουσικού Σχολείου Λαμίας, πραγματοποιήθηκε στον Αϊ Λια Βάργιαννης, η Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής για τη «Μάχη της Πανάσσαρης», στις 17 Σεπτεμβρίου 2022.

Η Λειτουργία και το Τρισάγιο για τους Αγωνιστές της Μάχης της Πανάσσαρης τελέστηκε από τον Ιερέα της Αγίας Παρασκευής, στην οποία ανήκει ο Αϊ-Λιας, παπα-Κώστα Κάντζο, με την γλυκιά ψαλμωδία της παπαδιάς, Αγγελικής Πατάκα και του Κ. Μπαλωμένου, καθώς και τη βοήθεια των νυν και τέως εκκλησιαστικών επιτρόπων κ.κ. Δ. Κοκολόγου, Θ. Κοντολάτη και Α. Παρατσιώκα.

Με πρόσκληση των Εθελοντών του Ιστορικού Φωτογραφικού Αρχείου Νεώτερης Ελλάδας και την ανταπόκρισή της από το Διευθυντή του Μουσικού Σχολείου Λαμίας κ. Νίκο Τζήμα, οι μαθητές και απόφοιτοι Ανδριανή Κολιού (ακορντεόν), Μυρτώ Χριστοπούλου (λαούτο), Χριστίνα Χαμζάη (φωνή), Δημήτρης Ντενίδης (λαούτο), Χρήστος Λέντας (κλαρίνο), Όλγα Παναγιωτοπούλου (φωνή) και Ραφαηλία Μπακαλιάνου (φωνή), έφτασαν στον Αϊ-Λια, συνοδευόμενοι από την Καθηγήτρια κ. Έβελυν Χόχου.

Οι νεαροί μουσικοί χάρισαν στους παρευρισκόμενους, με τα τραγούδια τους από το 1821, στιγμές εθνικές υπερηφάνειας. Εντυπωσίασαν το ήθος, η παιδεία, η εκπαίδευσή τους, καθώς και η προθυμία τους να παρατείνουν το πρόγραμμά τους, παρασύροντας κάποιους με το κέφι και τη φρεσκάδα τους, να χορέψουν κλέφτικους σκοπούς.

Ο παρευρεθείς Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας κ. Γ. Δελμούζος, δήλωσε: «Είναι ευτύχημα που οι Εκδηλώσεις Μνήμης και Τιμής, όπως η σημερινή στην Πανάσσαρη, βρίσκουν ανταπόκριση στους νέους ανθρώπους, κρατώντας σε εγρήγορση την Εθνική Συνείδηση».

Οι εθελοντές του ΙΦΑΝΕ κ.κ. Θανάσης Αντιπάτης, Κώστας Κανέλος, Δημήτρης Κολύρης, Παναγιώτης Κολύρης, Στάθης Κολύρης, Σταθούλα Κολύρη, Πέτρος Κούφαλης, Ανδρέας Κούφαλης, Κώστας Μπαλωμένος, Έφη Φουσέκη κ.ά., δραστηριοποιούνται τα τελευταία 10 χρόνια, από το 2013, για την ανάδειξη και την προβολή της Ιστορίας της Βάργιανης.

Στις παράλληλες Εκδηλώσεις του εορτασμού, από τον Δήμο Δελφών και το Ιστορικό Φωτογραφικό Αρχείο Νεώτερης Ελλάδας – Σ. Ανταποκριτών Διεθνών ΜΜΕ Ελλάδας, παρα-βρέθηκαν: ο Βουλευτής Φωκίδας κ. Ιωάννης Μπούγας, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Γεώργιος Δελμούζος, ο Δήμαροχς Δελφών κ. Παναγιώτης Ταγκαλής, εκπρόσωποι των Δημοτικών Αρχών, παλαιοί και νεότεροι Βαργιανίτες, αλλά και όσοι αγαπούν τη Βάργιαννη.

Με αφορμή τη Μάχη της Πανάσσαρης, στον Αϊ-Λια της Βάργιανης, ο Πρόεδρος του Ιστορικού Φωτογραφικού Αρχείου Νεώτερης Ελλάδας και του Σ. Ανταποκριτών Διεθνών ΜΜΕ Ελλάδος, κ. Θύμιος Τσικνής, τονίζει:

«Εμείς που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε, μέχρι τα 12 χρόνια μας, στη Βάργιανη, αλλά και αυτοί που κατάγονται από αυτό το μικρό ορεινό χωριό της Φωκίδας, έχουμε τον τόπο μας ως σημείο αναφοράς. Η Παρνασσιώτικη Βάργιανη, σκαρφαλωμένη στις πλαγιές του Παρνασσού, ατενίζει την αντικρινή Γκιώνα και το πέρασμα αριστερά προς την Άμφισσα και δεξιά προς την Γραβιά και τον κάμπο της. Εδώ βρισκόταν το ένα από τα 3 Επισκοπεία, με τα άλλα δύο, στο Γαλαξίδι και το Λιδωρίκι και τη Μητρόπολή τους να έχει ως έδρα την Πάτρα. Οι κάτοικοί της έχουν τις ρίζες τους στη Βυζαντινή και Φράγκικη εποχή. Είναι άνθρωποι του μόχθου και της καθημερινότητας, που έδωσαν διαχρονικά το παρόν σε κάθε Εθνική Ανάγκη.

