Το ΣΑΕ έρχεται από μακριά, θα πάει και μακριά; Ιστορική αναδρομή σε μια κρίσιμη καμπή (Μέρος 2)

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Δυστυχώς, όταν το 1995 η ελληνική Πολιτεία προχωρούσε στην Ίδρυση του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.),  ενός (αργότερα 2002) Συνταγματικά κατοχυρωμένου Οργάνου -άρθρο 108 παρ. 2 του Συντάγματος- δεν γνώριζε ούτε ενδιαφέρθηκε να ερευνήσει το παρελθόν. Έτσι, όταν τον  Δεκέμβρη του 1995 συγκαλείται το ιδρυτικό ΣΑΕ, (επί Κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου και Υφυπουργίας Γρηγόρη Νιώτη) και εκδίδεται το προεδρικό διάταγμα υπ’ αριθμ. 196/1995, ΦΕΚ Α 105/13.6.1995, κανείς δεν έλαβε υπόψη του όσα στο Σχέδιο Νόμου του 1953 προβλέπονταν.

Εάν τα γνώριζαν, θα απέφευγαν πολλές “παγίδες” όπως εκείνες στις οποίες είχαν πέσει οι πρώτες μεταπολεμικές προσπάθειες οργάνωσης της Ομογένειας.  Παγίδες όπως την ώρα που “διαφημίζονταν” η ¨αυτοοργάνωση” των Αποδήμων, πρόεδρος του Συμβουλίου αναλάμβανε ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών (!) -(1953), ή, λίγο αργότερα, προτείνονταν ο  Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων, αλλά και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, σε άλλη “απόπειρα” Σχεδίου Νόμου. Βέβαια στην σύγχρονη εκδοχή του ΣΑΕ την προεδρία την “εκχώρησαν” σε ομογενή, τον Άντριου Άθενς που εξελέγη στην Α΄Παγκόσμια Συνέλευση, στη Θεσσαλονίκη.

Το Προπατορικό αμάρτημα της ελληνικής πολιτείας να θέλει να “καπελώσει” την οργανωμένη ομογένεια, εξελίχθηκε σε Αχίλλειο Πτέρνα του ΣΑΕ. Προκάλεσε σύγχυση σε ότι αφορούσε τα προγράμματα, έσπειρε διχογνωμίες σε ότι είχε να κάνει με την γραμμή και εξέθρεψε αναστατώσεις στον σχεδιασμό των κατευθύνσεων.

Παράλληλα, το “γνωμοδοτικό” χαρακτήρα του ΣΑΕ ενίσχυσε ο “διεκδικητικός” ρόλος του, και τους δύο,  όμως, ρόλους  υπονόμευσε ο “υποστηρικτικός” χαρακτήρας που θέλησαν να του προσδώσουν προφανώς για λόγους κομματικής νοοτροπίας.  Είναι ακριβώς το σημείο που διαφοροποιεί καθοριστικά το πνεύμα και την στόχευση των κυβερνήσεων της δεκαετίας του ’50 με εκείνες της δεκαετίας του ΄90.

Έτσι φτάσαμε στο τραγελαφικό η ομογένεια (Παμμακεδονικές Οργανώσεις) να αντιτίθεται σε σύνθετη ονομασία του Κράτους των Σκοπίων και το ΣΑΕ (μέλη του οποίου είναι οι Παμμακεδονικές Ενώσεις) υπό τον μανδύα του “υποστηρικτικού”, να πληρώνει ολοσέλιδες καταχωρήσεις στην “Ουάσιγκτον Ποστ” και τη “Νιου Γιορκ Τάιμς”, στους “Τάιμς” του Λονδίνου, στη γαλλική “Μοντ” κ.ά.  επιχειρηματολογώντας υπέρ (!) της σύνθετης ονομασίας, όπως ήθελε η τότε Κυβέρνηση.

Στο δημοσίευμα-καταχώρηση  (2 Απριλίου 2008) τονίζεται ότι η Ελλάδα σε αντίθεση με την ΠΓΔΜ “…έχει καθήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από το 1995 και έχει επιδείξει προθυμία να εξετάσει μία σύνθετη ονομασία όπως “Βόρεια Μακεδονία”, η οποία εμπεριέχει τον όρο “Μακεδονία”, αλλά επισυνάπτει ένα επίθετο σε αυτό προκειμένου να το διαχωρίσει από την ελληνική περφέρεια που έχει την ίδια ονομασία. Αυτό είναι συνετό, λογικό και δίκαιο και για τις δύο πλευρές. Μία λύση που συμφέρει και τις δύο πλευρές”.

