Ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες του 19ου αιώνα
Αντώνης Ν. Βενέτης
Συνεχίζουμε το ξεφύλλισμα αθηναϊκών εφημερίδων του 19ου αιώνα. Οι περισσότερες αφορούν το Αρχιπέλαγος και τις περιοχές που βρέχονται από το Αιγαίο. Έτσι η «είδηση» της 22-10-1865 πραγματικά ξαφνιάζει. Έλληνες οι οποίοι είχαν καταταχθεί στην περιβόητη Γαλλική Λεγεώνα των Ξένων, βρίσκονται μαζί τους στο μακρινό και μυστηριώδες Μεξικό.
Το σκηνικό έχει πολύ συνοπτικά ως εξής: Με προτροπή του Γάλλου αυτοκράτορα Ναπολέοντος Γ’, ο Μαξιμιλιανός, αρχιδούκας της Αυστρίας και αδελφός του αυτοκράτορα της Αυστροουγγαρίας Φραγκίσκου Ιωσήφ Α’ αποδέχεται το στέμμα του Μεξικού, για να πέσει έτσι σε θανάσιμη γι’ αυτόν παγίδα. Τον συνοδεύουν Γαλλικά στρατεύματα, μεταξύ των οποίων και μονάδες της Λεγεώνας των Ξένων.
Στα χρονικά της Λεγεώνας θρυλική έμεινε η μάχη που συνήφθη στο ερειπωμένο χωριό Καμαρόν (30-4-1863), κατά την οποίαν οι Λεγεωνάριοι προτίμησαν να σκοτωθούν όλοι παρά να παραδοθούν στις υπέρτερες δυνάμεις των Μεξικάνων, οι οποίοι, τελικώς, μ’ επικεφαλής τον Μπενίτο Χουαρέζ, συνέλαβαν αιχμάλωτο τον Μαξιμιλιανό, ο οποίος και εξετελέσθη στις 19 Ιουνίου 1867. Οι «ειδήσεις» της 3.2.1873, 30-1-1873 και 10-2-1873 αναφέρονται στην ένταση των σχέσεων μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων, συνεπεία του Βουλγαρικού σχίσματος του 1870, κατά το οποίο οι εθνικιστές Βούλγαροι, με το μανδύα του πανσλαβισμού, επεδίωξαν την αυτονομία της Βουλγαρικής εκκλησίας, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, χωρίς να τηρήσουν τους επιβαλλόμενους προς τούτο ιερούς κανόνες, δηλαδή η απόφασή τους ήταν μονομερής.
Έτσι δημιουργήθηκε η Βουλγαρική Εξαρχία, η οποία προσπάθησε να προσηλυτίσει στους κόλπους της τους ορθοδόξους της Βαλκανικής. Το Οικουμενικό όμως Πατριαρχείο και η μείζων Σύνοδος του 1872, αφόρισε το παράνομο βουλγαρικό σχίσμα, το οποίο τελικά έληξε μόλις το 1946, όταν με αίτηση συγχωρήσεως των Βουλγάρων προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την απόδοση της κανονικής αυτοκεφαλίας, έληξε το εκκλησιαστικό σχίσμα.
Έτσι στην «είδηση» της 16-2-1866 οι Έλληνες του Λονδίνου ενισχύουν με σημαντικά ποσά τον αγώνα της Κρήτης. Μεταξύ αυτών και ο Γεώργιος Καβάφης (1806-1891), αδελφός του πατέρα του μέγιστου ποιητή της νεότερης Ελλάδος, Κ. Καβάφη (1833-1933). Ο αντίκτυπος όμως της Κρητικής επανάστασης είχε παγκόσμια απήχηση όπως συνάγεται από τις «ειδήσεις» της 2-6-1866, 1-4-1866 και 27-10-1866.
