Ευεργεσίες Ελλήνων Ομογενών – Η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων στον Πειραιά

Ο Πανταζής Βασσάνης (Βατσάνης) (Πορταριά Πηλίου 1830-Αίγυπτος 1891) ήταν επιφανής Έλληνας ευεργέτης του 19ου αιώνα, καταγόμενος από φτωχή οικογένεια. Μετά από πολλές περιπλανήσεις εγκαταστάθηκε οριστικά στην Τάντα της Αιγύπτου, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο και απέκτησε μεγάλη περιουσία. Με τη διαθήκη του κληροδότησε στο Ελληνικό κράτος το 60% της περιουσίας του, 48.000 λίρες Αγγλίας, από τις οποίες 500.000 χρυσά φράγκα για την ανέγερση Ναυτικής Σχολής.

Η μετεγκατάσταση της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, από τα πλοία στην ξηρά, κατέστη δυνατή το 1891, χάρις στο κληροδότημα που κατέλειπε ο Πανταζής Βασσάνης . Με αυτήν την πολύτιμη επικουρία εξευρέθη ο κατάλληλος χώρος για την ανέγερση των τριών κτιρίων της Σχολής: του κεντρικού, που εξυπηρετούσε τους Ναυτικούς Δοκίμους, του οικήματος Διοικητού / Υποδιοικητού και του θεραπευτηρίου. Τα τρία αυτά κτίρια, με τις αναγκαίες μετατροπές που επήλθαν με την πάροδο του χρόνου, διατηρούν την αρχική τους μορφή ακόμα και σήμερα. Προς τιμήν του εθνικού ευεργέτη, η Σχολή απεκαλείτο τότε και «Βασσάνειον Ίδρυμα».

Ο θεμέλιος λίθος της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων ετέθη με κάθε επισημότητα στις 10 Μαρτίου 1901. Προσφωνών τον Βασιλέα ο Υπουργός των Ναυτικών είπε: “Μεταξύ των εθνικών ευεργετών ο αείμνηστος Βασσάνης κατέχει προδήλως θέσιν περιφανή ως εκπροσωπών υψηλήν και μεγάλην εθνικήν ιδέαν […] Εις την επιτακτικήν φωνήν του φιλοπάτριδος ευεργέτου, ανταποκρινόμενοι ευγνωμόνως, ανεγείρομεν ήδη την Ναυτική Σχολήν[…] παρά τους τάφους του Μιαούλη και του Θεμιστοκλέους, κατέναντι του ενδόξου στενού της Σαλαμίνος…” Η ανέγερση του κτηρίου ολοκληρώθηκε το 1904 και στις 3 Οκτωβρίου 1905 άρχισε η λειτουργία της. Η Σχολή αποτελείτο από τρία κτήρια: το κεντρικό κτήριο της Σχολής, το οίκημα του Διοικητού και Υποδιοικητού και το θεραπευτήριο. Από τότε έγιναν πολλές επεκτάσεις με πρώτη αυτή του 1913 όταν κατασκευάστηκε το Διδακτήριο.

Τα οστά του Πανταζή Βασσάνη εντοπίσθηκαν μετά από επίμονες προσπάθειες του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού στην Αίγυπτο και μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα το 1971. Έχουν τοποθετηθεί σε οστεοφυλάκιο στο κεντρικό κτήριο της Σχολής, κάτω από το άγαλμά του.