Ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι Σύγχρονες Ρωσσο-Ελληνικές Σχέσεις

ΟΙ ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ

της Αντ. Τρουμπούκη*

Επί τη ευκαιρία συμπλήρωσης 185 χρόνων από την ανάληψη καθηκόντων του Ιωάννη Καποδίστρια, ως πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας, πραγματοποιήθηκε στις 29 Οκτωβρίου στο Ναύπλιο και στις 30 Οκτωβρίου στην Αθήνα σειρά εκδηλώσεων. Διοργανωτές ήταν το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών «Ιωάννης Καποδίστριας», το Διαπεριφερειακό Κοινωνικό Ίδρυμα «Κέντρο Εθνικού Κλέους» της Ρωσίας και το Ίδρυμα «Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου» επίσης της Ρωσίας.

Η πρωτοβουλία της οργάνωσης ανήκε στα Υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών και ιδιαίτερα στην επίσημη πρόσκληση που απηύθυνε ο Έλληνας Υπουργός στον Ρώσο ομόλογό του κ. Σεργκέι Λαμπρώφ.

α) Από την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, το Ναύπλιο άρχισε στις 29 Οκτωβρίου ο εορτασμός με την τέλεση επιμνημόσυνης δέησης στον ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνα. Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων στον ανδριάντα από τον Α/ΓΕΝ κ. Αποστολάκη και τον Υφυπουργό κ. Γ. Αδριανό. Επίσης, από τους επίσημους προσκεκλημένους, κ. Β. Γιακούνιν, τον αρχηγό του πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας, κ. Β. Τσέρκωφ, τον Δήμαρχο Ναυπλίου και άλλους πολιτικούς και τοπικούς παράγοντες.

Υπήρχε εορταστική ατμόσφαιρα εθνικής γιορτής, όπως ταίριαζε στον πρώτο Κυβερνήτη της χώρας, παρουσία αγημάτων του πολεμικού Ναυτικού, τις σχολές του οποίου ο ίδιος πρωτοίδρυσε στην περιοχή, καθώς και συμβολική παρουσίαση αγημάτων του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Με τις ελληνικές και ρωσικές μπάντες του Ναυτικού να παιανίζουν δοξαστικά και ο λαός του Ναυπλίου να μετέχει σύσσωμος. Μεταξύ των άλλων τιμητικών εκδηλώσεων έγινε επίσκεψη σε αγκυροβολημένο ρωσικό πλοίο και αποδόθηκαν οι τιμές από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο κ. Σ. Κεδίκογλου, τον Υφυπουργό Άμυνας κ. Δαβάκη και τον Αρχηγό Πολεμικού Ναυτικού κ. Αποστολάκη.

β) Η επόμενη εκδήλωση ήταν στις 30 Οκτωβρίου στο ξενοδοχείο Κάραβελ. Ως συνδιοργανωτές της εκδήλωσης παρευρέθηκαν και μίλησαν ο κ. Ευ. Βενιζέλος, Αντιπρόεδρος της Ελληνικής κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών, ο κ. Σεργκέϊ Λαμπρώφ, Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, που είπε χαρακτηριστικά: «τους λαούς μας παραδοσιακά συνδέουν δεσμοί κατανόησης και εμπιστοσύνης, σχέσεις που άντεξαν στον χρόνο και δυνάμωσαν κατά διαστήματα. Σήμερα αναπτύσσουμε τον πολιτικό διάλογο ενεργά, ώστε οι δύο χώρες μας να ομονοούν για αμοιβαία συνεργασία σ’ όλους τους τομείς και κυρίως σε θέματα ειρήνης και σταθερότητας στην Ευρώπη». Επίσης μίλησε ο κ. Βλαδιμίρ Γιακούνιν, πρόεδρος των δύο ρωσικών κοινωνικών οργανισμών που συνδιοργάνωσαν την εκδήλωση και πρόεδρος της ΑΜΕ ΑΕ «Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι». Άλλοι ομιλητές ήταν η κα Μαίρη Μαρούλη-Ζηλεμένου, πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών «Ιωάννης Καποδίστριας» και ο κ. Αναστ. Βαρελάς, αντιπρόεδρος του ίδιου Κέντρου, ο κ. Δημ. Αβραμόπουλος, Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο κ. Π. Παναγιωτόπουλος, Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού και ο Ρώσος κος Γ. Μουράντωφ μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής.