Στο θέμα της επιστολικής ψήφου το ΣΑΕ δεν μπόρεσε να κρατήσει μία σταθερή γραμμή. Αρχικά τάχθηκε κατά του Σχεδίου Νόμου της ΝΔ (2009) για να μεταπηδήσει στο τέλος στην υπερψήφισή του με σκεπτικό που εξ αρχής όφειλε να έχει υιοθετήσει ότι, δηλαδή, “να πάρουμε την ψήφο τώρα και αργότερα βλέπουμε τις λεπτομέρειες). Η τακτική αυτή εξόργισε την τότε αξιωματική αντιπολίτευση ενώ, τελικά, δεν βοήθησε ούτε την Κυβέρνηση και άφησε την ομογένεια χωρίς ψήφο από εκεί όπου κατοικεί.

Εξάλλου ορισμένα μεγαλεπήβολα σχέδια, όπως το e-learning, η Κιβωτός της Ομογένειας και η συνεργασία με το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, με στόχο την αυτοχρηματοδότηση του ΣΑΕ, ναυάγησαν πριν καν ξεκινήσουν…

Σε κάθε περίπτωση, το ΣΑΕ της δεκαετίας του ’50 δεν απέδωσε. Ούτε, όμως, το ΣΑΕ της δεκαετίας του ’90 είχε καλύτερα αποτελέσματα. Τρεις ήταν οι καθοριστικοί σταθμοί του:

Πρώτος σταθμός: Η δημιουργία του προγράμματος Hellenicare, που υλοποιήθηκε από τους Έλληνες της Διασποράς για τους Έλληνες της Διασποράς. Ιδρύθηκε το 1997 από τον κ. Ανδρέα Α. Άθενς. Επρόκειτο για ένα μεγαλόπνοο, φιλανθρωπικού χαρακτήρα πρόγραμμα, ίδρυσης Κέντρων Υγείας,  για την κάλυψη των αναγκών των Ελλήνων της Διασποράς.

Το πρόγραμμα δραστηριοποιήθηκε στη Γεωργία, στην Αρμενία, στην Ουκρανία και στην Αλβανία. Το Hellenicare λειτουργεί  έξι Ιατρικά Κέντρα: τρία στη Δημοκρατία της Γεωργίας (ένα μεγάλο Ιατρικό Κέντρο στην πρωτεύουσα Τιφλίδα, ένα μεσαίου μεγέθους Ιατρικό Κέντρο στην ιστορική Ελληνική Κοινότητα της Τσάλκα και ένα μικρότερο στο χωριό Τσικτσιβάρι). Παράλληλα, τρεις κινητές ιατρικές μονάδες εξυπηρετούν περισσότερα από 48 ελληνικά χωριά στη Γεωργία. Σε πέντε πόλεις γύρω από την Τιφλίδα, το Hellenicare λειτουργεί σταθμούς επισκεπτριών νοσοκόμων για την παροχή πρώτων βοηθειών, αλλά και για τον συντονισμό των επισκέψεων των κινητών μονάδων. Τα προγράμματα αυτά λειτουργούν από το 1997.

Αναμφίβολα, αυτό ήταν ένα σημαντικό έργο που, όμως, όφειλε να το έχει αναλάβει το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και όχι το ΣΑΕ. Η υλοποίηση του προγράμματος αυτού απορρόφησε σχεδόν το σύνολο του χρόνου και της σκέψης του κ. Άθενς και στέρησε το ΣΑΕ και από πόρους και από χρηστική δράση στα μεγάλα κέντρα της Ομογένειας,  που θα το έφερναν κοντά στους Απόδημους Έλληνες. Η αδυναμία του να πλησιάσει την ομογένεια,  στάθηκε, εν τέλει, καθοριστική για την οριστική απομόνωση του ΣΑΕ από την μεγάλη πλειοψηφία των Αποδήμων.

Δεύτερος Σταθμός:  Η εκλογή του Στέφανου Ταμβάκη στην προεδρία του ΣΑΕ το 2006, (ο πρώτος πρόεδρος μετά τον Άθενς) ήτανε φανερό ότι θα λειτουργούσε είτε σταθεροποιητικά και ανυψωτικά για το θεσμό, είτε θα τον οδηγούσε στην αποσάθρωσή του.  Στο δεύτερο, πέραν της προσωπικής του ευθύνης,  συνέργησαν με την πολιτική τους  και οι ελληνικές Κυβερνήσεις  κυρίως λόγω της αλλοπρόσαλλης πολιτικής τους για τον Απόδημο Ελληνισμό και ορισμένων λανθασμένων επιλογών προσώπων στον τομέα των Υφυπουργών Εξωτερικών αρμοδίων για τον Απόδημο Ελληνισμό, αλλά και στην τεχνητή υποβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού.

Τρίτος Σταθμός:  Η απόφαση του ελληνικού Κράτους να διακόψει την χρηματοδότηση του ΣΑΕ  με παράλληλη αναθεώρηση του σχετικού νόμου.

Οι κομβικοί αυτοί Σταθμοί, οδήγησαν, για διαφορετικούς ο καθένας λόγους, στην σημερινή απαξία του ΣΑΕ και την αδρανοποίηση του.

ΑΥΡΙΟ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ.