Μπάμπης Μαρκέτος:  Ένας ευπατρίδης στο τιμόνι του Εθνικού Κήρυκα Νέας Υόρκης (1947-1977)

Φωτογραφία:Ο Μπάμπης Μαρκέτος με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών  Τζέραλντ Φορντ (1974-1977) Αρχείο Μπ. Μαρκέτου/ΑΓΜ.

Η ομιλία του διευθυντή της Panhellenic Post, Χρήστου Μαλασπίνα, στην διαδικτυακή εκδήλωση την Τρίτη, 12 Δεκεμβρίου στις 8 το βράδυ που πραγματοποίησε η Αμερικανική Λεγεώνα Τμήμα Αθηνών με ΘΕΜΑ-ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΑΡΚΕΤΟΣ :  Ένας ευπατρίδης της ομογενειακής δημοσιογραφίας.

Στην ομιλία του ο εκδότης-διευθυντής της Panhellenic Post, Χρήστος Μαλασπίνας, είπε μεταξύ άλλων και  τα ακόλουθα:

Ο Μπάμπης Μαρκέτος γεννήθηκε στην Κεφαλονιά το 1912. Βρέθηκε μετανάστης στην Καλιφόρνια το 1939.

Ο Μπάμπης Μαρκέτος, αναδείχθηκε σε μαχητικό δημοσιογράφο με πολυσχιδή δράση. Άτομο με σταθερές δημοκρατικές αρχές ταυτίστηκε με την εφημερίδα Εθνικός Κήρυξ (Ε.Κ.) της Νέας Υόρκης (την οποία κατεύθυνε, από το πόστο του εκδότη – διευθυντή, την 30ετία 1947-1977

Συνεργάσθηκε το 1940 πρώτα με τον Άγγελο Μούντανο στην εβδομαδιαία εφημερίδα Νέα Καλλιφόρνια και ύστερα με τον αρθρογράφο Πάνο Ζαμενή στο Προμηθέα.

Το 1942 στα τυπογραφεία του Ε.Κ. τυπώνονταν το πρώτο βιβλίο του Μαρκέτου, με τίτλο, Η Ελλάς στο σταυροδρόμι. Τέσσερα χρόνια αργότερα (1946) κυκλοφόρησε ένα ακόμη, βιβλίο του, το Χίλιες και μία ελληνικές παροιμίες, σε μετάφραση Άννας Αρπάζογλου και σκίτσα του Τζον Βάσος.

Το βιβλίο Η Ελλάς στο σταυροδρόμι είναι ένα αξιόλογο βιβλίο στις 352 σελίδες του οποίου έχουν καταχωρηθεί οι σημαντικότερες ομολογίες των ξένων πολιτικών και δημοσιογράφων για το ελληνικό Έπος του 1940. Ένα Έπος που άλλαξε και τη μοίρα των Ελληνοαμερικανών προς το καλύτερο.

Ο “Κήρυκας” πέρασε χέρια  του Μαρκέτου από τον καθηγητή Βάσω Βλαβιανό,  στις 15 Μαρτίου του 1947.

Από την πρώτη στιγμή χάραξε τη γραμμή που θα ακολουθούσε, μακριά από τις φθοροποιές ακρότητες, τα δημαγωγικά συνθήματα και τις μισαλλοδοξίες. Χριάσστηκε ωστόσο να δώσει σκληρούς αγώνες αλλά πάντα με το μέτρο και το επιχείρημα.

Οταν Ο Ιάκωβος  στην 20^η Κληρικολαϊκή το 1970 προσπάθησε να εξοστρακίσει την ελληνική γλώσσα από τη Θεία Λειτουργία κλονίζοντας, συγχρόνως, τους δεσμούς και την εξάρτηση της Εκκλησίας των Ελληνοαμερικανών από το Φανάρι, ο Μαρκέτος μαζί με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον αείμνηστο Πατριάρχη Αθηναγόρα αγωνίστηκε κατά τρόπο έντονο, , για να μην εφαρμοσθούν οι απερίσκεπτες εκείνες αποφάσεις.