Χαιρετισμό απηύθυναν ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και ο Μητροπολίτης Ιλαρίων, πρόεδρος του τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του πατριαρχείου της Μόσχας. Στις εκδηλώσεις μετείχαν εκπρόσωποι δημοσίων και ιδιωτικών φορέων και των ΜΜΕ, καθώς και πλήθος κόσμου.

Από μέρους της Ακαδημίας Αθηνών μίλησε για τον Καποδίστρια ο τέως πρόεδρός της, καθηγητής κ. Κων/νος Δεσποτόπουλος. Αναφέρθηκε στο πλούσιο έργο του Κυβερνήτη για το οποίο έχει γράψει πολύτιμο σύγγραμμα.

Επίσης στην ημερίδα μίλησε ο κ. Βίκτωρ Κυρίλλωφ, Αντιπρύτανης Κρατικού Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας και αναφέρθηκε στις ιδιαιτερότητες του πανεπιστημίου της Πάδοβας, όπου σπούδασε ο Καποδίστριας.

Ο κ. Λορέντσο Άμπεργκ, πρέσβης της Ελβετίας στην Ελλάδα, αναφέρθηκε στην συμβολή του διπλωματικού έργου του Καποδίστρια για την ίδρυση ελευθέρου ελβετικού κράτους με την μορφή καντονίων, την δημιουργία του πρώτου συντάγματος, κ.α. Ο καθηγητής κ. Ανδρ. Κούκος αναφέρθηκε στο ευρωπαϊκό όραμα και τις διαχρονικές ιδέες του. Ο τ. Πρύτανης Παντείου κ.

Γεώργιος Κοντογιώργης μίλησε για το διοικητικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό έργο του Καποδίστρια, μέσω ολιστικής πολιτισμικής ρύθμισης, χάριν της υπερβατικής δύναμης του ταλέντου του.

Αναφέρθηκε περιληπτικά στο εκπαιδευτικό έργο του «πανδιδάκτορος» στην «Ιόνιο Πολιτεία», τις ευρωπαϊκές χώρες και την απελευθερωμένη Ελλάδα. Το έργο του είπε ήταν τιτάνιο, έκανε υποχρεωτική την στοιχειώδη εκπαίδευση, εφαρμόζοντας βελτιωμένα συστήματα της αλληλοδιδακτικής μεθόδου, με έμφαση στην τεχνολογική εκπαίδευση, που θα βοηθούσε την ανάπτυξη της οικονομίας.

Στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση ανασυγκρότησε προγράμματα σπουδών. Ίδρυσε πρότυπα σχολεία, που λειτουργούσαν ως Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Το Κεντρικό Σχολείο της Αίγινας έβγαζε στελέχη Μέσης Εκπαίδευσης. Ίδρυσε το Πολεμικό Κεντρικό Σχολείο στο Ναύπλιο, την Εκκλησιαστική Σχολή στον Πόρο, την Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα, Ναυτικές Σχολές Πολεμικού και Εμπορικού Ναυτικού και σχολές πρακτικής ιατρικής, φαρμακευτικής, οικιακής οικονομίας κ.α. Χορήγησε κρατικές υποτροφίες. Τα καθήκοντά του τα άσκησε 44 μήνες και 20 ημέρες ενώ διεκόπη άγρια το πολυδύναμο έργο του.

