Τάματα: Για την διαρκή ανάγκη για ελπίδα μια ξεχωριστή έκθεση στην Αγιορείτικη εστία

Μια λιτή ασημένια, πλάκα που γράφει με καλλιγραφικά γράμματα

«Παναγιά μου, άκουσε την προσευχή μου. Βοήθησέ με»

Να βοηθήσει η μάνα όλων τον κάθε ένα… .

«Επίβλεψον, επάκουσον και ελέησον.» Μακάρι…»

Αυτό είναι το αγαπημένο τάμα της συλλέκτριας Λόλας Νταΐφά μέσα από τα όσα έχει συγκεντρώσει σε μια συλλογή που για πρώτη φορά βγαίνει από το σπίτι της…

Τα τάματα

Περικλείουν παράκληση, ικεσία, ευχαριστία και προσφορά αλλά και απόδειξη θεραπείας και σωτηρίας του ικέτη πιστού, αντικείμενα τόσο γνωστά και προσφιλή σε όλους μας. Και δεν είναι άλλη από την διαχρονικότητα των ταμάτων που δείχνει τη διαρκή ανάγκη των ανθρώπων για ελπίδα, η οποία ξεπερνά την ανθρώπινη υπόσταση.

Σ′ αυτή την αναγκαιότητα του ανθρώπου αναφέρεται η παρουσίαση της Αγιορείτικης Εστίας φιλοξενώντας στον εκθεσιακό της χώρο την πρωτότυπη έκθεση με αναθηματικά αντικείμενα ικεσίας και προσφοράς από τη συλλογή ταμάτων της συλλέκτριας Λόλας Νταϊφά με τίτλο «Τάματα: Σῶμα πάσχον, ψυχή ἀλγοῦσα». Επιπλέον, με τα εποπτικά κείμενα της έκθεσης, παρουσιάζεται η ιστορία και η χρήση των αναθηματικών αντικειμένων από την αρχαιοελληνική εποχή μέχρι τις μέρες μας.

«Ενα δικό μου τάμα πραγματοποιείται…»

«Αισθάνομαι ότι ένα δικό μου τάμα με αυτή την έκθεση πραγματοποιείται… Τα τάματα είναι μια από τις τρείς συλλογές μου. Ξεκίνησα με τα ακροκέραμα, ακολούθησαν τα ιστορικά πιάτα και μετά τα τάματα. Για να συλλέγεις τάματα χρειάζεσαι δυνατή ενσυναίσθηση, χρειάζεσαι εμπειρία ζωής. Πρέπει να έχεις δει το γελαστό αλλά, τις πιο πολλές φορές, το σκληρό πρόσωπο της ζωής. Αυτά τα μικρά αντικείμενα έχουν να κάνουν με πολύ βαθιά συναισθήματα. Είναι προσευχή και επίκληση στο Θείο. Από ασήμι, χρυσό ή ταπεινή λαμαρίνα αφηγούνται ιστορίες γεμάτες πόνο ή χαρά. Τα τάματα ”μιλούν” και ξετυλίγουν ανθρώπινες ιστορίες αρκεί κάποιος να θέλει να τις ακούσει: τα στέφανα για να στεριώσει ο γάμος, ο στρατιώτης, που πολεμά και μια μάνα τον περιμένει, κάθε λογής πλεούμενο, που αναμετράται με τα κέφια του Ποσειδώνα, το φασκιωμένο βρέφος, τα ζώα του αγρότη, που εξασφαλίζουν τη ζωή της οικογένειας, το σπίτι ως καταφύγιο και ορμητήριο, το βιβλίο για τις εξετάσεις, το πολυπόθητο δίπλωμα και φυσικά η υπέρτατη προσευχή για υγεία», λέει η συλλέκτρια.

Πόσοι από εμάς δε βρεθήκαμε «ἐπὶ κλίνης ὀδύνης»…

Ο επιμελητής της έκθεσης, δρ Παναγιώτης Καμπάνης, παρατηρεί στο εισαγωγικό του σημείωμα: Πόσοι από εμάς δε βρεθήκαμε «ἐπὶ κλίνης ὀδύνης» και πόσοι δε σταθήκαμε έστω και μια στιγμή στη ζωή μας μπροστά στην εικόνα του Χριστού, της Παναγίας ή κάποιου αγίου, ανάβοντας ένα κεράκι και παρακαλώντας με δάκρυα στα μάτια, να μας ανακουφίσει από ψυχικό και σωματικό πόνο ή να μας γιατρέψει από μια σοβαρή ασθένεια;

Τα τάματα μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια «ευτελή» όψη της θρησκείας, ωστόσο, κάθε ένα από αυτά, μεγάλο ή μικρό, μαρτυρεί μια προσωπική ιστορία, μια ιστορία αγωνίας, ελπίδας, ικεσίας και εκπλήρωσης, μια εκδήλωση προσωπικής λατρείας.

Τα αναθηματικά αντικείμενα, διαχρονικά, αποτελούν τεκμήρια προσωπικής πίστης σε έναν συγκεκριμένο θεό, ο οποίος σε ανταπόδοση προσφέρει κάποια μορφή σωτηρίας. Αυτές οι πράξεις λατρείας παραμένουν στην κατηγορία των «χρήσιμων συμπληρωμάτων» και δεν αποτελούν «υποκατάστατα», τα οποία υπονοούν συνειδητή απόρριψη κάθε προηγούμενου.

Και μια εικαστική πινελιά

Τη συλλογή της Λόλας Νταϊφά πλαισιώνουν με εικαστικές δημιουργίες τους εμπνευσμένες από τα τάματα οι Θεόδωρος Γαλιγαλίδης, Φανή Γκούντρα, Εύη Δημολαΐδου, Mary Harman, Μάρκος Καμπάνης, Κώστας Καρακίτσος, Μαρία Κομπατσιάρη, Γιώργος Κόρδης, Αλέκος Κυραρίνης, Βασίλης Μόραλης, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Σάκης Παπαγιάννης, Γεώργιος Πολύμερος, Άρις Στοΐδης.

Επιπλέον, θα εκτεθούν και ιδιαίτερα τάματα όπως η σκούπα και το μπουκάλι, χαρακτηριστικό τάμα προς τον Πανορμίτη αρχάγγελο της Σύμης, τα μεταλλικά παπουτσάκια στον αρχάγγελο Μιχαήλ του Μανταμάδου Λέσβου, τα μπάσματα (παντόφλες) στον Άγιο Σπυρίδωνα κ.λπ.

Ο πλήρης κατάλογος των ταμάτων της Συλλογής της Λόλας Νταϊφά με τίτλο: «Τάματα: Σῶμα πάσχον, ψυχή ἀλγοῦσα, Συλλογή Λόλας Νταϊφά» σε επιμέλεια και συγγραφή του Δρ. Παναγιώτη Καμπάνη, βρίσκεται επί του πιεστηρίου.

Επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια / Έρευνα / Κείμενα

Δρ Παναγιώτης Καμπάνης, Αρχαιολόγος – Ιστορικός

Info:

Διάρκεια έκθεσης: Ως 30 Σεπτεμβρίου 2022

Εκθεσιακός χώρος: Αγιορειτική Εστία, Εγνατία 109 Θεσσαλονίκη

Ωράριο λειτουργίας:

Δευτέρα και Τετάρτη: 09:00 – 16:00

Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: 09:00 – 20:00

Σάββατο: 09:00 – 14:00

Ξεναγήσεις σχολείων και ομάδων κατόπιν συνεννόησης.

Αγιορείτικη Εστία |Τ. 2310263308