Στην επόμενη Κληρικολαϊκή, στο Χιούστον (1972), ο Ιάκωβος  διάβασε ένα κείμενο απερίφραστης υποταγής στα άρθρα του Συντάγματος της Αρχιεπισκοπής Βορείου και Νοτίου Αμερικής.

Αρκετά χρόνια αργότερα, γύρω στο 1980, ο Ιάκωβος επανήλθε στο ζήτημα της γλώσσας, πετυχαίνοντας τη φορά αυτή κάποιες διαφοροποιήσεις, λιγότερο όμως οδυνηρές.  Λίγο πριν αποχωρήσει από τον θρόνο, δημοσιεύθηκε στον Ε.Κ. τον Ιούνιο του 1996, ο Ι΄λακωβος παραδέχθηκε ότι “έκαμα λάθος με την γλώσσα.”

Ο Μπάμπης Μαρκέτος Έδωσε το ίδιο αποφασιστικά κι άλλους αγώνες για την προστασία της  όταν το αρχαιότερο ελληνικό σχολείο της Νέας Υόρκης, Ο Πλάτων, επρόκειτο να διακόψει τη λειτουργία του, ανέλαβε ο Ε.Κ.  την οικονομική του ενίσχυση για μία δωδεκαετία, από το 1964 μέχρι και το 1977. Και όταν το κολέγιο Barnard του Πανεπιστημίου Columbia  ρώτησε τον Μπ. Μ. αν ήθελε να αποτρέψει τη διακοπή των μαθημάτων της ελληνικής γλώσσας, ο εκδότης της ανταποκρίθηκε καταφατικά, γράφοντας νέα σελίδα ανεκτίμητης προσφοράς στον ελληνισμό με δικά του 3.000 δολάρια και άλλες 36.000 που συγκέντρωσε με έρανο από τους αναγνώστες.

Να αναφέρουμε εδώ  ότι ο Ακαδημαϊκός Σωτήρης Σκίπης, κατόπιν παρακλήσεως του Μαρκέτου, δέχθηκε να γράψει για την 35^η επέτειο της εφημερίδος, τον Ύμνο του απόδημου Ελληνισμού, τον οποίο, στη συνέχεια, μελοποίησε ένας άλλος Ακαδημαϊκός, ο Μανόλης Καλομοίρης.

Όπως αναφέρει η Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974, Ο Μπάμπης Μαρκέτος από το 1958 ανακηρύχθηκε από τον  αξιωματούχο του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ, Ατλάϊ Στήβενσον, σε επίτιμο πρόεδρο του Κεντρικού Ελληνοαμερικανικού Τμήματος του Δημοκρατικού Κόμματος Αμερικής.

Για το Κυπριακό  το 1956, στα γραφεία του Εθνικού Κήρυκα πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση των ελληνοαμερικανικών οργανώσεων για να μεθοδευθεί καλύτερα ο αγώνας,   ήδη από τον Ιανουάριο του 1950, η Επιτροπή Κυπρίων Αμερικής σε ψήφισμά της αναφέρονταν στη συμβολή του “Κήρυκα” στον κυπριακό αγώνα, αναγνωρίζοντας το έργο που ήδη από τότε είχε επιτελέσει.

Το αποκορύφωμα, όμως, της προσφοράς ήλθε πολύ αργότερα με την καθοριστική συμβολή της εφημερίδος στην παρακίνηση των ομογενών, που κινήθηκαν ως ένας άνθρωπος, ασκώντας παντοιοτρόπως την επιρροή τους στην Αμερικανική Γερουσία και τη Βουλή και που κατέληξε στην επιβολή εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων προς την Τουρκία, αμέσως μετά την εισβολή της τελευταίας στη Μεγαλόνησο το 1974. Και στην αναλογια εξοπλίσμων  7/10.

Ο ίδιος ο Μπάμπης Μαρκέτος, ενεχείρισε στον τότε πρωθυπουργό Στρατάρχη Παπάγο, επιταγή 500.000 δολαρίων ενίσχυση για τους σεισμοπαθείς των Ιονίων νήσων το 1953.

Αξιομνημόνευτος είναι ο πραγματικός ξεσηκωμός του 1947, όπου οι ομογενείς  δια της greek war releaf και του Ερθρού Σταυρού  έστειλαν και ξαναέστειλαν τρόφιμα, ρούχα και κάθε λογής άλλα αγαθά εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων..

Ύστερα η προσφορά για την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα όπου, μάλιστα, διορίστηκε πρώτος διοικητής ο γιατρός Νικόλαος Μαυρής, ένας ομογενής που είχε ζήσει για πολλά χρόνια στην Νέα Υόρκη.

Και όταν ήλθαν τα καλύτερα χρόνια, η Ομογένεια με την έμπρακτη πάντα προτροπή του Ε.Κ .και υπό  την καθοδήγηση του Μπάμπη Μαρκέτου, διοργάνωνε τα ομαδικά ταξίδια της στην γενέτειρα.

Με προτροπή του Μπ. Μαρκέτου είχαν επισκεφθεί τον Μάιο του 1953 τον τότε πρόεδρο Αϊζενχάουερ οι εκδότες όλων των ξενόγλωσσων εφημερίδων για την αλλαγή του μεταναστευτικού νόμου των αναλογιών..

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολύπλευρη δραστηριοποίηση της Ομογένειας διαδραμάτισε η αρθρογραφία του Μπάμπη Μαρκέτου. Άφησε εποχή για τη μαχητικότητά, την οξυδέρκειά και τη μετριοπάθειά της.

Ενδεικτικά θα παραθέσουμε εδώ λίγες μόνον αράδες από άρθρο – έκκληση του εκδότη που δημοσιεύθηκε πέντε μόλις μέρες πριν από το στρατιωτικό  πραξικόπημα στην Ελλάδα: “Αι προσεχείς ημέραι και εβδομάδες είναι, τω όντι, κρίσιμοι. Και αξιούμεν τώρα από την ηγεσίαν του πολιτικού κόσμου της Ελλάδος, να δηλώσει ότι αποστρέφεται την ανωμαλία και να επιβεβαιώσει τα κατά κόρον λεχθέντα, ότι δεν θα επιτρέψει όπως η Ελλάς εισέλθη εις την περιπέτειαν της εκτροπής και της απαισίας δικτατορίας”, έγραφε. (Ε.Κ. 16 Απριλίου 1967)

Το ξημέρωμα της 21^ης Απριλίου 1967 με κύριο άρθρο απερίφραστα ξεκαθάριζε τη θέση του τοποθετούμενος ευθέως  απέναντι στο στρατιωτικό καθεστώς ο Μπάμπης Μαρκέτος για ολόκληρη την επταετία.

Μεταξύ άλλων, υπό τον τίτλο “Το Πραξικόπημα”, έγραψε στην πρώτη σελίδα ο Μαρκέτος χαρακτηριστικά: “Κατεχόμεθα υπό το αίσθημα πίστεως ότι η Δικτατορία επαναφέρει την Ελλάδα πενήντα χρόνια πίσω. Οτι προσβάλλει την αξιοπρέπεια παντός εντίμου ανθρώπου. Οτι οδηγεί προς το ζοφερόν άγνωστον”.

Άλλη σαφής εκδήλωση αντιθέσεως προήλθε από την μεγαλύτερη ελληνοαμερικανική οργάνωση, την ΑΗΕΡΑ με την καθοδήγηση του Μπάμπη Μαρκέτου. Ο Κίμων Δούκας, τότε Ύπατος Πρόεδρος της ΑΗΕΡΑ,  με τηλεγράφημα του προς τους αρχηγούς του πραξικοπήματος και τον βασιλέα, ζητούσε την αποκατάσταση των Δημοκρατικών θεσμών. Το τηλεγράφημα δημοσιεύτηκε σε πλαίσιο στην πρώτη σελίδα του Εθνικού Κήρυκα στις 26 Απριλίου 1967.