Από την τελευταία «είδηση» ο Ούγγρος πολιτικός Λάγιος Κοσσούτ (1802-1891), ο ηγέτης της εξέγερσης του Ουγγρικού λαού το 1848 κατά των Αυστριακών, προσκαλεί τους Ούγγρους, να κατέβουν στην Ελλάδα και να συμμετάσχουν στον αγώνα της Κρήτης. Η «είδηση» της 24-11-1870 αναφέρεται στην επίσκεψη στην Ελλάδα του Αμερικανού Στρατηγού Φίλιπ Σέρινταν.
Ο Φίλιπ Σέρινταν ανήκε στους τρεις κορυφαίους στρατηγούς των Βορείων, οι οποίοι νίκησαν τους Νοτίους κατά τον αιματηρό Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1861-1865). Οι άλλοι δύο ήσαν ο Ουίλιαμ Σέρμαν και ο αρχιστράτηγος Οδυσσέας Γκράντ, ο οποίος και αυτός, ένθερμος φιλέλληνας, επισκέφθηκε την Ελλάδα το χειμώνα του 1878. Αλλά ας παραθέσουμε τις «ειδήσεις» των αθηναϊκών εφημερίδων.
ΑΛΗΘΕΙΑ, 2-6-1866—Η επίσημος «Εφημερίς της Βιέννης» εδημοσίευσε κατ’ αυτάς διαφόρους ανταποκρίσεις εκ Τουρκίας, εν αίς εκθειάζεται το Ελληνικόν στοιχείον. Κατά τον ανταποκριτήν της «Εφημερίδος της Βιέννης» οι Έλληνες θα υπερισχύσωσι μετ’ ου πολλού χρόνου παρέλευσιν εν τη Ανατολή. Τοιαύται εκφράσεις, απαντώμεναι κατά τας σημερινάς πολιτικάς περιστάσεις, εν τω επισήμω οργάνω της αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, παρήγαγον ως εικός ου μικράν εντύπωσιν. Μάλιστα η «Εφημερίς της Τεργέστης» αποδίδει εις αυτάς σημασίαν τινά (Ημέρα).
ΑΛΗΘΕΙΑ, 25-6-1866—Προς τον καϊμακάμην Σερρών Απδ-ουλ-Ραχμάν Πασσάν, ως συντελέσαντα εις την σύλληψιν του Λεωνίδα Βούλγαρη και των μετ’ αυτού απενεμήθη το παράσημον του Μετζιέ Τρίτης Τάξεως.
ΑΛΗΘΕΙΑ, 27-10-1866—Ο Κοσσούθ εξέδοτο εν Τουρίνω προκήρυξιν δι’ ής προσκαλεί άπαντα τα πρότερον μέλη της εν Ιταλία Ουγγρικής λεγεώνος να καταβώσι εις την Ελλάδα.
ΑΛΗΘΕΙΑ, 14-10-1866—Νέα Υόρκη, 15/27 Σεπτεμβρίου 1866. «Ασμένως σας αναγγέλλω ότι το ανατολικό ζήτημα, ιδίως δε το κίνημα των Κρητών ήρξατο να απασχολή εσχάτως τον αμερικανικόν τύπον και διάφορα άρθρα, λίαν ευνοϊκά υπέρ των Χριστιανών, εδημοσιεύθησαν υπό του «Κήρυκος» και του «Χρόνου» της πόλεως ταύτης, ως και υπό της Γαλλιστί εκδιδομένης εφημερίδος «Ταχυδρόμος των Ηνωμένων Επαρχιών».
ΑΛΗΘΕΙΑ, 16-12-1866—Παραδίδομεν εις τη δημοσιότητα τα κάτωθι ονόματα εκ των ξένων και ομογενών, όσοι εν Αγγλία συνεισέφεραν εις τον αυτόθι «Φιλανθρωπικόν Σύλλογον» υπέρ των εν Ελλάδι προσφύγων {…} Το ποσόν των σημειουμένων εν τω καταλόγω συνεισφορών φθάνει εις λίρας 4.967, αλλά καθά πληροφορούμεθα εκ των τελευταίων επιστολών, το ποσόν τούτο είχαν υπερβή ήδη εις εξ χιλιάδας λίρας {…}
Αδελφοί Ράλλη λίρ. 300
Σκυλίτσης και Σία 210
Π.Α. Βαλιάνος 410
Αδελφοί Μελά 200
Ροδοκανάκης Υιοί και Σία 200
Γ.Ι. Καβάφης και Σία 100
{…}
ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, 30-1-1873—Καθά γράφουσιν εκ Σερρών εις τον «Τύπον» μετά τα εν Νευροκόπη συμβάντα η τοπική αρχή διέταξεν όπως κλεισθώσι και αι δύο εκκλησίαι, αι εν τω Νευροκόπη υπάρχουσαι και η εσχάτως δοθείσα τοις Γραικοίς και υπό των Βουλγάρων κατεχομένων.ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, 3-2-1873—Εκ Σερρών 22 Ιανουαρίου γράφουσιν εις το «Μέλλον». «Αιματηραί σκηναί συνέβησαν εν Νευροκόπη. Οι Βούλγαροι επετέθησαν κατά των Ελλήνων εν τη εκκλησία αυτών ευρισκομένων. Των Βουλγάρων κοινωνούντων μετά των σχισχματικών ιερέων οι Έλληνες εσκέφθησαν ότι ον οι αποστάται ετέλουν την λειτουργίαν εν ταις δυσίν εκκλησίαις, ούτοι δεν ήθελαν δυνηθή να παρασταθώσι κατά την εορτήν των Χριστουγέννων εν τη λειτουργία. Ανηνέχθησαν όθεν εις τον Καϊμακάκην όστις εζήτησεν οδηγίας εκ Σερρών. Αι αρχαί της πόλεώς μας επί τη αιτήσει του μητροπολίτου απευθύνθησαν εις τον Βαλήν της Θεσσαλονίκης. Απάντησις εδόθη αμέσως ότι ο Καϊμακάκης της Νεβροκόπης ώφειλε να παραχωρήση τη μίαν των εκκλησιών της Νεβροκόπης τοις Βουλγάροις την δ’ ετέραν τοις έλλησι μέχρι νεωτέρων διαταγών, εν περιπτώσει διαπληκτισμών, ο Καϊμακάκης ώφειλε να κλείση και τας δύο. Οι Βούλγαροι τη προτροπή των πανσλαβιστών επετέθησαν κατά των ελλήνων συνηθροισμένων εν τη εκκλησία τη παραχωρηθείση αυτοίς ανωτέρα διαταγή. Έλληνες ή Βούλγαροι περί τους τεσσαράκοντω ελαφρώς ή βαρέως επληγώθησαν κατά τη συμπλοκήν, εις εκ των προ όντων εκ των Ελλήνων της Νεβροκόπης, ήτο εις κίνδυνον ζωής εκ των πληγών. Ο πρόεδρος του ημετέρου συλλόγου, ο ιατρός κ. Ιωάννης Θεοδωρίδης προσεκλήθη όπως περιποιηθή τον ασθενή. Η αυτοκρατορική κυβέρνησις δεν πρέπει να μείνη με δεδομένας τας χείρας απέναντι τοιούτων εγκλημάτων».
ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, 5-2-1873—Εν Σμύρνη φοβερόν δυστύχημα συνέβη. Το ωδικόν καφενείον «Κιβωτός» εκτισμένον επί πασσάλων εντός της θαλάσσης, κατέπεσαν εις την θάλασσαν ως και πάντε οι θεαταί. Εκατόν άνθρωποι απωλέσθησαν».
ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, 10-2-1873—Καθά εκ Σούμλας γράφουσιν εις τη «Βεσιρέτ» και εκεί ο φανατισμός των Βουλγάρων προητοιμάζετο να κακώση και εξυβρίση τους ορθδόξους έλληνας κατά τας εορτάς, αλλά το πραξικόπημα εματαιώθη υπό της δημοσίας στρατιωτικής δυνάμεως τεθείσης εγκαίρως επί ποδός, όπως προστατεύση τους έλληνας» («Πρόοδος» Σμύρνης).
Αντώνης Ν. Βενέτης
Μοναστηράκι Δωρίδος
6972080609
Σχόλια Facebook