Μερίστηκαν και συνέβαλαν στο όραμα της Ελευθερίας του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα του 1821, τροφοδοτώντας με όλες τις δυνάμεις τους την υλοποίησή του -τόσο σε παλικάρια, όσο και υλικά αγαθά, καθώς τα άφθονα νερά της περιοχής τους εξασφάλιζαν τον πλούτο της γης.

Ως μαθητές του Μονοτάξιου Δημοτικού Σχολείου, είχαμε ακούσει από το δάσκαλο μόνο για τη «Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς». Τα νικηφόρα για τους Έλληνες πολεμικά δρώμενα στην Άμπλιανη (14-7-1824) και την Πανάσσαρη δύο μήνες αργότερα (14-9-1824) σε μια προσπάθεια των οθωμανών να πάρουν εκδίκηση για την ήττα τους στην Πανάσσαρη ήταν άγνωστες σελίδες της Ιστορίας του τόπου μας, στις οποίες ανατρέξαμε πολύ αργότερα, ως ενήλικες πλέον. Βέβαια, στον Αϊ-Λια, όπου στην περιοχή του διαδραματίστηκε η σημαντική «Μάχη της Πανάσσαρης», πραγματοποι-ούνταν οι σχολικές εκδρομές για παιχνίδι, χωρίς την οποιαδήποτε ιστορική σηματοδότησή της. Μόνο σε κάποιες διηγήσεις των παππούδων μας –όπως του γερο-Κατηνιώτη– αναφερόταν συχνά-πυκνά «κάποια Μάχη στον Αϊ-Λια», που «κάποιοι γενναίοι Έλληνες πολέμαρχοι» κατατρόπωσαν και νίκησαν τους Οθωμανούς.

Έμοιαζαν, όμως, περισσότερο με παραμύθι, που γοήτευε και μάγευε την παιδική φαντασία μας.

Εγώ ήμουν 8 χρονών, το 1952, όταν έφυγε ο παππούς μου από τη ζωή. Δεν θα ξεχάσω, όμως, ποτέ την εικόνα του καθιστού γέροντα στην παραστιά, κοντά στο τζάκι, που με μισόκλειστα μάτια στηριζόταν στην πεταλιά και τραγουδούσε κλέφτικα τραγούδια, ανάμεσα σε διηγήσεις για τα κατορθώματα εκείνων των Ηρώων στον τόπο μας.

Είναι μια θύμηση που έρχεται και ξανάρχεται και όχι μόνο επετειακά. Ίσως γιατί η οικειότητά εκείνων των ανθρώπων με τα πρόσωπα και τα γεγονότα του ’21, που δεν τα είχε σκεπάσει η λησμονιά του χρόνου-καθώς ήταν γεννημένοι γύρω στα 1872- περνούσαν αβίαστα σ’ εμάς, σαν το νεράκι της «Μουρμπούλως» που ερχόταν πολύβουο, γάργαρο και κρυσταλλένιο, για να ξεδιψάσει, όχι μόνο τις αισθήσεις μας, αλλά και την ψυχή μας.

Αυτή η σχέση όλων μας με τον τόπο μας οφείλεται τόσο στους παππούδες μας όσο και στις γιαγιάδες μας. Είναι μια σχέση οργανική, που διαπερνά το σώμα, το πνεύμα, τις αισθήσεις μας, ακόμα και σήμερα που κάποιοι από εμάς διανύουμε την 7η δεκαετία της ζωής μας. Μιας ζωής για εμένα πλούσιας σε εμπειρίες και γνωριμίες, με ανθρώπους και την ιστορία τους, στα τέσσερα σημεία του πλανήτη, καθώς είχα την τύχη να ταξιδέψω σε περισσότερες από 150 χώρες.

Ευτυχώς, υπάρχουν πολλοί, που πιστεύουμε ότι ανήκουμε στην Ελλάδα. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στο αίμα, στον πολιτισμό, στον τρόπο σκέψης μας –στον οποίο εμπεριέχεται η συνεχής αμφισβήτηση– στη διαμόρφωση ιδεών και αξιών, όπως ο διάλογος, η δημοκρατία και ανθρωπισμός. Οφείλεται στο DNA μας, που συνυπάρχει με τη ροή της Ιστορίας μας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ως μια άυλη πνευματική δύναμη, ικανή να ρίξει «με μια καρφίτσα ένα βουνό»! Τι συμβαίνει, όμως, όταν τα ελαττώματά μας συναγωνίζονται τα προτερήματά μας, με αυτό της διχόνοιας να καταλύει τη δυναμική μας, οδηγώντας σε εμφύλιες συρράξεις;

Κάθε φορά εμφανίζεται κάποιος «από μηχανής θεός» και μας αναγκάζει να προτάξουμε τη λογική μας, ως πυξίδα και να ομονοήσουμε. Ιδιαίτερα στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821, η συνολική προσπάθεια και οι θυσίες των Ελλήνων κινδύνευσαν να χαθούν και να πνιγούν στο αίμα, από την προσωπική ματαιοδοξία  κάποιων, με ηθικούς και κοινωνικούς «παφλασμούς», που δεν μπορούσαν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, εκτιμώντας και αποτιμώντας τη συμβολή ΟΛΩΝ των Ελλήνων.

Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου (20 Οκτωβρίου 1827), με τις συμμαχικές δυνάμεις Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας να κατατροπώνουν τους Τουρκο-αιγύπτιους, προεξάρχοντος του Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου, έλυσε τον γόρδιο δεσμό μιας σκλαβιάς 400 χρόνων, συμβάλλοντας ουσιαστικά και τυπικά στην Ανεξαρτησία της Ελλάδας. Υποστηρίχτηκε ότι, χωρίς το Ναυαρίνο, δεν θα υπήρχε σήμερα η Ελλάδα. Πρόκειται, όμως, για μια αμφίδρομη σχέση, αφού και χωρίς την Επανάσταση δεν θα υπήρχε το Ναυαρίνο – όπως σοφά επισήμανε ο Ομ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Βερέμης.

Πώς φτάσαμε, όμως, στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, στους πρωτεργάτες –Έντουαρντ Κόδριγκτον, Ανρί Δεριγνύ, Λογγίνο Χέυδεν– της οποίας είμαστε βαθιά ευγνώμονες ως Έλληνες; Αυτού του «ατυχούς γεγονότος»,

Από τον Αϊ-Λια Βάργιαννης, όπου διαδραματίστηκε η Μάχη της Πανάσσαρης, μέχρι τον κάμπο της Γραβιάς.

όπως το χαρακτήρισε ο Πρωθυπουργός των Τόρυ Άρθουρ Γουέσλι, Δούκας του Γουέλιγκτον, σε επίσημο λόγο του στις 29 Ιανουαρίου 1828, καθαιρώντας από την αρχηγία του αγγλικού στόλου το δημιουργό της Ναύαρχο Έντουαρντ Κόδριγκτον, ως παρερμηνεύοντα τις εντολές του (Ιούνιος 1828)!

Θα βρισκόμασταν χρονικά στο 1827, αν δεν είχαν προηγηθεί το 1824 οι νικηφόρες Μάχες στην Άμπλιανη και την Πανάσσαρη; Αν τα οθωμανικά στρατεύματα του Δερβίς Πασά δεν έβρισκαν την σθεναρή αντίσταση των Στερεοελλαδιτών, με τη βοήθεια του Νικολάου Τζαβέλλα αναγκάζοντάς τους σε διάλυση, δεν θα είχαν περάσει στην Πελοπόννησο;

Σύμφωνα δε με τον σχεδιασμό, δεν θα είχαν ενωθεί με αυτά του Ομέρ Βρυώνη και του τουρκο-αιγυπτιακού στόλου, που παράπλεε στον Κορινθιακό Κόλπο; Δεν θα είχε επισπευθεί η καταστολή της Επανάστασης στο Μοριά;

Ο ιστορικός Σπυρίδωνας Τρικούπης αναφέρει χαρακτηριστικά για τη Μάχη της Πανάσσαρης: “…Η μάχη αυτή επέφερε αγαθά για τους Έλληνες αποτελέσματα, γιατί στις 30 Σεπτεμβρίου 1824, το εχθρικό στρατόπεδο, βλέποντας τις επιθετικές εφορμήσεις των Ελλήνων, μετατοπίστηκε στις Θερμοπύλες και από εκεί διαλύθηκε. Η Μάχη της Πανάσσαρης αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία για τους Έλληνες, που κυρίως οφειλόταν στην ένωση των δυνάμεών τους και στις συντονισμένες προσπάθειες των οπλαρχηγών τους…”.

Το 2013, με αφορμή την έκδοση «Η Βάργιανη Φωκίδας και οι Γιαγιάδες μας», ξεκινήσαμε για την «ξεχασμένη» από τους σύγχρονους Έλληνες «Μάχη της Πανάσσαρης», μία ετήσια Εκδήλωση Τιμής και Μνήμης, την οποία συνεχίζουμε ως θεσμό πλέον μέχρι σήμερα».

Ιερός Ναός Προφήτη Ηλία

Τρισάγιο για τους Αγωνιστές της Μάχης της Πανάσσαρης.

Κατάθεση στεφάνου από τον Αντιπεριφερειάρχη Φωκίδος κ. Γεώργιο Δελμούζο.

Απόφοιτοι και μαθητές του Μουσικού Σχολείου Λαμίας.