Ένας άλλος Ύπατος Πρόεδρος της ΑΗΕΡΑ, ο κ . Μιχαήλ Σπίρτος το 1973, ένα χρόνο πριν από την κυπριακή κρίση και την αυτο-κατάρρευση της δικτατορίας στην Ελλάδα, με την καθοδήγηση του Μαρκέτου,  είχε εκφράσει με τηλεγράφημά του σαφή κριτική στο καθεστώς των συνταγματαρχών. Ο Μαρκέτος δεν δίστασε να ψέξει τον Αντιπρόεδρο Σπύρο Άγκινου για τις δηλώσεις του υπέρ της Χούντας.

Αυτά καταγράφονται συνοπτικά, σε μακροσκελή αναδρομή στην αλήθεια, με τίτλο “Προβληματισμοί μιας Δεκαετίας” που δημοσιεύθηκε στον E.K. στις 21 Απριλίου 1975.

Εντύπωση προκάλεσε άλλωστε στην Ομογένεια, αλλά και στο Πανελλήνιο, ο E.K. όταν το 1972 κατεχώρισε σε συνέχειες, σε ολόκληρη την πρώτη του σελίδα τη βιογραφία του Μωρίς Ζενεβουά για τον Κων. Καραμανλή “για να τιμήσει τον χειμαζόμενο πολιτικό κόσμο της Ελλάδος”, όπως έγραφε.

Η αλήθεια είναι ότι το καθεστώς των συνταγματαρχών είχε θέσει υπό παρακολούθηση τον “ανθελληνικόν”, όπως τον αποκαλούσαν στα υπουργικά γραφεία “Κήρυκα” .

Απτόητος εντούτοις ο E.K. απηύθυνε ανοικτά από τις στήλες του προειδοποιήσεις προς τους συνταγματάρχες, ενώ την ίδια ώρα τους διαμήνυσε ότι θα προστάτευε ως κόρην οφθαλμού την ενότητα των ομογενών και προσκαλούσε το καθεστώς να μην αποπειραθεί να τους διχάσει. Για τον σκοπό αυτόν ταξίδεψε ο Μπ. Μαρκέτος στο Παρίσι όπου συναντήθηκε με τον Κων. Καραμανλή του έθεσε το θέμα της ενότητας των ομογενών και ο Καραμανλής συντάχθηκε με την τακτική του Μαρκέτου στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Στο πνεύμα αυτό, άλλωστε, δημοσίευσε ο E.K. το πρώτο “παράνομο” βιβλίο του Γ. Ράλλη με τίτλο “Η αλήθεια για τους Ελληνες πολιτικούς.” Και το δεύτερο υπό τον τίτλο, “Η τεχνική της βίας”, (Μάιος και Οκτώβριος 1972).

Χαρακτηριστικά θα πούμε εδώ ότι η Ελένη Βλάχου της Καθημερινής  αμέσως μετά τη μεταπολίτευση ζήτησε αποκλειστική συνεργασία από τον E.K., η οποία ξεκίνησε νωρίς το 1975 και συνεχίστηκε μέχρι και το 1977.

Θα αναφέρουμε ακόμη ότι ο Εθνάρχης Μακάριος, αμέσως μετά το εναντίον του πραξικόπημα, κυνηγημένος και ο ίδιος κατέφυγε στη Νέα Υόρκη στον ΟΗΕ, και επισκέφθηκε τα γραφεία του δημοκρατικού E.K

Εξάλλου, ο γνωστός δημοσιογράφος Βάσσος Τσιμπιδάρος, που εργάζονταν στο Λονδίνο, είχε προσληφθεί τα χρόνια εκείνα ως ειδικός ανταποκριτής του Ε.Κ. κατόπιν προσωπικής υποδείξεως του Κων. Καραμανλή ως απευθείας σύνδεσμός του με την εφημερίδα.

Η πολυσχιδής δραστηριότητα του Μπάμπη Μαρκέτου κάλυψε κάθε τομέα που αφορούσε στις σχέσεις της Ομογένειας με την γενέτειρα.

Ήδη από το 1958 είχε στα χέρια του ο τότε πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Καραμανλής, τεκμηριωμένο υπόμνημα από τον E.K. για την έκδοση από το ελληνικό κράτος ενός ομολογιακού δανείου, το οποίο θα καλυπτόταν στο εκατό τοις εκατό από τους ομογενείς.

Αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, το 1974, σε ειδική κυβερνητική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία υπό την προεδρία του Κων. Καραμανλή, πρωθυπουργού τότε, εξετάσθηκε για μια ακόμη φορά η ιδέα.. Η σύσκεψη δεν κατέληξε σε συγκεκριμένες αποφάσεις, διότι ο Ιάκωβος υπήρξε εκφραστής αρνητικών μηνυμάτων λέγοντας πως …και το τελευταίο πένι της ομογένειας ανήκει στην εκκλησία της.,

Ειδικότερα η φιλία του πρώην εκδότη με τον αείμνηστο μεγαλοεπιχειρηματία Μποδοσάκη, συνετέλεσε στην ολοκλήρωση του εργοστασίου λιπασμάτων στην Λάρυμνα,

Μία άλλη εντυπωσιακή δραστηριότητα που ανέπτυξε ο Μπάμπης Μαρκέτος στη δεκαετία του ‘50 αφορά στο γεγονός ότι για πολλά χρόνια υπήρξε ο ιθύνων νους της ναυτιλιακής εταιρείας του Ποταμιάνου Greek Line,  αναπτύσσοντας και άλλες εμπορικής υφής δραστηριότητες  με την πρώην ελληνική εταιρεία μπύρας Φιξ, ενώ το 1973 συνήψε συμβόλαιο με τον Αριστοτέλη Ωνάση και το οποίο εξασφάλιζε στον “Κήρυκα” διαφημιστικές καταχωρίσεις της Ολυμπιακής Αεροπορίας ύψους 70.000 δολαρίων ετησίως..

Ενδεικτικό της αναγνώρισης που έχαιρε ο Εθνικός Κήρυξ της εποχής από τον Λευκό Οίκο και άλλες αμερικανικές δομές εξουσίας, ήταν οι εκατοντάδες επιστολές που ο Μπ. Μαρκέτος λάβαινε από τους Αμερικανούς Προέδρους και άλλους κορυφαίους στην Ιεραρχία παράγοντες των ΗΠΑ. Ενδεικτικά στο αρχείο του υπάρχουν δεκάδες τέτοιες επιστολές όπως π.χ. John F. Kennedy (Ayg. 1960), Hu,bert Humphrey (Okt. 1964) Rοmpert Kennedy, Richart Nixon και Gerald Fornt (1973) αλλά και από Έλληνες πολιτικούς όπως Κων. Καραμανλής, ο Κων. Μητσοτάκης, ο Γεώργιος Ράλλης, αλλά και από τον Αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο,  Κύπρου Μακάριο και πολλούς άλλους εξίσου σημαντικούς ανθρώπους.Lynton Johnson (Okt.1964),

Η αναγνώριση της προσφοράς του Μπάμπη Μαρκέτου στην Ομογένεια και στην ελληνική πατρίδα κορυφώθηκαν με την επίσημη τελετή στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, που διοργάνωσε προς τιμήν του το Μάρτιο του 1977 κατ’ εντολή της ελληνικής κυβερνήσεως ο τότε πρέσβης της Ελλάδας, Μενέλαος Αλεξανδράκης.

Λίγες μέρες νωρίτερα, στην τελετή παραλαβής και παράδοσης που είχε γίνει στα γραφεία του “Κήρυκα”, ο πρέσβης, μετά από σχετική εισήγηση του πρωθυπουργού Κων. Καραμανλή στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, είχε απονείμει στον Μπ. Μαρκέτο το παράσημο της Ελληνικής Δημοκρατίας (1977).

Αυτός ήταν ο Μπάμπης Μαρκέτος. Από τους εκλεκτούς της Ομογένειας. Απεβίωσε το 1998, σε ηλικία 86 ετών, στην κατοικία του στο Χαλάνδρι, όπου ζούσε με τη σύζυγό του Αθανασία Γαζιάρη-Μαρκέτου που έχουμε τη χαρά και την τιμή να είναι απόψε μαζί μας.. Ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του, στην Αγία Ευφημία Κεφαλληνίας.

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

Κατωτέρω, φωτογραφικό άλμπουμ (από το αρχείο Μπάμπη Μαρκέτου ΑΓΜ)

Marketos presentation2[281414]