Η σωκρατική μέθοδος διδασκαλίας στα αυστραλιανά σχολεία

Μια ενδιαφέρουσα ομιλία με θέμα τη σωκρατική διαλεκτική μέθοδο και τους τρόπους που μπορεί η τελευταία να αποτελέσει μέθοδο διδασκαλίας και μάθησης στα Αυστραλιανά σχολεία, παρουσίασε πρόσφατα στο Ολύμπικ Χωλ της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Νότιας Αυστραλίας, η ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια Φιλολογίας και Φιλοσοφικής Χρυσούλα Μελισσινάκη.

Η ομογενής καθηγήτρια, μετά από έρευνα που διεξήγε, παρουσίασε σειρά στοιχείων που συνέλεξε η ίδια και αφορούν τα οφέλη που μπορεί να επιφέρει η εφαρμογή της σωκρατικής μεθόδου στη διδασκαλία των μαθητών κάθε ηλικίας, ενώ εξέτασε και τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη μαιευτική μέθοδο που εμπνεύστηκε και χρησιμοποίησε ο Έλληνας φιλόσοφος στην αρχαία Αθήνα.

«Η μαιευτική είναι ένας διάλογος που επιδεικνύει ισχυρισμούς και επιχειρήματα σε ενεργό αντιπαράθεση, στοχεύοντας στην αναζήτηση της εγκυρότητας και ακυρότητας των εν λόγω δηλώσεων και απόψεων» εξήγησε η κ. Μελισσινάκη, αναλύοντας τη μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη, που για την ίδια αποτελεί ένα δυναμικό αμάλγαμα πνευματικής και διαδραστικής (επικοινωνιακής) πρακτικής μεταξύ διδασκάλου και διδασκόμενου.

Σύμφωνα με τον Σωκράτη, μάθηση είναι να επαναφέρουμε στην συνείδησή μας ξεχασμένες γνώσεις που ως όντα έχουμε αποβάλει στη λήθη από την εποχή της γέννησής μας.

Σύμφωνα με ιστορικές μελέτες, ο Σωκράτης, στους πλατωνικούς διαλόγους δεν αποφαίνεται ο ίδιος εκ των προτέρων, δεν παραθέτει ο ίδιος εξαρχής κάποια θεωρία ή άποψη. Αντίθετα, όλη η διανοητική προσπάθεια της συζήτησης στρέφεται στο να εξαχθεί η σωκρατική άποψη από τον συνομιλητή.

Εμπνευσμένος από την ίδια την μητέρα του, που ήταν μαία, ο Σωκράτης ονόμαζε την συγκεκριμένη πρακτική «μαιευτική», ισχυριζόμενος πως ο ίδιος ουδέποτε «γέννησε» κάποια φιλοσοφική θεωρία, αντίθετα, στόχος του ήταν να βοηθήσει τον συνομιλητή του να «γεννήσει» από μέσα του την αλήθεια, την οποία ο ίδιος γνωρίζει εκ των προτέρων, αλλά δεν έχει κατορθώσει ακόμα να την επαναφέρει στην μνήμη του και, επομένως, στη συνείδησή του.

«Ο άνθρωπος τίποτε νέο δεν μαθαίνει, παρά μόνο αποκτά συνείδηση των όσων ήδη γνωρίζει» επεσήμανε η κ. Μελισσινάκη, η οποία, έχοντας ως επίκεντρο αυτή την αρχή, τόνισε ότι η μάθηση μπορεί και σήμερα να βασιστεί πάνω στην χρήση του διαλόγου μέσα από τον οποίο γεννιούνται ιδέες και απόψεις.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια, το πρόγραμμα διδασκαλίας της Νότιας Αυστραλίας ακολουθεί κατευθυντήριες γραμμές που τονίζουν την σημασία ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των συνομιλητών, προκειμένου να αναπτυχθεί περαιτέρω κατανόηση και αποδοχή ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ όλων των απόψεων.

Όπως η ίδια ανέλυσε, «τα στάδια εφαρμογής της μαιευτικής μεθόδου στην τάξη απαιτούν προσχεδιασμό σημαντικών ερωτημάτων που παρέχουν περιεχόμενο και κατεύθυνση στο διάλογο, οργανωμένα, προσχεδιασμένα από τον εκπαιδευτικό, ποιοτικά και διευκρινιστικά ερωτήματα, που επιτρέπουν τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα στους μαθητές να απαντήσουν.

«Ως εκπαιδευτικοί, οφείλουμε να ακούμε τις απαντήσεις και να ρωτάμε μετέπειτα διερευνητικές ερωτήσεις, κρατώντας ταυτόχρονα μια σύντομη γραπτή αναφορά των βασικών σημείων που συζητήθηκαν.

«Έτσι, αφήνουμε τους μαθητές να καλύψουν τομείς της γνώσης μόνοι τους μέσα από διερευνητικές ερωτήσεις που οι ίδιοι μπορεί να θέσουν» κατέληξε η καθηγήτρια, ενώ η βραδιά συνεχίστηκε με ερωτήσεις των παραβρισκόμενων και ολοκληρώθηκε με βασικά συμπεράσματα πάνω στο κεντρικό θέμα της ομιλίας.