Άλλοι ομιλητές ήταν οι καθηγητές κ.κ. Νικηφόρωβ Κωνσταντίν από την Ρωσική Ακαδημία Επιστημών, Χαρ. Μπαμπούνης, Ι. Παπαφλωράτος, Ευ. Μαρκόπουλος, η κα Ζακαούρτσεβα Τατιάνα, Αντιπρύτανης της Διπλωματικής Ακαδημίας του Υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας, ο κ. Χρ. Γιαλουρίδης, Κοσμήτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου και ο κ. Αλέξανδρος Ρίτωφ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας του Υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας, Αναπληρωτής Διευθυντής του Κέντρου Θεμάτων Ευξείνου Πόντου και Μεσογείου και του Ινστιτούτου της Ευρώπης ΡΑΕ. Έχει αναπτύξει στην χώρα του αξιόλογο φιλελληνικό έργο. Τόνισε ότι στις μέρες μας χρειάζονται πολλοί άνθρωποι σαν τον Καποδίστρια, για τον οποίον ανέπτυξε την πολλαπλή συνεισφορά του στις δύο χώρες. Σήμερα είπε: «συνεχώς αναπτύσσουμε πολιτιστικές δραστηριότητες για την σύσφιξη των σχέσεων. Γίνονται συνέδρια και σύγχρονοι Έλληνες δημιουργοί μεταφέρουν καλλιτεχνικά προγράμματα, όπως οι κ.κ. Θ. Τερζόπουλος και Γ. Κουνέλης σκηνοθετούν ήδη έργα στα ρωσικά».

Η καθηγήτρια κα Ισμήνη Κριάρη, Αντιπρύτανης του Παντείου, είπε μεταξύ των άλλων: «Παρά τα όσα έχουν πολλάκις ειπωθεί υπολείπεται να αξιοποιηθεί επαρκώς από τις δύο χώρες μας το καθετί που υπάρχει ως ζωντανή πραγματικότητα, να γίνουν διδακτικές έρευνες στα πανεπιστημιακά τμήματα ή στα μεταπτυχιακά για συγγραφή διατριβών, να πραγματοποιηθούν συνέδρια ώστε να επιτύχουμε συστηματική παρουσίαση θεμάτων σε όλους τους τομείς συνεργασίας».

Χαρακτηριστικά ήταν και τα λόγια του κ. Β. Μπακούνιν που είπε: «Αξιολογούμε το πάντα δύσκολο παρόν μας, όταν αναψηλαφούμε την γνώση του παρελθόντος μέσα από τις φωτεινές μορφές, όπως ήταν για τις χώρες μας ο Ι. Καποδίστριας».

Ανακεφαλαιώνοντας συμπεραίνουμε ότι ήταν πράγματι μοναδική η συμβολή του Καποδίστρια στην διαμόρφωση πανευρωπαϊκής πολιτικής, μέσα από τις πολυσχιδείς δραστηριότητές του, την μελέτη και εφαρμογή καινοτομιών, την ανάπτυξη δημοκρατικών διαδικασιών. Σε ένα ρευστό πολιτικό περιβάλλον επέφερε πνευματική ωρίμανση σε ιδέες για κοινωνική χειραφέτηση και ανεξαρτοποίηση κρατών, με σκοπό την διαρκή ειρήνευση και προκοπή των λαών.

Το Ίδρυμα Πούσκιν σε συνεργασία με το Υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας είχε διοργανώσει στον χώρο του ξενοδοχείου έκθεση ιστορικών κειμηλίων που αφορούσαν φωτογραφημένα υπηρεσιακά έγγραφα, προσωπικές επιστολές, εικογραφημένο αρχειακό υλικό, ως επί το πλείστον, από την διπλωματική δραστηριότητα του Ι. Καποδίστρια στην Ρωσία. Επίσης, εξετέθη μακέτα της διεθνούς εκθέσεως, που θα περιοδεύσει εις μνήμην του Καποδίστρια, σε 12 χώρες το 2016, καθώς θα εορταστεί το πολιτιστικό έτος της Ελληνορωσικής φιλίας και συνεργασίας.

Εμείς ευχόμαστε μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις να ευοδώνονται οι προσδοκίες και τα οράματα του Καποδίστρια που είναι σήμερα τόσο επίκαιρα.

* Η Αντωνία Τρουμπούκη είναι μέλος του Δ.Σ. του ΟΔΕΓ και Γραμματέας του Συνδέσμου Ελλάδας-Κίνας.